کتاب پژوهش های قرآنی

معرفی کتاب توتم و تابو کتاب توتم و تابو، اثری نوشته ی زیگموند فروید است که اولین بار در سال 1913 به چاپ رسید. فروید پس از مطالعات خود دریافت که «جوامع بدوی» و «فرد» می توانند به شکلی دوطرفه به تفسیر یکدیگر کمک کنند و روانشناسی قوم های بدوی، شباهت های مشخصی با روانشناسی افراد مبتلا به اختلالات روانی دارد. فروید با انجام تحقیقات خود بر پایه ی یافته های متخصصین علم مردم شناسی، به این نتیجه رسید که «توتم گرایی» و محدودیت های ناشی از آن در رابطه با ازدواج برون قومیتی، از هراس های ذهنی انسان های بدوی منشأ می گیرد و «تابوها» نیز ارتباط تنگاتنگی با نشانه های برخی از اختلالات روانی دارند. فروید بیان می کند که کشتن «پدر نخستین» و احساس عذاب وجدان پس از آن، رویدادهایی تعیین کننده در شکل گیری تاریخ انسان قبیله ای و تمایلات سرکوب شده ی انسان ها به حساب می آید. بنا بر گفته های فروید، هم توتم و هم تابو در «عقده ی ادیپ» ریشه دارند؛ عقده ای که پایه و اساس تمامی اختلالات روانی است و طبق استدلال فروید، خاستگاه دین، اخلاقیات، جامعه و هنر نیز هست.

رولومی (1994-1909) روان‏شناس آمریکایی بودکه جزو نظریه ‏پردازان اصلی در رویکرد انسان‏گرا و اگزیستانسیالیست به شخصیت محسوب می‌شود. مِی ابتدا به تحصیل الهیات پرداخت و در آنجا با مکتب اگزیستانسیالسم آشنا شد. اما بعد به روان‏شناسی و روانکاوی روی آورد و با فروم و سالیوان آشنا شد و تحت تاثیر آنها قرار گرفت. وی اولین مدرک دکتری در روان‏شناسی بالینی در تاریخ دانشگاه کلمبیا را دریافت کرد. مِی در 38 سالگی به بیماری سل مبتلا شد، و جنگ او با این بیماری، به نقطه عطفی در زندگی وی تبدیل شد. و طی مبارزه لحظه ‏به ‏لحظه با این بیماری (در سالهایی که هنوز درمان موثری برای سل نبود) یک کشف شگفت‏انگیز کرد: اضطراب عمیق وی در لحظات بیماری نه با "لیبیدو"، که بیشتر با "نیستی و مرگ" ارتباط داشت. مِی از بیماری خود جان سالم به در برد، اما رویکرد روانکاوی به تحلیل شخصیت را کنار گذاشته و کتاب‏ها و مقاله‏های زیادی در تبیین رویکرد اگزیستانسیال به شخصیت به نگارش درآورد. در رویکرد تحلیل وجودی، بیمارانی مورد درمان قرار می‌گیرند که در یافتن معنا و هدف خود در زندگی دچار مشکل هستند. در واقع این افراد در تداوم بخشیدن به هویت خود تمایز‏یافتگی به شدت آسیب دیده‌اند. از این نظر حفظ هویت خود و رهایی از سردرگمی در رویکرد وجودی واجد اهمیت بسیاری است. این رویکرد به ما کمک می‌کند تا بتوانیم در جهانی که هر لحظه درحال تغییر است به صورتی معنادار زندگی کرده و مشکلات خود را حل کنیم. با چنین دید و ساختاری است که کتاب حاضرتوسط رولومی گردآوری و ویرایش شده‏‏ است.

هر چند بحث درباره میزان، حوزه و گستره مداخله دولت در اقتصاد در دهه ۱۹۷۰ میلادی به یک مجادله آیینی در میان اقتصاددانان تبدیل شد و خیل عظیمی از نظریه‌پردازان و اندیشمندان حوزه اقتصاد سیاسی را به تلاش برای یافتن پاسخ درخور به پرسش‌های پیرامون آن واداشت، اما تجربه تقریبا سیصدساله این دست مباحث حکایت از آن دارد که همه کشورهای جهان همواره بیشتر براساس نیاز وقت و اقتضای شرایط کشورشان و همچنین تشخیص نخبگان خود به راه‌حل‌هایی روی آوردند که آمیزه‌ای از مداخله‌گری دولت در اقتصاد و رهاسازی امور اقتصادی به دست بازار و بخش خصوصی بوده است. در این میان، دو رساله‌ای که در این کتاب یعنی «دخالت دولت در اقتصاد» از احمد متین‌دفتری که به کوشش حسن رجبی‌فرد گردآوری شده و منتشر می‌شود نیز از قاعده فوق مستثنی نیستند. برهان‌ها و استدلال‌های وی در رساله اوّل برای انتخاب یک مسیر مناسب و سنجیده با وضع وقت و شرایط حاکم بر ایران موید استقلال رأی وی از کلان‌روایت‌های اقتصادی و سیاسی موجود هستند و موضع‌گیری وی به‌نفع واگذاری صنایع دولتی به بخش خصوصی در رساله دوّم نیز حاصل تجربه‌ای است بیست‌ساله از چگونگی روند فعالیت اقتصادی و امور تولیدی در ایران دوران حاکمیت رضاشاه. در کنار این مباحث و امور اقتصادی، خاطراتی از تلاش و تکاپوی شخص متین‌دفتری در دوران کوتاه نخست‌وزیری‌اش در فاصله آبان ۱۳۱۸ و تیر ۱۳۱۹ که بخشی از رساله دوّم را تشکیل می‌دهد، بصیرت‌هایی را نیز در باب تاریخ سیاسی کشور در این سال‌ها در اختیار علاقه‌مندان و پژوهشگران تاریخ اقتصادی و سیاسی ایران می‌گذارند. مطالعه این کتاب، هم به‌ سبب اهمیت بالای مباحث و مفاهیمی که مطرح شده و مورد بررسی قرار می‌گیرند و هم از جهت انسجام ساختاری و نثر شیوایی که دارد، بسیار سودمند بوده و تجربه‌ای ثمربخش را برای خوانندگان آن به ارمغان می‌آورد.