مه مانی

داستان‌های عامیانه فارسی گنجینه‌هایی از مضمون، تمثیل، ضرب‌المثل‌ها و آداب و رسوم فارسی زبانان به شمار می‌روند. توجه به چنین گنجینه‌هایی، در اصل، پاسداشت فرهنگ و ادب کهن سرزمینی است به وسعت زبان فارسی. داستان امیرحمزه صاحبقران یکی از قصه‌های معروف عامیانه است که روایت‌های مختلفی از آن وجود دارد. اصل داستان‌ها به زبان عربی بوده و ماجراهای آن به زمان سلطنت انوشیروان باز می‌گردد. قصه مربوط به جوانمردی‌های پهلوانی نامدار به نام «امیرحمزه» است. حمزه در هشت سالگی پهلوان نام‌آوری را در میدان شهر شکست می‌دهد. آنگاه با دوست وفادارش- نسیم- به مکتب‌خانه می‌روند و درآنجا دوست امیرحمزه- نسیم- معلم را به ستوه به می‌آورد. امیرحمزه به تدریج بزرگ می‌شود و نسیم برای یافتن اسبی تنومند که بتواند او را سواری دهد به سرزمینی دور می‌رود و عاقبت پس از ماجراهایی اسب مناسبی پیدا می‌کند. یکی از کارهای امیرحمزه صاحبقران پس گرفتن مالیات مکه از دست گروهی راهزن است. قصه‌های امیرحمزه آنقدر شیرین است که هر کسی دو صفحه از آن را بخواند کتاب را به زمین نمی‌گذارد مگر آنکه تا آخر آن را بخواند. انتشارات ققنوس در چاپ جدید این داستان‌ها که چند جلد آن تحت عنوان ملک جمشید، حسین‌کرد شبستری، شیرویه‌نامدار، مختارنامه و برزونامه از سری کتاب‌های «مجموعه ادبیات عامه» سال‌ها پیش از این منتشر شده بود با بهره بردن از نسخه‌های متعدد و با به کارگیری رسم‌الخط جدید، سعی نموده حتی‌المقدور نسخه‌ای به دور از لغزش‌ها و خوشخوان ارائه کند. چه بسیار کسان که با خواندن این داستان‌ها به جرگه کتابخوانان پیوستند، زیرا این داستان‌ها که اغلب روایت پهلوانی و مردانگی و عشقند با نثری شیرین و با افسانه‌سازی و خیالپردازی خواننده را بر سر شوق می‌آورند و به خواندن بیشتر ترغیبش می‌کنند.

با پایان جنگ‌های داخلی آمریکا، توپچی‌های باشگاه گان (باشگاه توپ) از کار بیکار می‌شوند. روزی، رئیس باشگاه ایده‌ای مطرح می‌کند که مایۀ شگفتی همگان می‌شود. او پیشنهاد می‌دهد که با توپی غول‌آسا گلوله‌ای بزرگ را به ماه بفرستند و با قمر زمین ارتباط برقرار کنند. همزمان با انجام مقدمات عملیات، مردی فرانسوی گویی به‌یکباره از آسمان نازل می‌شود و با تلگرافی همه‌چیز را به هم می‌زند: «گلوله‌ای استوانه‌مخروطی را جایگزین خمپارۀ کروی کنید. می‌خواهم داخلش به ماه بروم». او رئیس باشگاه و یک دانشمند را با خود همراه می‌کند و هر سه راهی ماه می‌شوند... . از زمین تا ماه با شخصیت‌هایی بی‌مانند و نوشتاری طنزآمیز از مهم‌ترین و پیشرویانه‌ترین رمان‌های ژول ورن به حساب می‌آید. گروه انتشاراتی ققنوس،بنا به اهمیت آثار ژول‌ ورن، تصمیم گرفت نسخه کاملی از مجموعه آثار این نویسنده را تهیه، ترجمه و منتشر کند تا همه مخاطبان  به صورتی منسجم با نخستین آثارعلمی‌ـ‌ تخیلی جهان پیشگویی‌های علمی این نویسنده بزرگ درقالب رمان‌های جذاب و پرکشش او آشنا شوند.

فکر کنید سیصد سال دیگر جهان به چه صورتی است؟ در رمان علمی‌ـتخیلی آدمنما با دنیایی روبهرو می‌شویم که در آن انسان‌ها با پیشرفت تکنولوژی سلول‌های بنیادی از مرگ رها شده‌اند. بیش از دو صده از انقلاب سلول‌های بنیادی (اسب) گذشته است. انسان‌های آرمان‌شهرِ پس از «اسب»، تمام تلاششان را می‌کنند تا شهروندانی مفید و موفق باشند، جراحی‌های بهبودشان به موقع انجام شود و از مرگ دور بمانند. آن‌ها در حرفه‌های چهل‌ساله‌ی خود با جدیت فعالیت می‌کنند و به قوانین منطقه زندگی خود پایبندند. «اتوود» که در دوره حرفه‌ا‌ی اخیر خود نویسنده بوده، برای دومین بار زیر تیغ جراحی سلول‌های خاکستری مغز می‌رود و بخش‌های زیادی از حافظه خود را از دست می‌دهد. تلاش اتوود برای پر کردن بخش‌های حذف شده خاطراتش، با چند اتفاق بیرونی بزرگ همراه می‌شود، راکتورهای هسته‌ای مناطق چندگانه‌ی دنیا منفجر می‌شوند و بانک‌های سلول‌های بنیادی از کار می‌افتند. اتوود به مرور متوجه می‌شود نویسندگی او و پاک شدن حافظه‌اش به اتفاقات بزرگی که دنیا را به آشوب کشانده، بی‌ارتباط نیست و ... .

توماس آگدن نویسندۀ آمریکاییِ رمان ناتمام را می‌توان از حیث پرداختن به مسائل روان‌شناختی دنباله‌رو اروین یالوم دانست. او، که در کودکی شاهد جلسات روان‌درمانی مادرش بوده، در بزرگسالی و بعد از تحصیل در رشتۀ ادبیات، دوباره به سراغ روان‌شناسی می‌رود. در کارنامۀ کاری آگدن کتاب‌های بسیاری در زمینۀ روان‌شناسی و دو رمان به نام‌های ناتمام و جاذبه و بخت خودنمایی می‌کند. آگدن به تئوری مخصوص خودش در مباحث روان‌شناسی دست یافته و آن را غیر مستقیم در رمان‌هایش به کار برده است. ناتمام ماجرای زندگی دو خانواده است: خانواده‌ای کشاورز شامل یک زن و شوهر و دو دختر به نام‌های مارتا و آنه، و خانواده‌ای به‌نظر تحصیلکرده که شامل مارتای بزرگسال، همسرش اِرل و فرزندانشان وارن و ملودی است. مارتا که تحت تأثیر بحران‌های کودکی، رابطۀ بد پدر و مادر با هم و رفتار ناشایست پدر با او و خواهرش حاضر به برقراری ارتباط با هیچ مردی نبوده بالاخره با اِرل که او هم از خانواده‌ای کشاورز است ازدواج می‌کند. بحران‌های روانی مارتا بعد از به دنیا آمدن پسرش وارِن، تحت تأثیر گذشته تلخی که از سر گذرانده، بروز می‌کند و تقدیر مارتا و همسرش را علی‌رغم تلاش برای فرار از زندگی گذشته روبه‌روی هم قرار می‌دهد.