نواندیشان ایرانی (نقد اندیشه‌های چالش‌برانگیز و تأثیرگذار در ایران معاصر)

جامعه‌شناسی هنر، دانشی «دوزیستی» متشکل از دو رکن هنر و جامعه‌شناسی است. هنر، واژه‌ای با بار ارزشی، از زمره‌ی علوم انسانی است که سرشتی کیفیت‌گرا دارد. زیباشناسان و فیلسوفان هنر کوشیده‌اند هنر را از زوایای سه‌گانه‌ی هنر، هنرمند و مخاطب بنگرند و با صورت‌بندی تعاریفی عمدتاً ذات‌شناسانه، پرسش کلی چیستی هنر را پاسخ گویند. جامعه‌شناسی علمی کمیت‌گراست که به مطالعه‌ی اجتماع و نظام‌های انسانی، روابط افراد با یکدیگر و با جامعه، نهادها و ساختارهای اجتماعی می‌پردازد، و نیز به موضوع ارتباطات انسانی و چگونگی انتقال و خلق معنی در بستر اجتماع، توجهی جدی دارد. جنبه‌ی اخیر، در جامعه‌شناسی هنر حائز اهمیت محوری است. قیاس رویکرد علوم انسانی و علوم اجتماعی به هنر، که فصل مهمی از این کتاب است، بازگشاینده‌ی دریچه‌ی وسیعی به روی بحث‌های جاریِ مطالعات فرهنگی و پژوهش‌های هنری است که چالش گفتمانی زیباشناسی و جامعه‌شناسی هنر در سرلوحه‌ی آن قرار دارد. مجموعه‌ی حاضر ضمن بررسی رهیافت‌ها، نظریه‌ها و گفتمان‌هایی که اساس مطالعات اجتماعی هنرها در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون قرارگرفته‌اند، اهمیت و نقش نهادهای اجتماعی، فرهنگی، دینی، سیاسی و اقتصادیِ تأثیرگذار بر آفرینش و بازآفرینی هنرها را به تحلیل و ارزیابی می‌گیرد و بر شیوه‌های خلق آثار هنری در بستر اجتماع و چگونگی ایجاد ارتباط میان هنرمندان و مخاطبان آثار هنری، و عرضه و فروش آن‌ها، در دوره‌های مختلف نظر می‌کند. هنر و ایدئولوژی، هنر و اخلاق، بررسی پایگاه اجتماعی و اقتصای هنرمندان، نقش بازاریابان و منتقدان در کامیاب ساختن آثار هنری، نقش هنر در بازتولید منزلت اجتماعی، تحقیق درباره‌ی ریشه‌های اجتماعی معیارهای ذوق و داوری و نیز عوامل اجتماعی تفسیرها و ارزیابی‌های هنری، و دیگر دستاوردهای جامعه‌شناسی هنر در عرصه‌های نظری و عملی از زمره‌ی بحث‌های این مجموعه است.