نظريه اجرا

معرفی کتاب سقوط فرشتگان

گشت‌وگذار در تعلیقی هنرمندانه میان سنت و مدرنیته که با خواندن کتاب سقوط فرشتگان اثر تریسی شوالیه آن را تجربه خواهید کرد... نویسنده در این کتاب ماجرای دو خانواده‌ی انگلیسی را روایت می‌کند که در دوران مرگ ملکه ویکتوریا روزگار می‌گذرانند. آن‌ها به‌خوبی دو نماد برای جامعه‌ی سنتی و مدرن انگستان قرن بیستم هستند. این کتاب در زمره‌ی پرفروش‌ترین آثار نیویورک تایمز قرار دارد.

درباره‌ی کتاب سقوط فرشتگان

انگلستان در گذار از جامعه سنتی به مدرن، در سال‌های ابتدایی قرن بیستم، دوران عجیب و پرچالشی را از سر می‌گذراند. دورانی که با مرگ ملکه ویکتوریا آغاز می‌شود و می‌توان تکه‌پاره‌هایی پراکنده از مدرنیته را در زندگی آدمیان آن دوره مشاهده کرد. تریسی شوالیه (Tracy Chevalier) در کتاب سقوط فرشتگان (Falling Angels) تصویری روشن، هنرمندانه و واضح از آن دوران ترسیم می‌کند و به‌خوبی این بخش از تاریخ انگلستان را پیش چشمتان به تصویر می‌کشد. قصه با تقابل دو خانواده شروع می‌شود. خانواده‌ی اول، متشکل از زنی اهل مطالعه و متجدد به‌نام کیتی کوهلمن و مردی ثروتمند به‌نام ریچارد است. زن و مردی که ازدواج آن‌ها نشأت‌گرفته از عشق بوده، اما حالا، پس از گذشت مدت‌ها از زندگی مشترکشان و درحالی‌که به‌تازگی صاحب فرزند شده‌اند، کیتی هیچ تعلق خاطری را نسبت به همسرش احساس نمی‌کند. او که در میان خانواده‌ی شوهرش با حس عدم تعلق‌خاطر و غریبگی درگیر شده، در انتظار تغییر و تحوّلی در زندگی‌اش است. تا اینکه روزی در قبرستان، با خانواده‌ی واترهاوس آشنا می‌شود. واترهاوس‌ها خانواده‌ی دیگری هستند که در کتاب سقوط فرشتگان به قلبم تریسی شوالیه و با وسواس و جزئیات خلق شده‌اند. نویسنده داستان خود را از زبان چندین راوی بیان می‌کند و سیر داستانی‌اش را پیش می‌راند. با خواندن این رمان جذاب، می‌توانید تقابل میان سنت و مدرنیته را در فرهنگ انگلستان درک کنید؛ تقابلی که با مرگ ملکه ویکتوریا و بازخوردهای متفاوت اجتماعی در میان مردم آن دوران اتفاق می‌افتد و رخدادهای گوناگونی را به‌وجود می‌آورد. کتاب سقوط فرشتگان با ترجمه‌ی روان نینا فراهانی و به‌ همت نشر چشمه روانه‌ی بازار چاپ و نشر شده است که همه‌ی علاقه‌مندان به داستان و رمان‌های تاریخی و اجتماعی از خواندن آن لذت خواهند برد.

صادق هدایت را با بوف کور می‌شناسند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید او کتابی درباره‌ی لزوم گیاه‌خواری دارد و انسان را موجودی گیاه‌خوار می‌داند. امروزه نوشتن و گفتن درباره‌ی این سبک از تغذیه عادی است و دور و برمان آدم‌های زیادی را می‌بینیم که گیاه‌خواری را در پیش گرفته‌اند؛ اما هدایت این حرف‌ها را تقریبا 89 سال پیش مطرح کرده است. بنابراین کتاب انسان و حیوان را می‌توان جزو نخستین تلاش‌ها برای جاانداختن گیاه‌خواری و توجه به حقوق حیوانات دانست. هدایت معتقد بود که رابطه‌ی انسان و حیوان احتیاج به بازنگری و تغییر دارد و انسان باید شکل جدیدی از رابطه را جایگزین آزار و کشتار حیوانات کند. نگارش کتاب «انسان و حیوان» به بیست‌وسه‌سالگی هدایت برمی‌گردد. در آن زمان هنوز شاهکارهای ادبی‌اش را ننوشته بود. خود صادق هدایت در معرفی این کتاب این‌طور می‌نویسد: «...حرف زدن برای بی‌زبانان، دفاع از ناتوانان، دادخواهی برای ستم‌دیدگان، احقاق حق زیردستان و جلوگیری از مظالم و قبایحی که برای مقام انسانیت یک لکه‌ی ننگ‌آوری است...» در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «اگر انسان در نظر فلاسفه و ماوراء‌الطبیعیون و الهیون یک اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد، در نزد علمای علوم طبیعی بیش از یک حیوانی که نسبتاً از حیث ساختمان اعضاء از سایر هم‌جنسان خود، یعنی حیوانات کامل‌تر است چیز دیگری نیست. از نقطه‌نظر علمی حیوان از همان عناصری ترکیب یافته که انسان را تشکیل می‌دهند، آیا مثل حیوان از یک سلول (Cellule) مرموزی به وجود نیامده؟ علم‌الأبدان، علم‌الأنساج، علم‌الجنین، معرفت‌الأرواح (Physiologie, Histologie, Embryologie, Psychologie) هر کدام به نوبت خود ثابت می‌کنند که ترقی و نشو و نمای آن سلول تغییرات و عوارض متشابهی را نزد انسان و حیوان طی می‌نماید، علاوه‌براین هر دو دارای اعضای مخصوصی هستند که آن‌ها را برای کار معینی استعمال می‌کنند و همان احساسات را درک می‌نمایند و در هوا و هوس چنان که در خصائل و معایب، مشترک‌اند.»

برداشتی آزاد و طنز از حکایت اسب آبنوس کتاب هزار و یک شب. هرمز ولیعهد جوان پادشاه ایران‌زمین سوار بر اسبی پرنده می‌شود. راهش را در آسمانِ بی‌تابلو و جاده گم می‌کند، خسته و کوفته بر بام قصری فرود می‌آید و همان‌جا یک دل، نه هزار دل (تو بگو یک‌میلیون دل، کی به کی است؟) عاشق دختر پادشاه یمن می‌شود و از برکت همین عشق همه‌ی بدبختی‌های عالم سرش هوار می‌شود. باور نمی‌کنید؟ داستان‌نویس هم تا این داستان را ننوشته بود، باورش نمی‌شد!