ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج خواندن

معرفی کتاب چگونه فیلم دوبله کنیم “چه گونه فیلم دوبله کنیم” اثری است درسنامه‌ای، به قلم “ابوالحسن تهامی” که در آن چهار کتاب را در قالب یک کتاب منتشر ساخته و در اختیار علاقمندان به هنر دوبله و صداگذاری قرار داده است. در کتاب یکم، “ابوالحسن تهامی” درآمدی بر دوبلاژ ارائه می‌کند و آن را در چند گام به خواننده معرفی می‌کند. گام‌هایی که وی برای کار دوبله بر می‌شمرد به تبیین نقش و جایگاه صاحب کار، مترجم و مدیر دوبلاژ می‌پردازد و بعد به سراغ اصل عمل گویندگی و استودیوی ضبط می‌رود. جالب است بدانید برخی از موارد جذاب مربوط به کار دوبله نظیر انتخاب معادل‌های فارسی برای برخی از اسامی و القاب، دیالوگ‌نویسی، توجه به زبان بدن بازیگران، قرار دادن مکث در جملات، به کار بردن لهجه، گوش‌نوازتر کردن واژه‌ها، وفاداری به ویژگی‌های فیلم، دوبله‌ی فیلم‌های مستند و معرفی اتاق‌های مختلف ضبط صدا در استودیو همگی در کتاب اول از اثر “چه گونه فیلم دوبله کنیم” آورده شده‌اند. کتاب دوم به مساله‌ی فن بیان پرداخته و از انواع تلفظ حروف و کشش مصوت‌ها و حالت و لحن گرفته تا جملات توپوق‌آور و حرف‌های گوش‌خراش و نفس‌ گرفتن میان جمله، تک تک جزییات ریزی را که برای گویندگی زیبا لازم است، برشمرده است. در این بخش حتی از تمرین چگونه خندیدن و گریستن، خشونت و مهربانی، انواع کمدی و نوع صدای روایتگر نیز دریغ نشده و به هنرجو می‌آموزد که چطور جای نقش‌ اول، کودک، نوجوان یا شخصیت کارتونی صحبت کند. کتاب سوم، بخش تاریخی اثر “چه گونه فیلم دوبله کنیم” از “ابوالحسن تهامی” است و در آن تاریخ سخن‌گویی فیلم‌ها به فارسی مرور شده‌است و نهایتا در کتاب چهارم، تالاری از مشاهیر هنر دوبله به خوانندگان معرفی شده است. .

هنوز که هنوز است روان‌شناسان جوابی قطعی به این سوالِ قدیمی نداده‌اند: استعداد مهم‌تر است یا تمرین؟ جان واتسون، بنیان‌گذار مکتب رفتارگرایی، در یکی از کتاب‌های خود، در ردّ نظریۀ استعداد ذاتی نوشت: "یک‌دوجین نوزاد سالم، خوش‌نقش و دنیایی را که خودم تعیین کرده‌ام به من بدهید تا بزرگشان کنم؛ من تضمین خواهم کرد که هر کدام را به طور تصادفی انتخاب کنم و به او آموزش بدهم تا صرف‌نظر از استعدادها، علایق، تمایلات و قابلیت‌هایش، و شغل و نژاد اجدادش، تبدیلش کنم به هر قِسم متخصصی که بخواهم اعم از پزشک، وکیل، هنرمند، تاجر عمده، و، بله، حتی دزد و گدا.

" روان‌شناسان به خیلی از سوالات دیگر هم هنوز جواب قطعی نداده‌اند؛ مثلا این‌که چرا مردان در ریاضیات،‌ علوم محض، و حتی شطرنج نسبت به زنان عملکرد بهتری دارند. و آیا اصلا عملکرد مردان بهتر است؟ از نظر بابی فیشر "همۀ زن‌ها ضعیف‌اند، همه‌شان. آن‌ها در قیاس با مردها احمق‌اند. راستش، نباید شطرنج بازی کنند." کاسپاروف هم در مصاحبه‌ای گفته بود: "یک شطرنج واقعی داریم و یک شطرنج زنان. شطرنج مناسب زنان نیست. این جنگ است. یک جنگ بزرگ. به درد زن‌ها نمی‌خورد."

وقتی روان‌شناسی دست می‌گذارد روی ورزشی شبیه شطرنج، یقین داشته باشید بحث‌هایی که در مطالبش مطرح می‌کند، جدا از این‌که خواندنی‌ست، خواننده را ساعت‌ها به فکر فرو می‌برد. نویسنده در این کتاب از تبعیض‌های جنسیتی سخن گفته تا روان‌شناسیِ چشم‌بسته بازی کردن. از سقف شیشه‌ای گفته که مانع نامرئیِ پیشرویِ زنان است تا زیباییِ شطرنج به دلیل تعداد زیادِ احتمالاتِ پیش رو. کتاب روان‌شناسیِ شطرنج فقط به شطرنج ربط ندارد، کتابی جامع است دربارۀ جامعه، تمرین، استعداد و تبعیض.