وقتی بابام کوچک بود (2)

کتاب ساختار ملودی در موسیقی ایرانی نوشته محمدرضا آزاده فر توسط انتشارات مرکز با موضوع هنر، موسیقی، ملودیبه چاپ رسیده است. کتاب ساختار ملودی در موسیقی ایرانی رویکردی متفاوت به موضوع ساختمان موسیقی ایرانی دارد. بسیاری از مطالعات سده‌ی اخیر به‌صورت سنتی تمرکز خود را بیشتر بر مطالعه‌ی الگوی فواصل اصوات و مُدهای شکل‌دهنده آوازها و دستگاه‌ها قرار داده‌اند. این در حالی است که بی‌اغراق ملودی در ساختار موسیقی ایرانی بارزترین نقش را بازی می‌کند؛ تا بدان حد که کم‌توجهی به آن منجر به گسسته شدن پیوند شنونده‌ی ایرانی با این موسیقی می‌شود. هویت موسیقی ایرانی برخلاف آنچه در وهلـه‌ی اول به نظر می‌رسد مرهون نسبت فواصل اصوات نیست بلکـه درواقع کیفیت ملودی‌ها و ریتم‌ها است کـه موسیقی ایرانی را بـرای شنونده‌ی آن آشنا و مرتبط به هویت خویش می‌کند. این کتاب شامل دو بخش اصلی است: در بخش نخست «ساختار فرمال ملودی در موسیقی ایرانی» و در بخش دوم «جنبه‌های انسانی ملودی در موسیقی ایرانی» از دو زاویه دید «شنوندگان» و «ملودی‌پردازان» بررسی می‌شود. معرفی مباحث کتاب ساختار ملودی در موسیقی تعاریف و مفاهیم بنیادی فاصله و چارچوب صوتی نمای حرکت عبارت بندی ریتم وحدت و تعادل ملودی و گفتار بسط و گسترش ملودی های ایرانی و ادراک انسانی ملودی پردازان ایرانی چه گونه کار می کنند

كتاب حاضر با نگاهي نو به حماسه‌هاي ايراني مي‌نگرد، حماسه‌هايي كه بر اثر پرتو جاودانه‌ي شاهنامه كم‌تر به چشم آمده‌اند . اگر نيز ديده شده‌اند نه چنين يك‌دست و در مجموعه‌اي مرتبط، بلكه با هدف انكار ارزش وجودي آن‌ها يا صرفا وظيفه‌شناسي ادبي و مقايسه‌ي نظم آن‌ها با شاهنامه، شاهكار زبان پارسي، بوده است. اين كتاب، گذشته از كشف اين حماسه‌ها به شكل مجموعه‌اي به‌هم پيوسته، به كاركرد تاريخ‌نگاري و مشروعيت‌بخشي آنان توجهي همه‌جانبه مبذول داشته است كه بدون شك دست كم به كار تاريخ اشكانيان خواهد آمد، بماند كه چنين رويكردي در كل تاريخ ايران نيز راه‌گشا خواهد بود. كتاب اگرچه با اشعار حماسي سر و كار دارد، عمدتا با متد تاريخي نگاشته شده و يكي از اهداف آن مسئله‌ي تاريخ‌نگاري ايرانان و حافظه‌ي تاريخي آنان است، امري كه تصور غالب امروزي به ويژه در پژوهش‌هاي غربي وجود آن را به ديده‌ي انكار مي‌نگرد. ساقي گازراني، در سال 2007 دكتراي خود را در رشته‌ي تاريخ از دانشگاه ايالتي اوهايو دريافت كرده، و از همان زمان به بعد به پژوهش و انتشار آثاري درباره‌ي ابعاد گوناگون ژانرهاي ادبي و تاريخي سده‌هاي ميانه ايران پرداخته است.

