چراهای تاریخ ایران جلد 2، ایران از اسلام تا آل بویه

کتاب نيچه 1مارتين هايدگر، فيلسوف شهير آلماني و نويسنده‌ي كتاب، در پيش‌گفتار توضيح مي‌دهد: "اين كتاب مشتمل بر درس‌گفتارهايي است كه در خلال سال‌هاي 1936 تا 1940 در دانشگاه فرايبورگ ايراد شده است. به ضميمه‌ي آن مقالاتي از سال‌هاي 1940 تا 1946 وجود دارد. اين مقالات راهي را مي‌گسترند كه از طريق آن اين درس‌گفتارها، كه خود در آن ايام در جريان بود، قدم به عرصه‌ي اين چالش‌هاي فكري مي‌گذارند. متن درس‌گفتارها نه برحسب زمان ارائه‌شان، كه بنا بر محتواي آن‌ها، تنظيم شده است. ويژگي درس‌گفتارها يعني تكرار و تفضيل اجتناب‌ناپذير سخن هم‌چنان دست‌نخورده باقي مانده است. ... كتاب حاضر به‌مثابه يك كل انديشده شده، درصدد آن است تا در عين حال نظري بر راه تفكري بيندازد كه من از سال 1930 تا زمان نگارش نامه در باب اومانيسم پي‌گرفته‌ام."

کتاب چند گفتگو درباره تجدد: "كشاكش ما با تجدد حدود صدوپنجاه سالي است كه آغاز شده و گويا به امر پايان‌ناپذيري بدل شده است. بي‌آن‌كه دستاوردهاي اين كشاكش را بتوان پنهان كرد ... ولي هيچ‌يك از اين حركات تهي از ضد خود نبوده و هر بار سنت از درون آن چنان با قدرت سر برآورده كه رسيدن به هدف را دشوار كرده است ... اكنون در آغاز هزاره‌ي سوم به نظر مي‌رسد ما مقدار زيادي از راه را طي كرده‌ايم و چاره‌اي هم جز آن نداريم كه به‌رغم تمام اختلافات مسلكي در راه تأمين عناصر تجدد يكدله شويم وگرنه، نه تنها از كشورهاي پيشرفته كه از كشورهاي تازه به دوران رسيده نيز عقب خواهيم ماند و ناچار خواهيم شد به تاريخ چندهزارساله‌ي خود دل خوش كنيم و به زندگي در گذشته ادامه دهيم... . "ا?نجا جاي بحث درباره‌ي افت و خيزهاي تجدد در دوره‌ي صدساله (اگر مبنا را انقلاب مشروطه بگيريم) يا صد و پنجاه‌-‌شصت ساله‌ي گذشته (اگر مبنا را اقدامات عباس‌ميرزا بگيريم) نيست. خوانندگان با خواندن اين مجموعه و در ضمن سؤال و جواب‌ها درخواهند يافت كه راه تجدد چگونه طي شده و به كجا رسيده است... . "اين مجموعه، علاوه بر نگاه به تجدد ايران، گوشه‌ي چشمي نيز به تجدد در افغانستان و تاجيكستان دارد؛ زيرا كه سرنوشتِ اين مجموعه‌ي فارسي‌زبان را در پيوند با يكديگر مي‌بيند. ترديدي وجود ندارد كه تجدد ايران بر كشورهاي فارسي‌زبان ديگر تأثيرگذار بوده و همچنين پيشرفت‌هاي آن‌ها مي‌تواند بر ما تأثير گوارايي بگذارد" (برگرفته از متن كتاب). سيروس علي‌نژاد اين بحث را در كتاب گفت‌وگو با مترجمان (از همين نشر) دنبال مي‌كند .