پدرو پارامو

معرفی کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم

کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم به ویراستاری سی. ال. تن، می‌کوشد به چند جنبش و مکتب فکری تأثیرگذار قرن نوزدهم بپردازد و ایده‌های محوری آنان را توضیح دهد. این کتاب که بخشی از مجموعه‌ی ده‌جلدی راتلج محسوب می‌شود، مکاتبی همچون فایده‌باوری، پوزیتیویسم و پراگماتیسم را معرفی و آرای فیلسوف‌های مهم آن دوره، ازجمله نیچه، کنت و جان استورات میل را تشریح می‌کند.

درباره‌ی کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم

در قرن هجدهم، فیلسوفی در بریتانیا ظهور کرد که تقریباً ایده‌ی متفاوت‌تری نسبت به هم‌عصرانش داشت. جرمی بنتام برخلاف سنت روشنگری یا جریان غالب ایده‌آلیسم از نوعی نگرش فایده‌باور صحبت می‌کرد. او این موضوع را مطرح کرد که فرد باید همیشه کاری را انجام دهد که بیشترین سود و مطلوبیت برای همگان را به دنبال دارد. در این نگرش نتیجه‌گرا، درستی یا نادرستی با پیامد کارها سنجیده می‌شود؛ اگر برای ما لذت و سود و خوشبختی و خوشحالی و خیر و مزیت داشت، آن کار درست است، حتی اگر ذاتاً شرارت‌بار باشد. در قرن نوزدهم، دیگر فیلسوف انگلیسی، جان استوارت میل ایده‌های بنتام را پی گرفت و تا حدودی آن را شرح و بسط داد. برای مثال بین لذت‌های متعالی و پست تفاوت قائل شد و موضوع انتخاب آزاد را پیش کشید. فلسفه‌ی فایده‌باوری، در همان زمان با انتقاد ایده‌آلیست‌ها مواجه شد. بااین‌وجود در برهه‌ای تأثیر زیادی بر سیاست عمومی و مفهوم دموکراسی داشت، اگرچه تنها جنبش مهم این سده نبود، بلکه دو جریان مهم دیگر هم شکل گرفته بودند: پوزیتیویسم فرانسوی و پراگماتیسم آمریکایی. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم (Routledge History of Philosophy Volume VII: The Nineteenth Century)، با تمرکز بر روی قرن نوزدهم، می‌کوشد تحولات فلسفی این دوره‌ی تاریخی را مرور و چند نمونه از اتفاقات تأثیرگذار آن را تشریح کند. جلد ششم مجموعه‌ی راتلج، به جنبش اصلی این قرن، یعنی ایده‌آلیسم آلمانی پرداخته بود. جلد پیش رو در ادامه‌ی کتاب پیشین، تلاش می‌کند فلسفه‌های حاشیه‌ای‌تر،‌ اما جریان‌ساز سده‌ی نوزدهم را معرفی نماید. مکاتبی که برخی از آن‌ها همچنان محل بحث و نظر هستند. از ویژگی‌های مهم قرن نوزدهم، پیشرفت علوم و ریاضیات و تخصصی‌تر شدن آن‌ها بود. در همین قرن بود که برخی از رشته‌ها مثل جامعه‌شناسی یا روانشناسی شکل گرفتند که بر فلسفه هم تأثیر داشتند. آگوست کنت، بنیان‌گذار رشته‌ی جامعه‌شناسی، کسی بود که ایده‌ی فلسفی مهم و جدلی پوزیتیویسم را مطرح کرد. کنت با گذر از مرحله‌ی الهیات و فلسفه، اعتقاد داشت عصر جدید متکی بر روش‌های علمی تجربی است و تأکید داشت هر چیزی که نتوان در موردش تحقیق و اثباتش کرد، اعتباری نخواهد داشت. او با رد کردن متافیزیک و شهود، در برابر ایده‌آلیسم ایستاد. اتفاق بزرگ این قرن اما نظریه‌ی تکامل داروین و زیست‌شناسی او بود که علم را کاملاً تکان داد. پراگماتیسم آمریکایی از دل همین نظریه سربرآورد. این پدیده که اساساً واکنشی به عقل‌گرایی سنتی بود، بر تجربه و تحقیق اصرار داشت و تأکید می‌کرد که برای سنجش یک موضوع، به‌جای ارائه‌ی نظریه و استدلال بی‌فایده، باید نتیجه‌ی عملی و فایده‌ی آن را بررسی کرد. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم، در ادامه‌ی بحث‌هایش موضوع این جنبش‌های علمی را هم پیش می‌کشد و هرکدام را به‌تفصیل بررسی می‌نماید. همچنین به چهره‌هایی مثل نیچه، دیلتای و برادلی می‌پردازد و ایده‌های آنان را توضیح می‌دهد. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد هفتم: سده‌ی نوزدهم را سی. ال. تن (C. L. Ten) ویراستاری کرده و نشر چشمه با ترجمه‌ی حسن مرتضوی منتشر ساخته است.

