از شعر خاکستری تا شعر سپید

ایستاده‌ بودم‌ روی‌ جدول‌ جوی‌، گِل‌های‌ بغل‌ پوتین‌ راستم‌ را مالیدم‌ به‌ لبه‌ جدول‌. سرشب‌ واکسشان‌ زده‌ بودم‌. دلم‌ می‌خواست‌ وقتی‌ بالای‌ سر جنازه‌ام‌ می‌رسند ببینند تر و تمیز، مثل‌ بچه‌ آقاها مرده‌ام‌. تقابل‌ و تناقض‌ حاصل‌ از دنیای‌ مدرن‌، سرمنشأ ماجراها و سردرگمی‌های‌ بسیاری‌ است‌ که‌ هیس‌ راوی‌ یکی‌ از آن‌هاست‌، و البته‌ نه‌ از دیدگاهی‌ قاطع‌. در هیس‌، چنان‌ که‌ لوکاچ‌ در نظریه‌ رمان‌ می‌گفت‌، ارزش‌های‌ تحقق‌ناپذیر و آرمانی‌ قهرمانان‌، به‌ شیوه‌ای‌ نو، نسبی‌ شده‌اند؛ چیزی‌ که‌ دور از دسترس‌ نویسندگان‌ پیش‌ از این‌ بوده‌ است‌. در هیس‌ نویسنده‌ ماجراها را چنان‌ که‌ دیکته‌ می‌شود نشان‌ نمی‌دهد بلکه‌ چنان‌ که‌ خود می‌خواهد نشان‌ می‌دهد و باز بر عهده‌ خواننده‌ می‌گذارد تا ماجرا را آن‌ گونه‌ که‌ می‌خواهد ببیند و رمان‌ توسط‌ راویان‌ مختلفی‌ ساخته‌ می‌شود: پاسبان‌، نظامی‌ گاه‌ دل‌رحم‌ و گاه‌ خشنی‌ که‌ آنچه‌ را می‌خواهد انجام‌ نمی‌دهد و آنچه‌ را نمی‌خواهد انجام‌ می‌دهد؛ جهانشاه‌، قاتلی‌ یا قاتل‌ نمایی‌ یا حتی‌ مقتولی‌ که‌ با لذت‌ به‌ روایت‌ هوس‌هایش‌ می‌نشیند و از کشتن‌ آدم‌ها یا کشته‌ شدن‌ خود می‌گوید؛ نویسنده‌ که‌ در نیمه‌ داستان‌ می‌میرد و به‌ پایان‌ رساندن‌ رمان‌ را به‌ میراث‌ می‌گذارد، و دیگر شخصیت‌هایی‌ که‌ این‌جا و آن‌جا رشته‌ کلام‌ را قطع‌ می‌کنند و از منظر خود به‌ روایت‌ می‌نشینند، تا سرانجام‌ رمانی‌ پدید آید که‌ با هر خوانشی‌ شکلی‌ دیگر به‌ خود می‌گیرد و به‌ تعداد مخاطبانش‌ ماجرا عوض‌ می‌کند. گرایش‌ به‌ نوآوری‌ و تجربیات‌ تازه‌ از بارزترین‌ ویژگی‌های‌ آثار محمدرضا کاتب ست‌ و در همین راستا رمان‌ هیس‌ جایزه‌ کتاب‌ سال‌ منتقدان‌ مطبوعات‌ را هم در سال ۷۹ از آن‌ خود کرده‌ است‌.

کشف رمز عنوان داستانی از نویسنده معاصر چینی مای جیا است که اغلب به جهت آثارش در حوزه داستان‌های جاسوسی و پلیسی شهرت یافته است. مای جیا به سبب نگارش داستان‌هایی با محتوای امنیتی و جاسوسی به عنوان پدر ادبیات اطلاعاتی‌ـ‌جاسوسی چین شناخته می‌شود. این رمان روایتگر داستان رونگ جین جن نابغه ریاضی است که به بیماری اوتیسم مبتلاست، اما نبوغ او در عالم محاسبات و خصوصیات بدیعی چون آشنایی با علوم غربی و اصول تعبیر خواب موجب می‌شود یکی از سرویس‌های اطلاعاتی نظامی چین جذبش کند و... . کشف رمز به عنوان یکی از ده رمان جاسوسی برتر جهان معرفی شده، و به جهت پرداختن به ابعاد جدیدی از داستان زندگی نیروهای امنیتی و اطلاعاتی توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است. سابقه امنیتی نویسنده، بر جذابیت و عینیت بیشتر روایت او افزوده است اما آنگونه که خودش تأکید کرده این داستان، یک ماجرای جاسوسی صرف نیست؛ بلکه می‌توان آن را تلاشی برای نزدیک شدن به ابعادی از بزرگ‌ترین رمز عالم یعنی «انسان» توصیف كرد.   ترجمه‌ی دستنوشته‌ی اختصاصی نویسنده برای طرح جلد نسخه‌ی فارسی: در طراحی این جلد خلاقیت مشهود است؛ یک سو بین (تاریکی)  و سوی دیگر یانگ (روشنایی)،  نمادی از جامعه‌ی روزمره ما، و همزمان چهره‌ای رازآلود که با یک چشم‌اش خیلی روشن، جهان انسان‌ها را می‌نگرد، اما در عین حال تنهاست. مای جیا ۲۰۱۹/۰۴/۲۵