نگاهی به ایران (خاطرات همسر یک دیپلمات)

دوران شکوفایی "شعر نو" ــ که در اصل با سرودن "ققنوس" به سال ١٣١٦ پدید آمد ــ کم و بیش تا آغاز دهه شصت ادامه یافت. در این فاصله شاخه‌های دیگری هم از بدنه این درختِ جوان رویید و بارور شد. "شعر سپید" بی‌گمان سرفرازترین شاخه این درخت بود و شاملو مهم‌ترین نماینده آن. اقبالِ شاعران جوان در دو دهه اخیر به این شیوه از شعر روی هم‌رفته بیش‌تر بوده است. شاید دلیل آن این است که برخی از آنان می‌پندارند که سرودن "شعر سپید" کاری است آسان. یا به سخن دیگر: روی آوردن به عرصه‌ای است که گوینده ملزم به رعایتِ هیچ اصلی نیست، حتّی پای‌بند به این اصل که پیام هر متنی (خواه شعر و خواه غیر از آن) باید از طریق زبان انجام گیرد. مجموعه حاضر با آثاری از احمد شاملو، بیژن جلالی، منوچهر آتشی، محمدتقی شمس لنگرودی، سیدعلی صالحی و تنی چند از شاعران معاصر زینت یافته است. دکتر تورج رهنما تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در ایران و تحصیلات دانشگاهی را در آلمان و اتریش گذراند. او پس از بازگشت به ایران بیش از سی سال به عنوان استاد زبان و ادبیات آلمانی در دانشگاه تهران تدریس کرد. رهنما گذشته از انتشار ده‌ها کتاب در زمینه ادبیاتِ امروزِ ایران و آلمان (به زبان‌های آلمانی و فارسی) پنج مجموعه شعر نیز در ایران منتشر کرده است. دکتر رهنما در سال‌های اخیر به دریافت دو جایزه بزرگ در آلمان توفیق یافته است. جایزه ادبی شهر هانوور (در سال ٢٠٠٠) و نشان بین‌المللی "گوته" (در سال ٢٠٠٢).

«خانه آرزوها» رمانی مهیج و خواندنی از زندگی رامسس سوم فرعون مصر است. در حدود ١٢ قرن قبل از میلاد مسیح دومین پادشاه سلسله بیستم فراعنه و آخرین فرمانروای بزرگ «امپراتوری جدید» پیکارهای متعددی علیه «مردم دریا» انجام داده و طرح های عمرانی عظیمی از جمله طرح «مدینه – هابو» را راه اندازی کرده است. در این زمان «طو» دخترکی روستایی با چشمان آبی، رویای افق‌های دیگر و سواحلی دیگر را – بجز آن قسمت از نیل که روی آن متولد شده است – در سر می‌پروراند. ناراضی از سرنوشتی که از پیش برایش در نظر گرفته شده است. به کمک برادرش – کاتب آینده پرستشگاه محلی – و پنهان از نگاه پدر و مادرش، خواندن و نوشتن می‌آموزد و با شور و شوق بسیار گوشه کوچکی از علم پزشکی را از مادرش که قابله روستایشان بوده فرا می گیرد. درست لحظه‌ای که یکبار دیگر از آینده‌اش دلسرد و نومید می‌شود، مردی مرموز به رنگ‌پریدگی ماه و سراپا سفیدپوش سوار بر زورقی مجلل و با شکوه ظاهر می‌شود… این مرد عجیب که غیبگوی بزرگ سرزمین و پزشک مخصوص فرعون است، «طو» را همراه خود به پایتخت می‌برد و او را دستیار خویش می‌کند و… «پولین گج» نویسنده کانادایی با نوشتن کتاب‌های «فرزندان خورشید»، «آرامگاه ساکارا» و بخصوص،‌ «بانوی نیل» شهرتی جهانی پیدا کرده است. «خانه آروزها» خواننده را از روستایی خشک و دورافتاده واقع در جنوب مصر به پایتخت و دربار فرعون می‌برد و او را با رویدادهای شگفتی آشنا می‌کند. این کتاب در ٥٩٢ صفحه و با قیمت ٦٧٠٠ تومان با اندازه رقعی وارد بازار کتاب شد.

روژی یار قصه دختری است به همین نام که روزگار با او سر ناسازگاری دارد: «پدرم در جوانی عاشق دختر کُردی بود به نام روژی یار. اسم او را روی من گذاشت. دوست داشت صدام کند، خسته نمی‌شد از این کار. صدا زدن من براش عادت شده بود، شاید هم یک جور کیف ساده و گذرا نصیبش می‌کرد.» روژی یار عاشق این است که بچه‌دار شود و هر بار در ازدواج‌هایش بخاطر این موضوع ناکام می‌ماند: «این که دلم می‌خواست بچه داشته باشم فقط به خاطر زن بودنم یا جوان بودنم نبود. بیشتر زن‌ها دوست دارند بچه‌دار شوند، به همین سادگی. عالم و آدم بگویند بچه‌دار نمی‌شوی زیر بار نمی‌روم. باید بچه‌دار شوم، سم قاطر که نخورده‌ام... وقتی چیزی را می‌خواستم، با تمام وجود می‌خواستم و...» روژی یار در روایتی که بازگو می‌کند تقصیرها و ناکامی‌ها را به همسرش نسبت می‌دهد و آنگاه که از او جدا می‌شود تن به ازدواج دیگر می‌دهد. اما این بار هم ناکام می‌ماند و پدر او را روانه دکتر می‌کند شاید که افاقه کند، اما... در مرور خاطرات روژی یار در می‌یابیم زندگی بی رحمانه تر از آن است که به او لبخند بزند، مخاطراتی پیش روست که او فکر بچه دار شدن را از سر بیرون می‌کند: «فکر بچه دار شدن را از سرم بیرون کرده بودم، بیرون که نه، فرستادم بودمش گوشه‌ای پرت و دور از ذهنم داشتم مثل آدمیزاد زندگی‌ام را می‌کردم تا اینکه...» «فریده خرمی» نویسنده و مترجم، پیش از این کتاب «دختر خاله ونگوگ» را نوشته است.