معرفی کتاب روز خرگوش

بلقیس سلیمانی در کتاب روز خرگوش، با رویکردی نو و نگاهی واقع گرایانه، داستان دو زن متفاوت را در جامعه ایران به تصویر می‌کشد. آذین زنی میانسال است که بعد از ترک همسرش، خودش چرخ زندگی را می‌چرخاند و همه‌ی اتفاقات زندگی‌اش را به عنوان بخشی از سرنوشتش پذیرفته است. در مقابل آزیتا تلاش می‌کند تا ماجراهای سرنوشتش را خود رقم بزند. این رمان روایتگر یک روز از زندگی این دو زن است.

درباره‌ی کتاب روز خرگوش:

کتاب حاضر را می‌توان اثری متفاوت از داستان‌نویس خوش قریحه، بلقیس سلیمانی به شمار آورد. رمان روز خرگوش برخلاف دیگر داستان‌های او، فضایی شهری در دل پایتخت دارد و همین موجب شده تا این کتاب با دیگر آثارش متمایز باشد. سلیمانی با قلمی واقع‌گرا داستانی گزارش‌گونه را در فضای امروزی شهر تهران به تصویر کشیده است. عنصر اصلی کتاب روز خرگوش وجود تفاوت‌های شخصیتی در قهرمانان زنان کتاب است. آذین و آزیتا دو زن متفاوت از هم هستند که عمکردشان در طول داستان نشان داده می‌شود. شخصیت‌پردازی‌های آن دو به شدت ملموس هستند، به طوری که می‌توان گفت هر کدام از آن‌ها یادآور یکی از اطرافیان ما در زندگی واقعی هستند. تضادهای شخصیتی این دو زن، ما را با دو طیف از زنان اجتماع روبه‌رو می‌کند. آذین بعد از ترک همسرش به تنهایی پسرش را بزرگ کرده و خودش مخارج زندگی را تامین می‌کند. دلیل جدایی آذین از همسرش ایرج، در داستان مطرح نمی‌شود و تنها همین را می‌دانیم که ایرج همسر و پسرش هومن را رها کرده و به آمریکا مهاجرت کرده و ظاهراً در آنجا با زنی به نام مینو رابطه دارد. آذین که مادری مریض دارد برای مراقبت از او وطن را ترک نمی‌کند. زندگی آذین از چند جهت متفاوت توسط نویسنده روایت می‌شود؛ زنی به عنوان همسر، دختر خانواده، مترجم، راننده تاکسی و دست آخر هم نامزد مردی 57 ساله. آذین در رمان روز خرگوش به عنوان زنی منفعل، سخت‌کوش و درونگرا معرفی می‌شود که تمام اتفاقات زندگی‌اش را تقدیر می‌داند و با خوب و بد آن کنار می‌آید. او هر آنچه تا به حال برایش رخ داده را پذیرفته و به دیگران نیز همین نصیحت را می‌کند که تقدیر را باید پذیرفت. او زنی دلسوز است که مانند بسیاری از زنان کشور، جوانی و عمر خود را وقف خانواده‌اش کرده است. آذین بسیار در حق اطرافیانش فداکاری و ایثار می‌کند تا جایی که دیگر خودش را فراموش می‌کند. آزیتا شخصیت دیگر رمان، نقطه مقابل آذین قرار دارد که شخصیت او هم برای ما باورپذیر و واقعی ترسیم شده است. او زیر بار سرنوشت و آنچه که برایش مقدر شده است نمی‌رود. او خودش را نقش اصلی زندگی‌اش قلمداد می‌کند و حتی اگر نتواند همه‌ی مشکلات را حل کند با این حال باز هم حداکثر تلاشش را می‌کند. رمان روز خرگوش به جهت کوتاه بودن و فرم روایت، حالتی گزارش‌گونه دارد و می‌توان آن را گزارشی یک روزه از زندگی زنانی دانست که با معضلات و مسائل بسیاری در جامعه مواجه هستند. بلقیس سلیمانی با بیانی روان و ساده، راوی پدیده‌های اجتماعی اطرافش است و نگاهی جامعه‌شناسانه در داستان‌هایش دارد تا ما را با مسائل اجتماعی روز به ویژه برای زنان درگیر کند. او شخصیت‌های کتاب روز خرگوش را کنکاش کرده و با استفاده از روایت اول شخص و با محوریت قرار دادن شخصیت زن، به واکاری رویدادهای سیاسی و اجتماعی کشور می‌پردازد. او نگاهی تازه به موضوعات و احوالات اجتماعی پایتخت دارد؛ به همین جهت شخصیت‌هایی را برای روایت انتخاب کرده که برای اکثر ما ملموس و باورپذیر است.