پناهجویان در گذر تاریخ

معرفی کتاب تاریخ 18 ساله آذربایجان تاریخ هجده ساله ی آذربایجان که با نام سرنوشت گردان و دلیران نیز شناخته می شود، اثر احمد کسروی، تاریخ نگار و حقوق دان و نظریه پرداز فرهیخته ی ایرانی است که آثار او از مرز هفتاد مجلد نیز گذشته است. وی از جمله اندیشمندانی بود که با تسلط به امور سیاسی، دینی، ادبی و زبان شناسی، آثاری با تحلیل های چند جانبه ارائه می کرد و چنان در بیان حقیقت های تاریخی کوشا بود که مورد تحسین دیگر پژوهشگران نیز قرار گرفت. نو گرایی و علم دوستی کسروی، او را در میان اندیشمندان زمان خود سرآمد ساخته بود و دوری او از خرافه و انجام پژوهش های عمیق برای ارائه ی اثر، به نظریات او اعتبار می بخشید. از میان فعالیت های کسروی، عملکرد او در ثبت وقایع انقلاب مشروطه سبب ایجاد اثری به نام تاریخ هجده ساله ی آذربایجان شد که تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در زمان مشروطه و بعد از آن را بیان می کند. از او اثر دیگری هم منتشر شده که بیشتر به وقایع قبل انقلاب مشروطه و شکل گیری کانون های مشروطه خواهی در استان های دیگر می پردازد اما وی که خود اهل تبریز بود و همواره در پژوهش و ثبت رویدادهای آن منطقه می کوشید، در این کتاب، اتفاقات و آثار مشروطه خواهی در خطه ی آذربایجان را با تاکید بر حوادث بعد از انقلاب مشروطه به رشته ی تحریر درآورده است. این اثر که به دیدگاه خود نویسنده، ادامه ی کتاب تاریخ مشروطه ایران است، به همراه آن کتاب ابتدا به شکل مقاله های دوره ای در مجله ی ادبی و پژوهشی پیمان که مدیر مسئول آن خود کسروی بود، به چاپ می رسید اما در سال هزار و سیصد و نوزده توسط وی به صورت کتاب عرضه شد و اکنون از مهم ترین مراجع تاریخی عصر مشروطه به حساب می آید. .

کتاب‌های این مجموعه ٣ جلدی مروری است بر تاریخ ایران و سرگذشت مردمان اولیه که به این سرزمین وارد شدند همراه با با چاشنی طنز و شوخی ، که نویسنده نام آن را «تاریخ با غرغرهای اضافه» گذاشته است . شاید به این دلیل که گاهی در گذشته‌های نه چندان دور و حتی در زمان حال اگر کسی کاری از دستش بر نمی‌آمد و به عبارتی باید می‌سوخت و می‌ساخت شروع می‌کرد به غرغر کردن ! علی اصغر سیدآبادی نویسنده این مجموعه مروری دارد بر رویدادهای تاریخ ایران زمین. کتاب اول به نام « ایران چگونه ایران شد؟» از آغاز تاریخ اولین حکومت سراسری در ایران شروع شده و به کیومرث و جمشید ، شاهان ایرانی و حمله ضحاک به ایران می‌پردازد . در کتاب دوم نویسنده ظهور تا سقوط هخامنشیان را بررسی کرده است. کوروش برای ایرانیان آن قدر مهم بوده است که کلی در طول تاریخ برایش افسانه ساخته‌اند و به هر موضوع ساده‌ای درباره زندگی‌اش کلی شاخ و برگ داده‌اند . نام کتاب دوم این مجموعه «این نقشه بزرگ چرا کوچک شد؟» نام دارد . کتاب سوم این مجموعه که نامش «نخستین تجربه استعمار غربی در ایران» است یکی از شکست‌های بزرگ ایرانیان را شرح می‌دهد که با حمله اسکندر مقدونی به ایران آغاز می‌شود و با توضیح تشکیل نخستین حکومت سراسری بیگانه در ایران ادامه می‌یابد و سپس به دوره اشکانی ، دوره‌ای که ایرانیان دوباره حکومت خود را به دست گرفته‌اند ، می‌رسد. «تاریخ با غرغرهای اضافه » تجربه جدیدی است برای نوجوانان ، و روایتی خواندنی برای دوستداران تاریخ ایران. این کتاب‌ها در ٣ مجلد جداگانه راهی بازار نشر شده است .

معرفی کتاب سپیده دم ایرانی «سپیده‌دم ایرانی» کتابی نوشته امیرحسن چهل‌تن است. این اثر در دسته ادبیات داستانی با بن‌مایه‌ای اجتماعی و تاریخی تقسیم‌بندی می‌شود. نویسنده در این رمان به موضوع مهاجرت اجباری و گسست‌های عاطفی ناشی از آن می‌پردازد. «سپیده‌دم ایرانی» در دو دوره تاریخی که شامل دهه بیست و همچنین سال 1357 است روایت می‌شود. داستان از جایی آغاز می‌شود که ایرج، قهرمان داستان، پس از 28 سال به کشور بازگشته است. ایرج با گذشت از خیابان‌ها و کوچه‌پس‌کوچه‌ها به مرور خاطرات خود می‌پردازد. یادآوری روزهای رفته نشان می‌دهد ایرج از هواداران حزب توده در ایران بوده که به دلیل مشارکت در تهیه سلاح برای ترور نافرجام شاه در ۱۵ بهمن ۱۳۲۷‌، مجبور به فرار از کشور و مهاجرت به شوروی می‌شود. ایرج پیش از ترک ایران دو سال به زندگی مخفیانه روی می‌آورد و بعد ایران را ترک می‌کند. او تصمیم گرفته که پس از مهاجرت به شوروی مقدمات را برای سفر میهن همسرش و پسر دو‌ساله‌شان فراهم کند اما به محض ورود به شوروی دستگیر و به جرم جاسوسی به پانزده سال کار اجباری در اردوگاه محکوم می‌شود. ارتباط ایرج به‌دلیل تحمل شرایط سخت اردوگاه، با خانواده و همه نزدیکانش قطع می‌شود، اما بعد از مدتی با مرگ استالین، او از اردوگاه آزاد و به دلایلی مجبور می‌شود از شوروی به آلمان مهاجرت کند. ایرج پس از بازگشت به ایران با میهن ملاقات می‌کند اما فضای سرد دیدار ایرج و میهن به او می‌فهماند که از عشق شورانگیز قدیم چیزی باقی نمانده است. پسر ایرج نیز شوق چندانی برای دیدار پدر نشان نمی‌دهد. ایرج در دو‌راهی بزرگی برای آینده خود قرار گرفته است: بازگشت به آلمان و ماندن در ایران.