اوریکس وکریک

مردی با پرۀ نوک تیز دوچرخه ای به قتل می رسید، به شکلی عجیب، آن هم درست در شب عروسی دختر آقای کارآگاه، توی هتلی در روستای شوارتسن اشتاین.... کارآگاه اشتودر ناخواسته در گیر پروندۀ این قتل می شود. سئوال این است که این جنایت با چه انگیزه ای صورت گرفته؟ چه کسانی در مظان اتهام قرار دارند؟ آن همه پاکت های بدون نامه در جیب مقتول چه می کنند؟ چرا به آلت قتاله یک تارموی سگ چسبیده؟ دوچرخه فروش علاقمند به حیوانات چه نقشی در این ماجرا دارد؟ خانم منشی عاشق پیشه در این هتل چه می کند؟ این مهمان های عجیب و غریبی که یکهو به هتل سرازیر شده اند چه کسانی هستند؟.... هر یک از این افراد چه مشکوک باشند چه نباشند، رازی در دل دارند که حاضر به گفتنش نیستند.... آیا کارآگاه اشتودر می تواند با شناخت عمیقی که از سرشت انسان ها دارد، گره معمای این قتل را بگشاید؟

الف/ یا رمانی است با دو روایت، در دو دورۀ تاریخی. که گاه به نظر می‌رسد این دو زمان در زمانی سوم به هم می‌پیوندند. تنیدگی دوالیزم در این رمان با زیرکی و زیبایی پیش می‌رود، که با تقدم و تأخر هارمونیک همراە است و سبقت گرفتن زمان به‌نحوی لذت خواندن را دوچندان می‌کند. همه‌چیز در دو شکل، دو فضا، میانِ دو نفر، دو ساخت، دو روایت، جذابیت متنی به ساختار رمان دادە است. معلمی که تعلیق شده، و خطاطی که از دیوانخانۀ صاحب حکومتی راندە شدە. معلم روایت خطاط را در میان اسناد و مدارک جاماندە از گذشتۀ دور خط و ربط می‌دهد و در لایه‌لایۀ آن خودش را هم به روایت می‌کشاند، این جدال برای بقا در هر دو به اوج می‌رسد. در این عشق و دوست داشتن هم متن روایت را سکرآور می‌کند. در واقع می‌توان گفت رمان نوعی ادای دین به خط و خطاطی است. در میان روایت‌های داستانی در قالب رمان، داستان کوتاە و... موسیقیدان، نقاش و نویسندە بهروایت در آمدەاند، اما دیده نشده کسی خطاط یا خوشنویسی را روایت کند، آن هم میان کاغذپارەهایی باقی‌مانده از گذشته. رمان الف/ یا به دنیای خط پرداخته است. رنج، مهجوری و عدم درک خطاط و تفاوت صورت و  معنا در کلام به‌خوبی در روایت دوم یعنی خطاط برجسته شدە است. از نکات بارز دیگر این رمان این است که برای دو روایت دو نثر متفاوت به کار گرفته شده است. یعنی راوی اول به سبک و سیاق نثر امروز روایت کرده و خطاط به سبک و سیاق دورۀ قاجار، حتی حس‌ها در هردو نثر متفاوت است و در هر دو نوع روایت عشق و رنج در تار و پود نثر تنیدە شدە، اما هرکدام متأثر از زمانۀ خود...

اغلب‌ انسان‌ها می‌دانند چطور این‌ شک‌ گاه‌ و بی‌گاه‌ را که‌ دنیا اصلاً جای‌ زندگی‌ نیست‌ نادیده‌ بگیرند اما افراد خانواده‌ گلس‌ و در رأس‌ آن‌ها سیمور نه‌. سیمور که‌ اولین‌ بار در داستان‌ کوتاه‌ و تکان‌دهنده‌ «یک‌ روز خوش‌ برای‌ موزماهی‌» قدم‌ به‌ جهان‌ داستان‌ گذارد و پس‌ از گفتگو با دخترکی‌ معصوم‌ در ساحل‌ فلوریدا به‌ اتاقش‌ بازگشت‌ و تیری‌ در سر خود خالی‌ کرد، بار دیگر ظاهر شده‌ است‌ تا شاید دلایل‌ خودکشی‌ اسرارآمیز این‌ شخصیت‌ به‌ اسطوره‌ بدل‌ شده‌ بیش‌ از این‌ در پس‌ پرده‌ نماند. جی‌. دی‌. سلینجر که‌ هر یک‌ از آثارش‌ حادثه‌ای‌ در ادبیات‌ خوانده‌ می‌شود، از مطرح‌ترین‌ و تأثیرگذارترین‌ نویسندگان‌ معاصر آمریکاست‌. شهرت‌گریز است‌. کم‌ سخن‌ می‌گوید. بسیار می‌نویسد و به‌ ندرت‌ منتشر می‌کند.