الماس بودا

رمان «مادرم دوبار گریست»، یکی از مهم‌ترین آثار ابراهیم یونسی است که برای بار نخست در سال 1377 منتشر شد. این رمان، روایتی واقع‌گرایانه از زندگی یک پسر نوجوان کرد است. در این اثر همراه با زندگی و سیر تحول پسر جوان – شیرویه – نگاهی انتقادی به مسائل اجتماعی در فرهنگ ایران شده است. شیرویه فرزند روستا است، روستایی مرزی در حوالی کردستان. پدرش رشیدخان از بزرگان روستا و مادرش گلزار، زنی بزرگ‌منش است. روستا تحت‌نظر پاسگاه مرزی اداره می‌شود و درجه‌داران پاسگاه با چراغ‌سبز رشیدخان هرازچندگاهی به غارت مال و جان و نوامیس روستا دست می‌زنند. شیرویه و مادرش با این رفتار رشیدخان مخالف‌اند و در کشاکش داستان در نهایت منجر به اعدام رشیدخان می‌شوند. پس از مرگ پدر، روزگار مهاجرت و خانه‌به‌دوشی شیرویه و مادرش شروع می‌شود و رمان مسائل اصلی‌اش را پی‌ریزی می‌کند. مسئله‌ی اصلی رمان «مادرم دوباره گریست»، مواجه با جهان بیگانه و امر بیگانه است. اینکه من یا ما که هستیم و بیگانگان چه کسانی هستند. تقابل قومیت‌های مختلف که در یک قرن اخیر بسیار بر شدتش افزوده‌شده است، مسائل مهمی هستند که در زمانه‌ی این روایت از مهم‌ترین مسائل بوده است. شیرویه در شهری جدید با مردمی جدید روبه‌رو می‌شود که حتی با گویش متفاوتی صحبت می‌کنند؛ ولی علی‌رغم دانسته‌هایش این مواجه اصلا ترسناک و عذاب‌آور نیست، بلکه موجب خوشایند این نوجوان و مادرش می‌شود. حتی در ادامه وقتی شیرویه باز به روستایش باز می‌گردد، دیگر حس تعلق خاطر و امنیتی قبلی را ندارد. داستان به‌خوبی با تحول شخصیت شیرویه پیش می‌رود و در یک چرخش جالب در پایان داستان، یک حسن‌ ختام جالب را پیش‌روی مخاطب قرار می‌دهد. ابراهیم یونسی که خود اصالت کرد دارد و مدتی هم جزو مقامات دولتی کردستان بوده با اشراف به موضوعات شهر و دیار خود و خلق روایتی ساختارمند، رمان رئالیستی جالبی خلق کرده که نیم‌نگاهی به موضوعات اجتماعی نیز دارد. یونسی یکی از اولین کسانی است که به آموزش داستان‌نویسی در ایران پرداخت و یکی از اولین کتاب‌ها در این زمینه را منتشر کرد. .

گزیده‌ای از متن کتاب

فصل اول: طالع شوم

آب‌های تیره و متعفن ساحل رودخانه را به یاد دارم که رنگشان به بادمجان‌های سیاه و گندیده‌ای می‌مانست که صبح همان روز در راه مدرسه دیدیم و به آنها خیره شدیم. از روی پل لاک استریت عبور کردیم و به طرف پیاده‌رو کناری پل گام برداشتیم. درست زیر پایمان رودخانه جوشان و خروشان که در روزهای آفتابی به رنگ لاجوردی و در روزهای ابری به رنگ خاکستری براق جلوه می‌کرد غرش‌کنان جریان داشت و به‌نظر می‌رسید آب‌های کناری ساحل رودخانه تغییررنگ داده‌اند و به بنفش تیره می‌زنند و بویی همچون بوی روغن سوخته اتومبیل از آنها به مشام می‌رسید. این آب‌های متلاطم و خروشان و کف‌آلود گویی جان داشتند و چونان مارهای عظیم‌الجثه اژدهاگونه درهم می‌پیچیدند و به پیش می‌تاختند، مارهایی که هیچ تمایلی به تماشایشان نداشتید ولی درعین‌حال مجبور بودید نگاهشان کنید.

معرفی کتاب رومی جلال الدین محمد (شکوهی). بسیاری از افرادی که با اشعار و حکمت مولانا آشنا می شوند، بعد از مدتی این تمایل را پیدا می کنند که با زمینه های زندگانی این انسان والا و عارف وارسته نیز آشنا شوند. اما پیدا کردن منابع پژوهشی و تاریخی مناسب و پیوند زدن آن با آثار مولوی و حفظ توارد و توالی های وقایع ممکن است کاری طاقت فرسا و برای خیلی از افراد خسته کننده باشد. در این میان بهمن شکوهی، نه تنها جنبه های تاریخی مربوط به زندگانی مولانا جلال الدین محمد بلخی را مورد تحقیق و پژوهش قرار داده، بلکه آن را افسانه وار بیان کرده و لباس ادبیات و قصه را به آن پوشانده است. رومی، کتابی است که شرح حیات پر فراز و نشیب مولانای عارف را از بلخ آغاز کرده و به دنبال سیر وسلوک های عرفانی و عاشقانه ی او تا قونیه می رود. نویسنده ی این کتاب با اشاره به محبوب بودن وقایع زندگی مولانا برای دوست دارانش، اذعان دارد که کتاب او نیز قطره ای است در دریای بیکران برداشت ها از شخصیت و سیر و سلوک مولانا. آنچه بیش از همه مد نظر نویسنده برای نگارش کتاب بوده، بسط دادن جنبه های والای حیات این عارف و ترسیم دقیق تری از فضای اجتماعی و فرهنگی بوده که مولانا را در دامان خود پرورانده بود. او که این کتاب را با هدف آشنایی بیشتر مخاطبین غیرایرانی و خارجی با این چهره ی بزرگ عرفان و ادب پارس به رشته ی تحریر در آورده است، تاکید می کند که کتاب به وقایع تاریخی آن عصر و دوره وفادار بوده و داستان پردازی های شخصی او برای خواندنی تر شدن اثر و تلطیف حقایق تاریخی و بدون اینکه خدشه ای به آن ها وارد شود انجام شده است. از جمله داستان هایی که در کتاب به آن پرداخته شده، شرح دلدادگی مولانا به گوهرخاتون می باشد و آشنایی او با شمس که جز جدا ناپذیر زندگی جلال الدین محسوب می شود. . . .