گردش علمی در غبار مرگبار-3

مایكل هارت و آنتونیو نگری، با نوشتن كتاب «ثروت مشترك»، سه­‌گانه­ای را به پایان می‌­رسانند كه با كتاب «امپراتوری» آغاز شده و با كتاب «انبوه خلق» ادامه یافته بود. كانون اصلی مباحث این كتاب «امر مشترك» است كه بناست جایگزین تقابل «امر خصوصی» و «امر عمومی» شود و مبنایی برای طرح جمهوری جدیدی متفاوت با «جمهوری مالكیت» فراهم سازد. هدف نویسندگان مفصل­‌بندی پروژه­ای اخلاقی است، اخلاقی ناظر به كنش سیاسی دموكراتیك در درون و در برابر امپراتوری. كتاب «ثروت مشترك» ضمن دفاع از «ضدمدرنیته»، در مقام پروژه­ای در خصوص آزادی درونِ مدرنیته، دارای همزیستی با مدرنیته، و مقدم بر مدرنیته، به طرح مفهوم سومی می­پردازد كه بساط دیالكتیك مدرنیته و ضدمدرنیته را برهم می­زند: دگرمدرنیته. این كتاب شامل شش بخش است: ١- جمهوری، ٢- مدرنیته، ٣- سرمایه، ٤- امپراتوری بازمی­گردد، ٥- فراسوی سرمایه، و ٦- انقلاب. در فرازهایی از آن چنین آمده است: جنگ، رنج، فلاكت و استثمار به طرز فزاینده­ای به وجه معرف دنیای در حال جهانی شدن ما بدل شده است. دلایل بسیاری وجود دارد برای جستجوی پناهگاهی در قلمروی «بیرونی»، جایی رها از انضباط و كنترل امپراتوریِ در حال ظهور امروزین ... با وجود این، یكی از پیامدهای عمده جهانی شدن آفرینش جهانی مشترك است، جهانی كه، بد یا خوب، همه ما در آن شریكیم، جهانی فاقد «بیرون» ... تقدیر ما زیستن در همین جهان است، و نه‌­تنها همگی تابع قدرت­های مسلط بر این جهانیم، بلكه به فسادهای آن نیز آلوده‌­ایم. امر مشترك دور تا دور ما وجود دارد، هرچند امروزه به موجب چشم­‌بندهای گوناگونی كه ایدئولوژی­های مسلط مقابل دیدگانمان قرار داده­ا‌ند رؤیت آن دشوار شده است. سیاست­های حكومتی نولیبرالی طی دهه­های اخیر در سرتاسر جهان در پی خصوصی­‌سازی امر مشترك بوده، و محصولات فرهنگی –فی­‌المثل اطلاعات، ایده­‌ها، و حتی گونه­‌های جانوری و گیاهی- را به مایملك خصوصی تبدیل كرده است. ما، همصدا با بسیاری دیگر، از این موضوع دفاع می­كنیم كه باید در برابر این دست خصوصی­‌سازی ایستادگی كرد.

معرفی کتاب طبقه، سیاست و نظریه ی اجتماعی مقالات مندرج در این کتاب شامل نوشته های مختلف جامعه شناختی و تاریخی است که بین سالهای ۱۹۹۴ تا ۲۰۱۸ به زبان انگلیسی به رشته تحریر درآمده اند و در نشریات دانشگاهی و مطبوعات عمومی تر در آمریکا و اروپا منتشر شده اند. بسیاری از مقالات این مجموعه در عین حال جستارهایی تاریخی - اجتماعی هستند که برخی از زوایای تاریخ اجتماعی کشورمان را روشن می‌سازند. بستر مشترک این مقالات تفکر بر رابطه تنگاتنگ نظریه اجتماعی و واقعیت های اجتماعی - منطقه ای است مقاله نخستین این مجموعه مناطق جغرافیایی و نظریه های اجتماعی این مسئله را به طور مشخص و به تفصیل مورد بحث قرار می‌دهد به عبارت دیگر تأکید روی این نکته ساده ولی مهم است که مفاهیم و نظریات اجتماعی بستر تاریخی خودشان را دارند و اگر خارج از بستر تاریخی اجتماعی مورد استفاده قرار گیرند یا تحمیل شوند میتوانند نتایج زیانباری در توضیح و تبیین مسائل اجتماعی پیچیده داشته باشند از این رو مفاهیم تحلیلی که اغلب به عنوان مفاهیم عام یا جهانشمول شناخته شده اند (مفاهیمی که معمولا ریشه در زمینه تاریخی جوامع غربی دارند)، را نباید بدیهی دانست. باید با این مفاهیم محتاطانه برخورد نمود به طوری که اگر نیازی به بازنگری، ترمیم یا جایگزینی باشد در آن جهات قدم برداشت.