نيچه 1

روانکاوی وجودی انتقاد سارتر به روانشناسی فروید. «روانکاوی وجودی» بخشی است از کتاب «هستی و نیستی»، اثر فلسفی معروف ژان پل سارتر. این بخش از «هستی و نیستی» به صورت کتابی مستقل نیز به زبان انگلیسی ترجمه شده است. سارتر در «روانکاوی وجودی» با اتکا به نظریات اگزیستانسیالیستی خود در باب وجود و ماهیت انسان به نقد دیدگاه‌های فروید درباره ناخودآگاه و جبر غریزه می‌پردازد. نقد سارتر به آراء فروید درباره روان انسان بر مبنای این عقیده اگزیستانسیالیستی اوست که وجود بر ماهیت مقدم است و انسان ماحصل انتخاب‌های خود است و شخصیت و ماهیت هر انسانی بر اساس انتخاب‌های او شکل می‌گیرد نه بر اساس غرایزی که پیشاپیش در وجود او هستند و همچون نیروهایی جبری او را به این سو و آن سو می‌کشانند و شخصیت او را می‌سازند و اعمالش را رقم می‌زنند. سارتر در «روانکاوی وجودی» هر انسان را، بر اساس انتخاب‌هایش، فردی متمایز از دیگری قلمداد می‌کند و بر این باور است که نمی‌توان شخصیت و اعمال همه انسانها را بر اساس اصولی کلی و انتزاعی تحلیل کرد. به باور سارتر این اعتقاد که شخصیت و رفتارهای انسان تابع مجموعه‌ای از اصول کلی است به تقلیل انسان به موجودی مکانیکی می‌انجامد. نقد او به روانشناسی فروید که انسان را تابع غرایز و ناخودآگاه می‌داند از همین منظر است. سارتر انسان را موجودی آزاد می‌داند نه موجودی تابع غرایز. «روانکاوی وجودی» با ترجمه احمد سعادت‌نژاد و همراه با مقدمه رالو می بر این کتاب در نشر جامی منتشر شده است. درباره نویسنده: ژان ‌پل سارتر (1980- 1905)، فیلسوف اگزیستانسیالیست، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، منتقد و روزنامه‌نگار فرانسوی.

ربه‌ کا دختر فقیری است که هیچ‌گاه نام حقیقی‌اش ذکر نمی‌شود و به عنوان پیش‌خدمت، در کنارِ زن نفرت‌انگیزی به نام «وان هوپر» زندگی می‌کند. این دختر جوان در سفر، فرصتی می‌یابد تا با «ماکسیم دووینتر» آشنا شود. «ماکسیم» ثروتمند و مشهور است؛ اما خانه‌ای که در آن زندگی می‌کند، یعنی قصر «ماندرلی» از خودش هم مشهورتر است. «ماکسیم» به طور غیرمنتظره‌ای از قهرمان رمان «ربه‌کا» خواستگاری می‌نماید و دخترک هم که تصور می‌کند شانس در خانه‌اش را زده است، این پیشنهاد را می‌پذیرد. از این‌جای داستان، او با نام خانم «دووینتر» شناخته می‌شود. زن جوان پس از ورود به عمارت «ماندرلی» متوجه می‌شود با این‌که ربه‌کا همسر اول ماکسیم، از دنیا رفته است؛ اما سایه‌ی سنگینش همچنان بر فضای عمارت حاکم است و ساکنان نیز تحت تأثیر او هستند. راوی اعتماد به‌نفس اندکی دارد و با شنیدن وصف جذابیت، زیبایی و مردم‌داری ربه‌کا، شیفته‌ی او می‌شود و تلاش می‌کند از همسرِ اولِ ماکسیم تقلید نماید. شخصیت اصلی داستان که سردرگم و پریشان است، خود را در شرایط سخت و دلهره‌آوری می‌یابد و سعی می‌کند پی به سرنوشت حقیقی ربه‌کا ببرد. سال‌ها از نگارش کتاب «ربه‌کا» توسط «دافنه دوموریه» می‌گذرد؛ اما این اثرِ ماندگار، همچنان در زمره‌ی بهترین رمان‌های عاشقانه و گوتیک قرار دارد.