ادبيات عاميانه ي ايران

معرفی کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد ششم: عصر ایده آلیسم آلمانی

کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد ششم: عصر ایده آلیسم آلمانی به ویراستاری رابرت سولومون و کتلین ام. هیگینز، بر روی قدرتمندترین مکتب قرن نوزدهم، یعنی ایده‌آلیسم آلمانی متمرکز است و از مرحله‌ی شکل‌گیری تا اوج آن را بررسی نماید. این کتاب با ایده و فلسفه‌ی انقلابی کانت آغاز می‌شود، در ادامه به چهره‌های مؤثر این جنبش از جمله فیشته، شلینگ و هگل می‌پردازد و در پایان آنتی‌تز کیرکگور را مطرح می‌کند.

درباره‌ی کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد ششم: عصر ایده‌آلیسم آلمانی

ایمانوئل کانت در اوج دوران روشنگری ایده‌ای انقلابی را مطرح کرد که باعث اعتلا و تحکیم این جنبش شد، اما مهم‌تر از آن بنای مکتب فلسفی متمایزی را گذاشت که در قرن نوزدهم به اوج خود رسید. ایده‌آلیسم کانت انقلابی در فلسفه به پا کرد که از لحاظ تأثیرش آن را با انقلاب کوپرنیکی مقایسه می‌کنند. کانت با سه کتاب «نقد عقل محض» (Critique of Pure Reason)، «نقد عقل عملی» (Critique of Practical Reason) و «نقد قوه حکم» (Critique of Judgment) یک پروژه‌ی انتقادی بزرگ را دنبال کرد که اساسش بر منطق و عقل بود. ایده‌آلیست‌های پس از او که همگی آلمانی بودند، از جمله هگل، فیشته و شلینگ، ایده‌های او را تکامل بخشیدند و حتی رادیکال‌تر کردند. این تفکر خیلی زود گسترش یافت و تا چند دهه دنیا را به‌طور کامل تحت سیطره‌ی خود داشت. مکاتبی مثل اگزیستانسیالیسم، پدیدارشناسی و فلسفه‌ی تحلیلی همگی وامدار و ملهم از ایده‌آلیسم هستند. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد ششم: عصر ایده‌آلیسم آلمانی (Routledge History of Philosophy Volume VI) این دوره را به‌طور کامل مرور و مهم‌ترین فیلسوف‌های آن را معرفی می‌کند. کتاب در پی ردپای ایده‌آلیسم به دوره‌ی لایبنیتس باز می‌گردد و این مفهوم را در فلسفه‌ی او می‌جوید. پس‌ از آن از کانت می‌گوید و فلسفه‌ی اخلاق، سیاست و همین‌طور نقد قوه‌ی حکم او را مطرح می‌کند. فیشته و شلینگ، به‌نوعی پل ارتباطی دوره‌ی کانت و هگل بودند و نقش مهمی در انتقال این ایده داشتند. کتاب پس از صحبت در مورد آن‌ها، چندین بخش را به هگل، پدیدارشناسی و منطق او اختصاص می‌دهد. به اعتقاد برخی از محققین، ایده‌آلیسم را باید فراتر از یک فلسفه‌ی صرف دانست. این مکتب به شکل قابل‌توجهی با حوزه‌های مختلفی مثل دین، سیاست، اخلاق و هنر پیوند دارد و در آن‌ها تنیده شده است. کانت با ترکیب کردن عقل‌باوری و تجربه‌گرایی دوران روشنگری، از آن‌ها فراتر رفت و توانست به دیدگاه جدیدی دست یابد. ایده‌آلیسم آلمانی به شکل عمیقی بر فلسفه‌ی غرب تأثیر گذاشت و تقریباً همه‌ی مکاتب بعد از آن یا در ادامه‌ی ایده‌آلیسم بوده‌اند یا به نحوی قصد داشته‌اند به آن واکنش نشان دهند. با وجود تأثیر شگرف این مکتب، در میانه‌های قرن نوزدهم بود که انتقادها آغاز شد و دیگر فیلسوف‌ها برخی از جنبه‌های ایده‌آلیسم را زیر سؤال بردند؛ از جمله مارکس، کیرکگور یا شوپنهاور. کتاب تاریخ فلسفه‌ی راتلج - جلد ششم: عصر ایده‌آلیسم آلمانی، در ادامه‌ی مباحث خود به این منتقدین سرشناس می‌پردازد و نظریه‌ی هرکدام از آن‌ها را مطرح می‌سازد؛ مثل‌اینکه مارکس نیازهای زندگی را در برابر عقل قرار می‌دهد، شوپنهاور به موضوع اراده می‌پردازد و کیرکگور که از بحث دفاع عقلانی از مسیحیت انتقاد و آن را رد می‌کند.

