همه افتادگان (۴)

کتاب حاضر شامل گفتگوهای حامد زارع با دکتر رضا داوری اردکانی است که از فروردین سال ١٣٨٨ تا فروردین سال ١٣٩٤ با وی انجام شده است. «رضا داوری اردکانی» از چهره‌های مهم اندیشه در ایران معاصر است. او یکی از طرف‌های بسیاری از مناقشات و مباحثات فکری و قلمی، به ویژه پس از انقلاب بوده است و اندیشه‌هایش حتی برای تندروترین مخالفان آن اندازه اهمیت داشته که در نقد و نفی آن‌ها بکوشند. دکتر رضا داوری از سال‌ها پیش از انقلاب –از دهۀ ٤٠- در عرصه اندیشه ایران زمین فعال و از دهۀ ٥٠ در مقام یکی از نمایندگان تفکر فلسفی در فرهنگ ایرانی-اسلامی مطرح بوده است و یکی از بهترین آثار خود از حیث عمق و ایجاز و اثرگذاری-یعنی وضع کنونی تفکر در ایران-را یکی دو سالی پیش از انقلاب ایران سامان داده و به سرانجام رسانده است. دکتر داوری در این کتاب به پرسش‌هایی دربارۀ فلسفه و فرهنگ و علوم انسانی پاسخی صریح داده است: «این مطالب شاید صورت موجز و مختصر مقالات و رساله‌هایی باشد که در باب روشنفکری و علوم انسانی نوشته‌ام. قبل از انقلاب و در دهه‌های ٥٠ و ٦٠ صرفاً نظر و رأی انتقادی‌ام دربارۀ روشنفکری و علوم انسانی را اظهار می‌کردم، اکنون هم از اصول آن نظرها عدول نکرده‌ام اما می‌بینید که بیش از استادان علوم انسانی و اجتماعی از این علوم دفاع می‌کنم و این امری طبیعی است زیرا بحث درباره علم و مبادی آن و نقادی وضع علوم‌، کار فلسفه است.» حامد زارع روزنامه‌نگار ، بیش از این کتاب آفاق حکمت در سپهر سنت را که شامل گفتگوهای صریح با پروفسور سید حسین نصر بود منتشر کرده است و بزودی از همین مجموعه آفاق اندیشه در سپهر سیاست (گفتگو با سید جواد طباطبایی) منتشر خواهد شد.

 آیا اگر هیوم نبود، کانت در خواب می‌ماند؟ چه شد که کانت به سراغ شناخت‌شناسی رفت و به جای شناخت بیرون، به شناخت درون پرداخت؟ کانت با کدام متافیزیک درافتاد و چه بخش‌هایی از سنت فلسفی گذشتگان را در لایه‌های نقدِ عقلش حفظ کرد؟ روند شکل‌گیری نقد کانتی از کجا آغاز شد و چه مسیری را پیمود تا به قلۀ نقدِ عقل محض برسد؟ آیا در کتاب‌های پیش از دورۀ نقادی، اثری از کانتِ نقاد وجود دارد؟