گوري در گودي ابرها (جستارهايي پيرامون اروپاي ديروز و امروز)

در باره کتاب کناره اثرنصرالله كسرائيان:، عكاس زاده‌ي لرستان، پدر عکاسي قوم‌شناسي و مردم‌نگاري ايران لقب گرفته است. او مجموعه‌هاي باارزشي از فرهنگ‌ها، قوميت‌ها و مكان‌هاي ايران عكاسي و منتشر كرده است، از جمله قشقايي‌ها، تخت‌جمشيد، ابيانه، بازارهاي ايران، دماوند، ماسوله، شمال، بركناره، معماري ايران، اصفهان، كردهاي ايران، كويرهاي ايران و سرزمين ما ايران. بركناره هم عكس‌هايي است دقيق‌شده در جزئيات زنگ‌خورده‌ي كناره‌هايِ‌ مدام درون و بيرون از آب و هم چيزي است بيرون از عكاس و عمل عكاسي‌اش. كسرائيان بعد از وقفه‌اي كه در كار، و از نظر او در حياتش پيش مي‌آيد، كه "گويا فعاليت به‌عنوان نشانه‌اي از زنده‌بودن شناخته شده است"، مي‌گويد: "اواخر پاييز سال گذشته [پاييز 83] يك‌باره احساس كردم سكوت و انزوا دارد خسته‌ام مي‌كند. و انگار دل‌ام مي‌خواهد كاري بكنم، چيزي بگويم؛ اما چه كاري؟ چه چيزي؟ "پس از كلنجار رفتن‌هاي بسيار ياد دوربينم افتادم، ياد سفرهايم، ياد آدم‌ها، جروبحث‌ها، متقاعد كردن‌ها، چيزهايي كه حالا ديگر توان و حوصله‌اش را ندارم. ديگر چه؟ خيلي چيزها و سرانجام، چاله‌چوله‌هاي كنار جاده‌ها، چهارتا نخ علف، يك بوته خار، تكه‌اي يخ، كمي برف، چهار تكه لوله‌ي زنگ‌زده..." (از مقدمه‌ي كتاب)

کتاب درآمدي بر فلسفه و ادبيات بررسي روشن و فشرده‌اي است در باب روش بررسي فلسفي مسائلِ مهمِ ناظر بر سرشت و ارزش ادبيات، تعريف ادبيات، جايگاه مؤلف، نيت مؤلف، رابطه‌ي فرم آثار فلسفي و رابطه‌ي آن با محتوا، و مسائل مربوط به خوانش و تفسير آثار ادبي و منابع اقتدار آن. نويسنده نشان مي‌دهد که چگونه فلسفه و ادبيات در رابطه‌اي دوسويه، آن‌هم نه در مقام دو حوزه‌ي مجزا بلکه چونان حوزه‌هايي درهم‌تنيده، يکديگر را بارور مي‌کنند، چگونه فرم‌هاي ادبي محملي براي شرح و بسط مسائل فلسفي قرار مي‌گيرند، و چگونه فرم‌هاي فلسفي گوناگون از ابزارهاي نوعاً ادبي بهره مي‌گيرند تا خوانندگان را اقناع کنند. و از خلال اين مباحث اين پرسش را مطرح مي‌کند که اساساً تمايز ميان فلسفه و ادبيات چقدر موجه يا سودمند است. در مقاله‌ي افزوده به آغاز کتاب نيز علاوه بر مرورِ کلي مباحث اين حوزه از ديد دو تن از برجسته‌ترين نظريه‌پردازان، از چيزي سخن مي‌رود که کم‌تر مورد توجه قرار مي‌گيرد: لذت ادبيات.