کافه نادری

زن جوانی که در تهران زندگی می‌کند، دایه پیر او، مادربزرگش و یک راوی دانای کل، هر یک گوشه‌ای از زندگی گذشته و ماجراهایی را که در زمان حال می‌گذرد بازگو می‌کنند: «صبح، عوض این‌که وایستم روی چهارپایه روشویی دست و رو بشورم. می‌روم لب حوض. لبه دامنم رو می‌کنم زیر کمربند، شیر روی ستون سنگی ‌رو که ننه نیلو سفت‌سفت می‌بنده به زور وا می‌کنم. تا آخر می‌پیچونمش تا آب از دهن پرنده بزنه بیرون. بعد سرم رو می‌برم جلو و صورتم، موهام، بلوز و دامنم خیس می‌شه. ننه نیلو همیشه دعوا می‌کنه ولی این قده کیف داره...! پرنده‌هه سفید و پادراز و کاکلیه. خانوم خانوما بهش می‌گه حواصیل. ننه نیلو می‌گه دریاسری. دستش رو می‌گیره جلو دهنش، صداش رو در می‌آره. صدای دریاسری بَده ولی خودش خیلی قشنگه. همین که ننه نیلو موهام رو می‌بافه و چشم‌نظر صدفی رو به پیرهنم سنجاق می‌کنه، از اتاق رو به آفتاب می‌دُوم بیرون که برم پیش خانم خانوما. خانم خانوما بعضی روزا که فقط خودش می‌دونه و خانومای همسایه توی اتاق مهمونخونه، که سردرش یه خورشید خانوم گنده و دوتا خورشید خانوم کوچولو داره، زن‌ها رو می‌بینه. زن‌ها می‌آن خوابشون رو براش تعریف می‌کنن. اونم یه چیزایی واسه‌شون تعریف می‌کنه. بعضیا می‌ترسن، بعضیا می‌خندن، بعضیا گریه می‌کنن. دو ساعت مونده به اذون ظهر، ننه نیلو دیگه کسی رو راه نمی‌ده. تا صدای اذون از مسجد می‌آد، خانوم خانوما داره لب حوض دست و رو می‌شوره. دم سجاده‌اش می‌شینم تا نمازش تموم بشه و ننه نیلو سفره ناهارو پهن کنه... .» حوادث این داستان، در تهران و در روستایی در گیلان به نام «سیاه آتش» و نیز در گوشه‌هایی از سرزمین هفتاد و دوملت یعنی هندوستان می‌گذرد. روابط، مرتبط و حکایات به هم پیوسته‌اند و نوعی پازل را در کنار یکدیگر، تشکیل می‌دهند.

در این کتاب نویسنده کوشیده است با ارائه نمونه‌هایی از داستان کوتاه ضرورت ایجاز و کوتاه‌نویسی در ادبیات منثور ایرانی را یادآوری نماید . « کاوه گوهرین » در گزینش هر داستان نیز معیار اصلی را زیبایی‌اش از حیث محتوا و تکنیک‌های بیانی و میزان تأثیر آن در ذهن خواننده قرار داده و بر این اعتقاد است که همانا کوتاه و موجز بودن هر حکایت اشتیاق خواننده را برای مراجعه به اصل هر کدام از این ده اثر کلاسیک ادب فارسی دو چندان نماید . در انتخاب داستانها بهترین و معتبرترین نسخ چاپی تصحیح شده مبنای کار قرار گرفته ، لکن در بعضی موارد نویسنده ناچار از پاره‌ای تصحیحات و ویرایش‌ها بوده تا متنی روان ، آسان‌خوان و منطقی‌تر از حیث تکنیک‌های روایی و دستوری تقدیم خواننده خوش‌ ذوق کند . چرا که هدف اصلی از انتخاب این داستانها نشان دادن ایجاز در کلام و ارج نهادن به کوتاه نویسی است . « داستان دوستان » شامل داستان‌هایی از رساله قشیریه (نوشته ابوالقاسم عبدالکریم قشیری قرن پنجم ) ، شرح تعرف لمذهب التصوف ( اثر اسماعیل مستملی بخاری یکی از قدیمی‌ترین متون صوفیانه ) ، کشف المحجوب ( اثر ابوالحسن علی بن عثمان قرن پنجم ) ، بستان العارفین و تحفه المریدین ( اثر محمد بن جعفر طبسی نیشابوری ، قرن پنجم ) ، قابوس نامه ، اسرار التوحید ، تذکره اولیا و داستان‌هایی از مقالات شمس می‌باشد که گزیده آن را کاوه گوهرین با زبانی شیوا در این کتاب گردآوری و تصحیح و تنقیح کرده است .

