هجوم آفتاب

«آب خوردن مورچه» دومین کتاب از سه‌گانه جدید یاشار کمال با عنوان «قصه‌جزیره» است. نخستین کتاب از این سه‌گانه پیش‌تر تحت عنوان «بنگر فرات خون است» منتشر شده بود. کتاب دوم روایتگر فاجعه‌ای است که میلیون‌ها انسان را از سرزمین شان می‌راند و اکنون این انسان‌های رانده شده در تلاشند تا خود و هویتشان را باز یابند. آنها می‌خواهند سرزمین بیگانه را به جبر زمانه وطن سازند. یاشار کمال نویسنده‌ای است که فضای داستان‌هایش اکثراً در روستاهای کشورش رخ می‌دهد اما روستایی‌نویسی او برای خواننده کتاب از هر ملیتی که باشد قابل درک است. نگاه او همیشه رئالیستی است اما این دلیلی نیست که به سراغ مکتب‌های دیگر نرود. مترجم کتاب «علیرضا سیف‌الدینی» پیش از این در کارنامه خود ترجمه جلد اول «قصه‌جزیره» یاشار کمال، «زخمی» اردال و «عشق روزهای بلوا» نوشته احمد آلتان را دارد.

 مرتضی احمدی هنرمند معاصر دلبستگی خاصی به سرزمینش ، زادگاهش و بچه‌‌محل‌هایش دارد و به قول خودش ریشه‌اش تو این خاک گیر کرده است . او این‌بار خاطرات خودش را از شهر تهران ، بچه‌محل‌هایش و علایق آنها بازگو کرده است : « یه چَن روزیه که تو چاردیواری سوت و کورم . دقّه دقّه با خودم وَر می‌رم ، وِر می‌زنم ، اونم واس خاطر زادگاهم که هر تیکه‌شو غربتی‌ها بدون تیر و تفنگ به جونش افتادن و چپوش کردن ، حتی ته‌توآشم مفت خود دونسن و هپروش کردن . اگه من از زادگاهم و بر و بچه‌هاش می‌گم بهم ایراد نگیرین . » کتاب « پرسه » سیری در احوالات خاطرات گذشته این هنرمند است که با شیوه‌ای خاص روایت شده است . بازی‌‌های دست جمعی ، شخصیت‌های تهران قدیم ، دلخوشی‌ها ، و همه و همه در این کتاب برای کسانی نوشته شده که دلبسته این آب و خاکند . از مرتضی احمدی پیش از این کتاب من و زندگی (خاطرات ) ، کهنه‌های همیشه نو (ترانه‌های تخت حوضی ) و فرهنگ بر و بچه‌های ترون منتشر شده است .

یکی دیگر از مجلدهای مجموعه ادبیات عامه به قصه حاتم طائی اختصاص دارد. داستان‌های عامیانه فارسی گنجینه‌هایی از مضمون، تمثیل، ضرب‌المثل‌ها و آداب و رسوم فارسی زبانان به شمار می‌روند. توجه به چنین گنجینه‌هایی، در اصل، پاسداشت فرهنگ و ادب کهن سرزمینی است به وسعت زبان فارسی، در چاپ جدید این داستان‌ها با بهره از نسخه‌های متعدد و با به کارگیری رسم‌الخط جدید، نسخه‌ای حتی‌المقدور به دور از لغزش‌ها و خوشخوان ارائه می‌گردد. چه بسیار کسانی که با خواندن این داستان‌ها به جرگه کتابخوان‌ها پیوستند. زیرا این داستان‌ها که اغلب روایت پهلوانی و مردانگی و عشقند با نثر شیرین و پرطمطراق، با افسانه‌سازی و خیال‌پردازی خواننده را بر سر شوق می‌آورند و به خواندن ترغیبش می‌کنند. حاتم طائی از بزرگان عرب، مردی بخشنده و بلند نظر در دوره پیش از اسلام و یکی از سخاوت‌مندترین مردان روزگار خود و فرزند «طی» بود. روزی که حاتم به دنیا آمد شش‌هزار طفل در آن روز به دنیا آمدند. «طی» دستور داد شش‌هزار دایه تهیه نموده و طفل‌های تولد شده را به خرج او پرستاری کنند و چهار دایه برای حاتم گرفت. آورده‌اند که حاتم شیر نمی‌خورد. «طی» منجمان را طلبید و دستور خواست. عرض کردند: «این پسر در عالم در سخاوت بی‌نظیر است. تا اطفال تولد شده شیر نخورند او نخواهد خورد.» شاه دستور داد اطفال را در یک عمارت جمع نمودند تا آن‌ها شیر بخورند و حاتم هم شیر بخورد. بعد از آن که بزرگ شد همیشه با آن اطفال در سر یک سفره غذا می‌خورد تا به دوازده سالگی رسید دست خود را از بخشش باز نمی‌داشت، مسافران را طعام می‌داد، به فقرا بذل و بخشش می‌نمود تا شهره آفاق شد.

رمان‌ معروفی‌، صدا و پیکر و عاطفه‌ و مقام‌ زن‌ را به‌ او بازمی‌گرداند. رلف‌ اشپنلر ـ تاگ‌ اشپیگل‌ متن‌، یک‌ تک‌گویی‌ بلند از زن‌ تابلو نقاشی‌ است‌. نامه‌ی عاشقانه‌ی تردیدآمیزی‌ است‌ برای‌ معشوِ که‌ مانند «اولیس‌» جیمز جویس‌ در آن‌ حال‌ و گذشته‌ درهم‌ می‌آمیزند. زود دویچه‌ سایتونگ‌ گفتگوی‌ او با دو چهره‌ مهم‌ ادبیات‌ فارسی‌، هدایت‌ و نظامی‌، یک‌ بار دیگر نشان‌ می‌دهد که‌ گفتمان‌ ادبی‌ ــ که‌ در واقع‌ همواره‌ بحثی‌ عاشقانه‌ است‌ ــ بدون‌ وجود زن‌ به‌ عنوان‌ واسطه‌ قابل‌ درک‌ نیست‌. کتی‌ سارنگین‌ ـ بازِلر سایتونگ