پایان یک مرد

کتاب انه اید نوشته ویرژیل با ترجمه میرجلال الدین کزازی, توسط انتشارات مرکز با موضوع ادبیات ملل، کلاسیک به چاپ رسیده است. انه‌اید در ادبیات کلاسیک رومـی همـان جایگـاهی را دارد که ایلـیـاد و اُدیسـه در ادبیات کلاسیک یـونـان؛ آن را می‌توان دنباله‌ای بر ایلیاد شمرد، ویرژیل انه‌اید را از آنجا آغاز می‌کند که هومر ایلیاد را با ویرانی و سوختن تروا به پایان می‌برد. انه‌اید حماسه‌ی ملی رومیان است. انه بزرگزاده‌ای تروایی بود که تبار مادریـش به خـدایان می‌رسیـد و پـس از تبـاهی تـروا سفری پرماجرا را بر پهنه‌ی دریاها آغاز کرد؛ به کارتاژ، و سپس به ایتالیا رفت؛ مردمان لاتین را به پیروزی رساند و فرمانروای مردمی شد که شایستگیهای ترواییان را با توانهای لاتینان در هم آمیخته بودند. داستان انه داستانی مردمی بود و رومیان انه را نیای رومولوس، بنیادگذار شهـر رم، می‌شنـاختند. ویـرژیل از ایـن داسـتـان کهن حماسه‌ای پرشـور سـاخـت که به روزگـار امپـراتوری، پشتوانه‌ای تاریخی و اسطوره‌ای برای رومیان شد.