مجموعه داستان زگیل روی خر مهره شش داستان کوتاه به هم پیوسته است، داستان‌هایی که در فضای ایران اوایل دهۀ شصت جان می‌گیرد و در آن راوی‌ای واحد در هم‌تنیدگی عشق و خشم، ملال و تیره‌بختی و رنج و امید مردمی را به تصویر می‌کشد که ساکن محله‌ای دورافتاده در شهری کویری‌اند. امید پناهی‌آذر در این مجموعه داستان با شخصیت‌پردازی قوی و پرجذبه‌ای انسان‌هایی را به تصویر می‌کشد که درگیر خرافه‌اند و غرق در روزمرگی‌هایشان و گاه در پی کوته‌نظری‌هایشان خود و دیگری را در معرکه‌ای لاینحل گرفتار می‌سازند. نویسنده در این کتاب با طنزی تلخ از موقعیت‌هایی تکراری آشنازدایی کرده و فقر، رنج، عواطف و باور مردم آن دوره را در موقعیت‌هایی اثرگذار به تصویر کشیده و با دیالوگ‌هایی خواندنی به آن روح بخشیده است.

قهرمان‌های داستان کتاب غول مدفون «اکسل» و «بیئتریس»، زوج کهنسالی هستند که برای پیدا کردن پسر گمشده‌شان راهی سفر می‌شوند. این سفر در بریتانیای قدیم رخ می‌دهد. زمانی که ساکسون‌ها و برایتون‌ها پس از جنگی خانمانسوز در صلحی شکننده زندگی می‌کنند. صلحی که حاصل توافق یک فراموشی است. یک فراموشی همه‌گیر که به شکل مه در کل سرزمین پخش شده است. این مه به خاطر نفس یک اژدهاست و خاطره جنگ، عشق و نفرت و خونخواهی را از یاد مردم برده. «اکسل» و «بیئتریس» در طول سفرشان با آدم‌های جدیدی روبرو می‌شوند. یک جنگجوی جوان ساکسون را می‌بینند که دنبال مادرش می‌گردد و نیز افراد دیگر که در داستان به تفصیل آمده. غول مدفون همان رازی است که آرام آرام گشوده و به نتیجه نامنتظره‌ای ختم می‌شود. در آخر، هیبت غول به کل جلوی چشمان خواننده قرار می‌گیرد و اینجاست که مخاطب عظمت آن را درک می‌کند و می‌فهمد اصلاً و برای چه این غول در ابتدای داستان دفن شده است. شیوه بازگویی این راز، اوج هنر نویسنده در خلق جهانی شناور است و در نهایت خواننده با پرسش اصلی روبرو می‌شود: آیا باید گذشته را فراموش کرد تا به آرامش رسید؟ در رمان «ایشی گورو» عشق بر همه چیز چیره می‌شود الا مرگ. روزنامه «گاردین» این رمان را به عنوان مهمترین رمان سال ٢٠١٥ انتخاب کرده است. «موراکامی» نویسنده و منتقد معروف ژاپنی درباره «ایشی‌گورو» می‌گوید: «هر یک از کارهای این نویسنده جدید است و هر بار که کتابی تازه از او به چاپ می‌رسد با عجله خودم را به کتابفروشی می‌رسانم.»