هنر پانتومیم

بن تاملین، تنها فرزند خانواده، از دست پدرش بسیار عصبانی است. آن‌ها از تورنتو به جزیره‌ی ویکتوریا در استان دیگری نقل مکان کرده‌اند تا پدرش که یک دانشمند رفتارشناس است، در این‌جا کار کند. به این ترتیب بن باید تولد سیزده‌سالگی‌اش را تنها و دور از دوستانش در یک شهر و خانه‌ی جدید بگذراند. اما در همین روز اتفاق دیگری هم می‌افتد که او را عصبانی‌تر می‌کند و البته بر زندگی‌اش تأثیر مهمی می‌گذارد. مادرش با یک شامپانزه‌ی هشت روزه به خانه می‌آید. پدر بن در حال تحقیق روی موضوع آموزش زبان اشاره به شامپانزه‌هاست و به همین دلیل تصمیم می‌گیرد شامپانزه‌ای را از نوزادی به خانه بیاورد و بزرگ کند و مادرش دستیار این تحقیق است. همه از بن انتظار دارند که زان را به عنوان عضوی از خانواده بپذیرد و در بزرگ کردن و آموزش به او کمک کند. اما این کار برای بن غیرممکن است. به تدریج بن عاشق زان می‌شود و او را به عنوان برادر کوچک‌ترش می‌پذیرد. اما پروژه‌ی یاد دادن زبان اشاره به شامپانزه‌ها شکست می‌خورد. حالا زان باید به مراکز نگه‌داری حیوانات تحویل داده شود. بن حاضر نیست این موضوع را قبول کند و دیگران درک نمی‌کنند چرا او چنین واکنشی از خودش نشان می‌دهد. آن‌ها نمی‌فهمند چرا بن به یک شامپانزه چنین وابسته شده است. داستان از زاویه‌ی دید و زبان بن بیان می‌شود و حرف‌ها و نظرها و نوع نگاه بیانگر تفکر یک نوجوان سیزده‌ساله است. کتاب دو داستان موازی دارد که هم‌گام با هم پیش می‌روند. تعامل بن و زان و تعامل بن و دوستانش. بن چالش بزرگ دیگری هم دارد؛ کنار آمدن با پدر کنترل‌گر و سخت‌گیرش. خط اصلی داستان ساده است، اما در این خط ساده‌ی داستانی اتفاق‌های بسیاری می‌افتد و خواننده با پرسش‌هایی درباره‌ی ارتباط انسان و حیوان، حقوق حیوانات و اخلاق روبرو می‌شود.

کتاب «برسد به دست لیلا حاتمی» نوشته‌ی سعید محسنی است. محسنی متولد سال 1355 در اصفهان، نویسنده، طراح، کارگردان و بازیگر است. کتاب «برسد به دست لیلا حاتمی» بعد از «نهنگی که یونس را خورد و هنوز زنده است» و «دختری که خودش را خورد»، سومین کتابی است که از این نویسنده منتشر می‌شود. داستان با یک نامه شروع می‌شود. اسماعیل به یک دوست نامه می‌نویسد تا او را از وصیت دوست مشترکشان مطلع کند. دوستی که خودکشی کرده و وصیتش رساندن یک بسته به دست لیلا حاتمی است. ورود شخصیت‌های دیگر ریتم سریع‌تری به ماجراها می‌دهد. اتفاقات پشت سر هم رخ می‌دهند و هر اتفاق به اتفاق دیگر مربوط می‌شود. کتاب چهار بخش دارد که با قرار گرفتن در کنار یکدیگر شاکله‌ی رمان را می‌سازند. سعید محسنی در مورد انگیزه‌ی نوشتن این رمان گفته است: «اصل قصه به دوازده سال پیش برمی‌گردد، زمانی که خبر درگذشت دوست شاعرم علی اخگر به من رسید. پس از ته‌نشین شدن این خبر در ذهنم، بر مبنای اتفاق دیگری که با این جریان هم‌زمان شده بود، جرقه‌ای در ذهنم ایجاد شد و فکر کردم که ممکن است با نوشتن این داستان بتوانم به خودم کمک کنم.» در بخشی از کتاب آمده است: «وقتی کف دستش را می‌کشید روی سرش یعنی نمی‌تواند راحت حرف بزند. یعنی دارد پی کلمه می‌گردد. گفتم نجو این قدر این سبیل را، تمام می‌شود. بی سبیل خنده‌دار می‌شوی. گفت مسئولیتش سنگین است. گفتم بله. من هم برای همین می‌گویم. از قدیم گفته‌اند سروسامان. سروسامان دادن کار سختی است. یک چیزهایی گفت راجع‌به نمی‌دانم این که جامعه هم هست و مسئولیت ما در مقابل جامعه چه‌طور می‌شود تکلیفش و از این حرف‌ها. گفتم من و تو چه کار به کار جامعه داریم، رفیق؟ خیلی زور بزنیم کلاه خودمان را بچسبیم که باد نبرد.»