معرفی کتاب خانه‌ی لهستانی‌ها

کتاب خانه‌ی لهستانی‌ها نوشته‌ی مرجان شیرمحمدی، داستان زندگی آدم‌هایی است که در خانه‌ای بزرگ در جنوب تهران زندگی می‌کنند، خانه‌ای قدیمی که قصه‌ها و رازهایی را در خود نهفته است. کتاب خانه‌ی لهستانی‌ها داستان سه نسل از انسان‌های متفاوت در عصر پهلوی دوم را بازگو می‌کند. در این خانه هر کس اتاقی اجاره‌ای دارد، عنصر "نداشتن" گره خورده با گذشته‌ای ترسناک که گاهی باعث رقم خوردن داستان‌های مخوفی می‌شود. داستان خواهرانی سال‌خورده، یا زنی که او را تنها گذاشته‌اند و توسط پسربچه‌ای 10 ساله بازگو می‌شوند. خانه لهستانی‌ها پر از قسمت‌های احساسی و قابل درک است که در آن‌ها ردپای ترس از رها شدن در دل مردم شهر ملموس می‌باشد و تمرکز آن بیشتر بر روی دنیای زنان، داستان گذشته، دلواپسی‌ها، ترس‌ها و نحوه تصمیم‌گیری آن‌هاست که با لحنی دل‌نشین و ساده از زبان پسربچه‌ای گفته می‌شود که گاهی دنیایش با دنیای زنان مخالف است و گاهی هم تحت تأثیر دنیای آن‌ها قرار می‌گیرد. قصه‎‌ای از زن‌هایی که این خانه دنیای شخصیشان است و اگر کسی به این دنیا تجاوز کند سرنوشت خوبی نخواهد داشت. مرجان شیرمحمدی با لحنی داستان‌سرا و تلاش برای بازسازی یک شخصیت مکانی و پیوند زدنش با صورت شخصی هر یک از قهرمانان خود، قصه‌ای خواندنی را به تحریر درآورده است. درخشان‌ترین این شخصیت‌ها خاله پری است، که اگرچه از دید دیگر اهالی زنی دیوانه محسوب می‌شود، اما روی دیگر شخصیتش زنی باهوش و قوی است. دربخشی از کتاب خانه‌ی لهستانی‌ها می‌خوانیم: درِ اتاقِ خاله‌پری توی ایوان طبقه‌ی دوم باز می‌شد، کنارِ اتاق مادام. می‌توانستم زیر کُرسی که نشسته‌ام، پنجره‌ی اتاق خاله‌پری را ببینم. حیاط وسط بود و دورتادور حیاط دو طبقه اتاق بود با ایوان سرتاسری که توی هر کدام از این اتاق‌ها یک خانواده زندگی می‌کرد. قبل از این‌که بانو بیاید توی اتاق ما، توی اتاقِ خاله‌پری بود، ولی از وقتی خاله‌پری شروع کرد با خودش حرف زدن، بانو پله‌ها و درد پا را بهانه کرد و آمد توی اتاق ما. ما دوتا اتاقِ تو‌در‌تو داشتیم که ته یکی‌اش آشپزخانه بود؛ یعنی چندتا کابینت با یک یخچال و یک اجاق گوشه‌ی اتاق. دست‌شویی هم دوتا توی حیاط بود که عمومی بود. من توی همین خانه به دنیا آمده بودم. وقتی پدر و مادرم عروسی کردند، آمدند توی این خانه و توی همین دوتا اتاق. بعدش خاله‌پری و بانو آمده بودند و آن اتاق بالایی را اجاره کردند تا نزدیک ما باشند و همه باهم باشیم.