استینک و یک‌شب خوابیدن کنار کوسه‌ها (9)

در کتاب قصه‌های شاهنامه 9: سیاوش که به همت آتوسا صالحی، نویسنده‌ی صاحب‌نام و مشهور کشورمان به رشته‌ی تحریر درآمده، داستان «سیاوش» از کتاب شاهنامه را به زبان امروزی مطالعه خواهید کرد. تمام تلاش صالحی بر آن بوده تا ضمن حفظ فخامت نثر فردوسی، آن را به شیوه‌ای قابل‌فهم برای نوجوانان بیان کند. لازم به ذکر است کتاب حاضر جوایز زیادی، از جمله لوح زرین و دیپلم افتخار کانون‌ پرورش‌ فکری‌ کودکان‌ و نوجوانان‌ را از آن خود کرده است.

درباره‌ی کتاب قصه‌های شاهنامه 9: سیاوش

بسی آفرین بر سیاوش بخواند / که خسرو به چهره جز او را نماند ز پهلو برفتند آزادگان / سپهبد سران و گرانمایگان به شاهی برو آفرین خواندند / همه زر و گوهر برافشاندند در باب شاهنامه (Shahnameh) بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند و پرداختن به اهمیت و ارزش این اثر گران‌سنگ در چنین مجال کوتاهی نمی‌گنجد. بااین‌وجود ما در کنار معرفی کتاب قصه‌های شاهنامه 9: سیاوش که به قلم آتوسا صالحی به رشته‌ی تحریر در آمده، کمی نیز به ارزش ادبی کتاب شاهنامه می‌پردازیم. شاهنامه‌ را از مهم‌ترین نمونه‌‌های ادبیات حماسی در سرتاسر دنیا می‌دانند. به‌گونه‌ای که شاهکار حکیم ابوالقاسم فردوسی (Ferdowsi) از نظر غنای ادبی با دو کتاب بی‌نظیر هومر، یعنی ایلیاد و اودیسه پهلو می‌زند. اهمیت و عظمت کتاب شاهنامه، به‌ویژه با نظر به مقیاس‌های ادبی، بر هیچ‌کسی پوشیده نیست. شاهنامه بدون شک از مهم‌ترین عناصری بود که زبان فارسی را از انحطاط کامل بازداشت، آن را در ناخودآگاه ایرانیان تثبیت کرد و به‌صورت منبعی ارزشمند برای شناخت تاریخ اساطیری این مرزوبوم درآمد. بیهوده نیست اگر اثر به‌جای‌مانده از فردوسی را شکل‌دهنده‌ی «هویت ایرانی» بدانیم. هویتی که بدون نگارش شاهنامه بی‌گمان در هویت عربی _ اسلامی و هویت غربی مستحیل می‌گشت. حال که مختصری در باب شاهنامه سخن گفته‌ایم، به معرفی کتاب قصه‌های شاهنامه 9: سیاوش خواهیم پرداخت. همانطور که از نام کتاب قصه‌های شاهنامه 9: سیاوش برمی‌آید، آتوسا صالحی در کتاب نامبرده به داستان سیاوش، پهلوان ایرانی می‌پردازد. ماجرا از این قرار است که سودابه، همسر کاووس‌شاه، دل در گروی فرزندِ همسرش سیاوش دارد. او هر آنچه را که از حیله و فریب و نیرنگ می‌داند به کار می‌گیرد تا به دلدار خود برسد. او شب‌ها را در آرزوی مرگ کیکاووس‌شاه به صبح می‌رساند و از این جهان هیچ نمی‌خواهد، مگر مهر سیاوش. اما ماجرا آن‌گونه که سودابه در دل می‌پروراند، پیش نمی‌رود. سودابه موفق نمی‌شود سیاوش دلیر را با خود هم‌داستان کند. سیاوش به وسوسه‌های گناه‌آلود نامادری‌اش تن در نمی‌دهد و از این رو، سودابه کین او را به دل می‌گیرد و در پی انتقام گرفتن برمی‌آید. خبر به گوش کاووس‌شاه می‌رسد که پسرت حیا را زیر پا گذاشته و در پی آن است تا همسرت را به راه گناه بکشاند. هرچه موبدان و بزرگان دربار با شاه سخن می‌گویند که نه همسرت را بدنام کن و نه جان پاک پسرت را بگیر، کاووس‌شاه راضی نمی‌شود. به همین خاطر، دستور می‌دهد آتشی سهمگین و بزرگ بر پا کنند و فرمان می‌دهد تا سیاوش از آتش بگذرد. اگر راست بگوید، آتش به او گزندی نخواهد رساند و اگر دروغ گفته باشد، سزاوار آن است تا در آتش بسوزد و در برابر مردمان این سرزمین رسوا شود.

آتوسا صالحی در کتاب قصه‌های شاهنامه 10: جمشید داستان شاه ایران، جمشید را روایت می‌کند که دارای فره ایزدی است، اما تکبر و خودبینی، درنهایت او را به زمین می‌زند. این کتاب ذیل مجموعه کتاب‌های قصه‌های شاهنامه منتشر شده که داستان‌های شاهنامه را به زبانی امروزی برای نوجوانان به رشته‌ی تحریر درآورده است. گفتنی است انتشار این کتاب افتخارات متعددی را برای نگارنده‌اش به ارمغان آورد.

درباره‌ی کتاب قصه‌های شاهنامه 10: جمشید

جهان را فزوده بدو آبروی / فروزان شده تخت شاهی بدوی منم گفت با فرّهٔ ایزدی/ همم شهریاری همم موبدی بدان را ز بد دست کوته کنم / روان را سوی روشنی ره کنم در باب ارزش شاهنامه (Shahnameh) بسیار گفته‌اند و اهمیت آن بر هیچ پارسی‌زبانی پوشیده نیست. شاهنامه‌ی حکیم ابوالقاسم فردوسی (Ferdowsi) را از نظر عظمت با ایلیاد و اودیسه‌ی هومر هم‌سنگ می‌دانند و صاحب‌نظران نگارش آن را پاسبان و نگهدار زبان فارسی می‌دانند و بر این عقیده‌اند که شاهنامه مهم‌ترین عاملی بود که زبان فارسی را از زوال و انحطاط بازداشت. آتوسا صالحی در مجموعه‌کتاب‌های قصه‌های شاهنامه تلاش کرده تا این اثر گران‌سنگ را به شیوه‌ای برای نوجوانان بازنویسی و خلاصه کند که هم ارزش ادبی و فخامت زبان آن حفظ شود و هم نوجوانان را به مطالعه‌ی کتاب شاهنامه در آینده ترغیب کند. آتوسا صالحی در دهمین مجلد از این مجموعه که جمشید نام دارد، داستان جمشید، فرزندِ تهمورث و از پادشاهان مهم شاهنامه را شرح می‌دهد. داستان از این قرار است؛ جمشید به مدت هفت‌صد سال بر تخت پادشاهی نشست، اهریمن را به دام انداخت و با دیوان جنگید. آسمان زیرپایش بود و فلک به فرمانش، اما سرانجام، غرور و خودبزرگ‌بینی چنان او را در بر گرفت که فره ایزدی‌اش را از دست داد و ضحاک او را از پا درآورد.