جامعه شناسی اقتصادی

کتاب «خواجه‌ی تاجدار» به قلم ذبیح الله منصوری، یکی از پرکارترین مترجمان و نویسندگان ادبیات ایران، نگاشته شده و دربردارنده‌ی داستانی تاریخی از دوران قاجار و به‌ویژه زندگی آقا محمدخان قاجار است. این کتاب، که به نظر می‌رسد ترجمه و اقتباسی از اثری نوشته شده توسط نویسنده‌ای فرانسوی به نام ژان گور باشد، به روایت وقایع تاریخی ایران از زمان مرگ نادرشاه افشار تا پایان حیات بنیان‌گذار سلسله‌ی قاجار، آقا محمدخان قاجار، در سبکی ادبی و روایی، می‌پردازد. در واقع، در این کتاب، منصوری با بهره‌گیری از دانش تاریخی و توانایی‌های ادبی خود، تصویری جذاب و زنده از این دوران پرفراز و نشیب را به خواننده ارائه می‌دهد و با استفاده از شیوه‌ای داستان‌گونه، وقایع و شخصیت‌های تاریخی را به نحوی توصیف می‌کند که خواننده ارتباط بسیاری با ‌آن‌ها می‌گیرد، گویی که مستقیما دارد آن‌ها را مشاهده می‌کند. کتاب «خواجه‌ی تاجدار» نه تنها به عنوان یک اثر ادبی بلکه به عنوان یک منبع تاریخی نیز می‌تواند ارزشمند شمرده شود. منصوری در این اثر تلاش کرده تا با نگاهی عمیق‌تر به تاریخ، به تحلیل و بررسی شخصیت‌ها و رویدادهایی بپردازد که بر سرنوشت ایران تأثیرگذار بوده‌اند. با این حال، برخی منتقدین و مورخین بر این باورند که بسیاری از رویدادهای نگاشته شده در این کتاب بیشتر حاصل خلاقیت ذهنی و قوه‌ی خیال منصوری است تا واقعیت‌های تاریخی. این نکته ممکن است برای برخی خوانندگان اهمیت داشته باشد که تا چه اندازه می‌توانند به دقت تاریخی این داستان اعتماد کنند. با این اوصاف، این کتاب جذاب، احتمالا به عنوان یک منبع پژوهشی جدی، آنچنان کارآمد نخواهد بود اما می‌تواند برای علاقه‌مندان به رمان‌های تاریخی و البته دوران قاجار و زندگی عجیب آقا محمدخان قاجار جذاب و خواندنی باشد. مصنوری در این اثر، مانند دیگر آثارش، با ترکیبی از داستان‌پردازی و تحلیل تاریخی، خواننده را به دورانی دیگر ‌می‌برد و او را با فراز و نشیب‌های بخشی از تاریخ ایران آشنا می‌کند. . .

معرفی کتاب تاریخ ایران قبل از اسلام،بعد از اسلام، عصر پهلوی این کتاب درای سه بخش است بخش اول آن تاریخ ایران قبل از اسلام نوشته ی حسن پیرنیا است این بخش، از شکل جغرافیایی فلات ایران آغاز و با مطالبی درباره آمدن آریان ها به فلات ایران، مذهب، اخلاق، خانواده، طبقات و شکل حکومتی آنها ادامه می یابد. مختصری از تاریخ ایلام، تاریخ آریان های ایرانی، دوره و تمدن مادی، دوره اول پارسی ها، قشون کشی اسکندر به ایران و انقراض سلسله هخامنشی، دوره مقدونی و یونانی (اسکندر و سلوکی ها)، دوره پارتی ها، تمدن اشکانی، ساسانیان، نهضت عرب به طرف ایران، مذاهب دوره ساسانی از فصل های بخش اول “تاریخ ایران” یعنی دوره قبل از اسلام است. بخش دوم آن تاریخ ایران بعد اسلام نوشته ی عباس اقبال آشتیانی است. دوره بعد از اسلام از صدر اسلام تا انقراض قاجاریه را دربرمی گیرد که در بخش نخست از صدر اسلام تا مغول، شامل فصول ظهور اسلام، خلفای راشدین، خلفای اموی، خلافت بنی عباس و بخش دوم “تاریخ ایران پس از اسلام” شامل فصول طاهریان و علویان طبرستان، دیالمه آل زیار، دیالمه آل بویه، صفاریان، سامانیان، غزنویان، سلاطین غور، سلاطین سلجوقی، اتابکان و خوارزمشاهیان است. بخش بعدی را پرویز بابایی به تحریر درآورده است که از بخش “ایران بعد از اسلام” از تاریخ ایران قبل از صفویه آغاز و با فصول استیلای مغول، سیاست و آداب مغول، لشکرکشی هولاکو به ایران و انقراض خلافت عباسی، سلاطین مغول ایرانیان و سلطنت ایلخانان ادامه می یابد. اصل و نسب صفویه، سلطنت شاه عباس بزرگ، سلسله افشاریه، زندیه و قاجاریه و مشروطیت ایران از دیگر مطالب این فصل است. . . .