رحمت نبوی، خشونت جاهلی

کتاب «خواجه‌ی تاجدار» به قلم ذبیح الله منصوری، یکی از پرکارترین مترجمان و نویسندگان ادبیات ایران، نگاشته شده و دربردارنده‌ی داستانی تاریخی از دوران قاجار و به‌ویژه زندگی آقا محمدخان قاجار است. این کتاب، که به نظر می‌رسد ترجمه و اقتباسی از اثری نوشته شده توسط نویسنده‌ای فرانسوی به نام ژان گور باشد، به روایت وقایع تاریخی ایران از زمان مرگ نادرشاه افشار تا پایان حیات بنیان‌گذار سلسله‌ی قاجار، آقا محمدخان قاجار، در سبکی ادبی و روایی، می‌پردازد. در واقع، در این کتاب، منصوری با بهره‌گیری از دانش تاریخی و توانایی‌های ادبی خود، تصویری جذاب و زنده از این دوران پرفراز و نشیب را به خواننده ارائه می‌دهد و با استفاده از شیوه‌ای داستان‌گونه، وقایع و شخصیت‌های تاریخی را به نحوی توصیف می‌کند که خواننده ارتباط بسیاری با ‌آن‌ها می‌گیرد، گویی که مستقیما دارد آن‌ها را مشاهده می‌کند. کتاب «خواجه‌ی تاجدار» نه تنها به عنوان یک اثر ادبی بلکه به عنوان یک منبع تاریخی نیز می‌تواند ارزشمند شمرده شود. منصوری در این اثر تلاش کرده تا با نگاهی عمیق‌تر به تاریخ، به تحلیل و بررسی شخصیت‌ها و رویدادهایی بپردازد که بر سرنوشت ایران تأثیرگذار بوده‌اند. با این حال، برخی منتقدین و مورخین بر این باورند که بسیاری از رویدادهای نگاشته شده در این کتاب بیشتر حاصل خلاقیت ذهنی و قوه‌ی خیال منصوری است تا واقعیت‌های تاریخی. این نکته ممکن است برای برخی خوانندگان اهمیت داشته باشد که تا چه اندازه می‌توانند به دقت تاریخی این داستان اعتماد کنند. با این اوصاف، این کتاب جذاب، احتمالا به عنوان یک منبع پژوهشی جدی، آنچنان کارآمد نخواهد بود اما می‌تواند برای علاقه‌مندان به رمان‌های تاریخی و البته دوران قاجار و زندگی عجیب آقا محمدخان قاجار جذاب و خواندنی باشد. مصنوری در این اثر، مانند دیگر آثارش، با ترکیبی از داستان‌پردازی و تحلیل تاریخی، خواننده را به دورانی دیگر ‌می‌برد و او را با فراز و نشیب‌های بخشی از تاریخ ایران آشنا می‌کند. . .

کتاب نقشه دانش اثری نوشته «وایولت مولر» است که اولین بار در سال 2019 انتشار یافت. «مولر» به نقش هفت شهر—اغلب نزدیک یا در طول «حوضه مدیترانه»—در ذخیره سازی (از طریق کتابخانه ها، صومعه ها، یا مجموعه های شخصی)، ترجمه، اکتشاف، و انتقال دانش می پردازد. «اسکندریه»، «بغداد»، «کوردوبا»، «تولدو»، «سالرنو»، «پالرمو»، و «ونیز» مورد بررسی قرار می گیرند و همچنین، گروهی از اندیشمندان بزرگ که در زمانه کنونی به دست فراموشی سپرده شده اند، به مخاطبین معرفی می شوند—از جمله ادیب و مترجمی ایتالیایی در قرن دوازدهم به نام «ژرار کرمونا» که نقشی اساسی را در انتقال دانش از جهان عرب به اروپا ایفا کرد. «مولر» همچنین به تحولات شگفت انگیز در طول تاریخ می پردازد، مانند خاستگاه های کالبدشکافی اجساد و فعالیت پزشکان زن در ایتالیا در اواخر قرون وسطی.