نامداران تهران (دو جلدی)

معرفی کتاب جمهوری خواهی در ایران در منابع مربوط به تاریخ معاصر ایران از عصر قاجار تا پایان دوران پهلوی،بارها به تحرکات و جریان های جمهوری خواهی اشاره شده و نام کسانی به میان آمده که سودای جمهوری خواهی در سر داشته یا دیگران از آنان به عنوان جمهوری خواه یاد کرده اند.حرکت های جمهوری خواهی در ایران گاه جنبه محلی داشته و در گوشه و کنار کشور رخ داده و در موارد کمتری شکلی ملی و سراسری یافته است.با این حال تقریبا هیچ یک از این حرکت ها مبتنی بر نظریه پردازی و چارچوب نظری و مدون،یا برنامه ها و مبانی مشخص و منسجم نبوده و در واقع در جهت اهداف انقلابی یا قدرت طلبانه عمدتا به نفی سلطنت محدود می شده است به عبارت دیگر جمهوریت اغلب در مقام بدیلی برای شکل مستقر حکومت ظاهر شده است. جمهوری خواهی ایران ،به توصیف و توضیح سیر تاریخی جمهوری خواهی در ایران و شماخت اجمالی شخصیت ها گروه ها جنبش ها و کنش هایی می پردازد که رسما و تلویحا سخن از جمهوری گفته و بعضا گام در این مسیر نهاده اند.در مقام رویکرد نظری نیز در این اثر سعی شده است غلبه وجه سلبی جمهوری خواهی بر جنبه ایجابی آن طرح و تبیین شود.

کنشگران سیاسی در دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت در شیراز شامل روسای ایلات قشقایی و خمسه و خاندان های اداری- سیاسی پر نفوذ چون نمازی و حکنت بوده اند. علاوه بر آن دو خانواده دیر پای مذهبی یعنی خاندان محلاتی و فال اسیری در بسیج مردم و ایفای نقش سیاسی کوشا بودند. سید نور الدین الحسینی الهاشمی دیگر رهبر مذهبی است که در عرصه فعالیت سیاسی آن زمان نقش موثری داشته است.احزاب سیاسی و تشکل های صنفی و همچنین روزنامه نیز در سال های میانه اردیبهشت 133 تا کئدتای 28 مرداد 1332 در شیراز بسیار فعال ظاهر شدند.علاوه بر تشکل های صنفی و دو تشکل مطبوعاتی در کنار احزاب سراسری که شعب آنها در شیراز فعال بوده است به تلاش سیاسی مبادرت می ورزیدند.دو قطبی جدی در شیراز در این ایام شکل گرفته بود و منویات آنها را نشریاتی که تعداد آنها به عدد باور نکردنی 104 می رسیدبازتاب می دادند. ایمن در حالی است که شیراز آن زمان کمتر از ده درصد جمعیت کنونی یعنی 150000 نفر را شامل می شد و جز دانشکده پزشکی که دو سال از عمر ان می گذشت فاقد هر نوع موسسه آموزش عالی بود و فقط چهار چاپخانه در شهر بود.کتاب پیش رو به فعالیت های رقابت آمیز مجموعه های یاد شده در دوران حکومت دکتر مصدق می پردازد و نوع فعالیت موافقان و مخالفان آن دولت را در حوادث مهم منطقه و کشور از جمله کودتای 28 مرداد به تصویر می کشد مخالفانی که در میان آنها شخصیت های کشوری چون سردار فاخر حکمت به عنوان نماینده شیراز در مجلس شورای ملی در مقام ریاست مجلس دوره شانزدهم قرار داشته است.