کتاب فرانی و زویی نوشته جروم دیوید سالینجر ترجمه میلاد زکریا توسط انتشارات مرکز با موضوع ادبیات، ادبیات داستانی، رمان خارجی به چاپ رسیده است. کتاب‌شناسی آثار جی. دی. سالینجر بسیار کوتاه است اما او با همین مجموعه‌ی کم‌حجم آثار، یکی از پرتأثیرترین و پرخـواننده‌تـرین نویسنـدگان معـاصر آمریکا بوده است. نخستین اثر مشهور او ناتور دشت، که روایت رنج‌ها و دغدغه‌های نسلی از دانشجویان و نوجوانان آمریکای پس از جنگ دوم است با ستایش بسیار روبه‌رو شد و آن نسل را به طرفداران و خوانندگان شیفته‌ی او تبدیل کرد. فرانی و زویی، که از مهم‌ترین آثار دیگر او شمرده می‌شود، و فیلم ایرانی پری، ساخته‌ی داریوش مهرجویی، گونه‌ای انطباق بومی آن است، مملو از اندیشه‌های ژرف درباره‌ی مسائلی همچون عرفـان و تأمل: تلاش دانش‌پژوهـان در اندوختن گنجینه‌هـای آکادمیک به جـای پول، و شجاعت هیچ‌کس نبودن! حقایقی که به زودی خواهید خواند قاعدتا خودشان حرف هایشان را خواهند زد، ولی، فکر می کنم حتی اندکی مبتذل تر از آن چه معمولِ حقایق است. بنابراین، در مقام جبران، با همان نفرت جاودان و وسوسه گر شروع می کنیم: مقدمه رسمی نویسنده. مقدمه ای که من در ذهن دارم نه تنها بیشتر از آن که بتوانم خوابش را ببینم مفصل و جدی است، بلکه همچنین به شکل آزاردهنده ای شخصی است. اگر، از بخت خوش، درست از کار در بیاید، در عمل با یک گردش اجباری در موتورخانه کشتی قابل مقایسه خواهد بود، که خود من در نقش راهنما با یک لباس شنای یک تکه قدیمی یانتزن جلوتر از همه راه را به بقیه نشان می دهم. مستقیما برویم سراغ بدترین قسمت ماجرا. چیزی که قرار است بخوانید در واقع به هیچ وجه یک داستان کوتاه نیست، بلکه یک جور فیلم خانگی منثور است؛ و کسانی که آن را دیده اند و مصرانه مرا از پرداختن به هر برنامه جدی برای پخش آن برحذر داشته اند. این حق من و مایه شرمساری من است که فاش کنم گروه مخالفان تشکیل شده است از هر سه بازیگر آن، دو زن و یک مرد. ابتدا به سراغ بازیگر نقش اول زن می رویم، که گمان می کنم ترجیح می دهد مختصرا زنی آرام و پخته توصیه شود. به نظر او اگر من بلایی سر سکانس پانزده-بیست دقیقه ای که در آن او چندین بار دماغش را می گیرد می آوردم – یعنی تا آن جا که من فهمیدم، قیچی اش می کردم- شاید همه چیز به حد کافی خوب پیش رفته بود. او می گوید نفرت آور است آدم یک نفر را تماشا کند که مدام فین می کند. خانم دیگر گروه، بازیگر نقش دوم شوخ و شنگ و سرخ و سفید، به این اعتراض دارد که او را در لباس خانه کهنه اش به اصطلاح تصویر کرده ام. هیچ کدام از این لعبت ها (اسمی که هر دو اشاره کرده اند دوست دارند به آن خوانده شوند) اعتراض چندان جدی ای به پیشنهادهای -در مجموع- استثماری من نمی کنند. در واقع، دلیلش خیلی ساده است. هر چند که، برای من، تا حدودی مایه خجالت است. آن ها از روی تجربه می دانند که با اولین کلمه تند و ملامت آمیز اشک از چشم های من جاری  می شود. در هر حال، این نقش اول مرد است که بلیغ ترین درخواست را برای متوقف کردن تهیه فیلم از من کرده است. او حس می کند طرح به عرفان، یا رمز و راز مذهبی، وابسته است -در هر صورت به وضوح گفته است که حضور بیش از حد نمایان چنین عناصر ماورایی که او می گوید یک جورهایی ناراحتش می کنند، تنها می تواند روز و ساعت بی آبرویی حرفه ای مرا تسریع کند و جلو بیندازد.