گرنیکا

این کتاب درباره مأموریت‌های سِر جان مَلکُم در ایران، به‌خصوص مأموریت اول، و موضوعات ادبی و زندگی اجتماعی و خلق‌وخوی ایرانیان است.

سِر جان مَلکُم، کارمند کمپانی هند شرقی و اولین نماینده سیاسی انگلستان به ایران در دوره قاجار، در سال ١٢١٥ قمری به حضور فتحعلی‌شاه قاجار رسید. وی در هند، زبان فارسی را که زبان ادبی و رسمی بود و نیز آداب و رسوم اجتماعی‌ـ‌ فرهنگی مشرق‌زمین را چنان آموخت که در١٧٩٢ مترجم فارسیِ نیروهای نظامی انگلیسی در ایالت حیدرآباد شد.

در این کتاب به اقداماتی که ملکم انجام داده است پرداخته می‌شود، ملکم در مدت اقامت در ایران به اهمیت سیاسی و تجاری جزایر و بنادر خلیج فارس پی برد و پس از بازگشت به هند، به لرد ولزی پیشنهاد کرد که جزیره هنگام را اشغال و در آن پایگاه دریایی تأسیس کنند، اما اقدامی صورت نگرفت. ...

این کتاب از زبان دانای کل بیان می‌‌شود، شاید به این علت که او آسان‌تر بتواند احساسات و افکار و داوری‌های خود در مورد ایرانیان را، که بیشتر با عداوت و غرض و کینه و تحقیر همراه است، از زبان دیگران بیان کند.

کتاب حاضر اثری پژوهشی با موضوع سیاست خارجی آلمان در قبال نفوذ ایران و نفوذ اقتصادی آن در این کشور با محوریت بانک ملی ایران است، که ابزاری مطلوب برای تأمین هدف استراتژیک آلمان در منطقه شناخته می‌شد.

بخش اعظم این پژوهش بر پایۀ اسناد آرشیوهای آلمان است، اسنادی که در منابع دست اول آلمانی منعکس شده‌اند و در نتیجه ارائه‌دهندۀ تصویری از دیدگاه آلمانی‌هاست و بازگوکنندۀ افکار و عقاید و استنباط بخش‌های دولتی و شخصیت‌هایی است که با آن وقایع مرتبط بودند. این رویکرد بینش و نگرشی خاص از ارزیابی آلمان از ایران و استراتژی آن در قبال ایران به دست می‌دهد.