این سوی بهشت

گارسیامارکز در دو مجموعه‌ داستان‌ طوفان‌ برگ‌ و داستان‌های‌ دیگر و کسی‌ برای‌ سرهنگ‌ نامه‌ نمی‌دهد و داستان‌های‌ دیگر و نیز ساعت‌ شوم‌، که‌ مرحله‌ نخستِ آثار او را تشکیل‌ می‌دهند، بیش‌تر به‌ سقوط‌ اخلاقی‌، فساد اجتماعی‌ و سرکوب‌ سیاسی‌ تکیه‌ می‌کند و در عین‌ حال‌ مقاومت‌های‌ فردیِ افراد را در برابر شرایط‌ نومیدکننده‌ای‌ که‌ در آن‌ زندگی‌ می‌کنند نشان‌ می‌دهد. این‌ آثار نقطه‌ عطفی‌ در اعتراضِ اجتماعیِ مرسوم‌ در رمان‌ امریکای‌ لاتین‌ بود و سبب‌ آن‌ بیش‌تر ارائه‌ مبهمِ واقعیت‌، سمبولیسمِ غیرمرسوم‌ و حضور عناصر تخیل‌ و شوخ‌طبعیِ به‌ کار رفته‌ در آن‌هاست‌ . گارسیامارکز با نوشتن‌ صد سال‌ تنهایی‌ به‌ اوج‌ خلاقیت‌ خود دست‌ یافت‌. او در این‌ اثر به‌ واقعیت‌ گزارشی‌ پشت‌ می‌کند و به‌ واقعیت‌ خلق‌ شده‌ و تخیل‌ افسارگسیخته‌ روی‌ می‌آورد. این‌ رمان‌ در واقع‌ استعاره‌ واقعیت‌ انسان‌ کنونی‌ است‌. جبر آهنینی‌ که‌ بر زندگی‌ آدم‌ها حکومت‌ می‌کند، تنهایی‌، خشونت‌ و نفرینی‌ که‌ خانواده‌ در زیر آن‌ رنج‌ می‌برند، همه‌ نگاه‌ تراژیک‌ گارسیامارکز را به‌ زندگی‌ تصویر می‌کنند. رمان‌ از عشق‌ و دیگر اهریمنان‌ یکی‌ از آثار زیبای‌ گابریل‌ گارسیامارکز به‌شمار می‌رود.

نشر کتاب از قلمروهای با اهمیتی است که، به دلایل ناشناخته ای در ایران، نکاویده باقی مانده است. نه نظام آموزشی کشور، نه نظام پژوهشی، نه طرح های مطالعاتی، و نه هیچ یک از فعالیت های دیگری که از آن‏ها ‏دانش، اطلاعات، تحلیل، نگرش و دیدگاه زاده می‏شود، به نشر یاری رسانده اند، و نه هیچ گونه سرپرستی و نظارت روش مند، متکی بر بنیادهای علمی، و استوار بر اسلوب های تحقیقاتی، بر آن حاکم بوده است؛ حال آنکه نشر به سرشت خود فرهنگ پرور، رویدادآفرین، فضاساز، دانش گستر، آگاهی پراکن، اطلاع زا و مهارفزاست؛ و در عین حال به جامعه یاری می‏رساند که خویشتن شناس و خویشتن یاب باشد. کاستن از سیطرۀ نادانی و افزودن بر هیمنۀ دانایی، از معمول ترین کارکردهای نشر آفرینش‏گر است. و همین ویژگی‏ها ‏سبب می‏شود که با همۀ بخش های جامعه و یا همۀ عرصه های فرهنگ پیوند مستقیم داشته باشد و به رغم همۀ این ها، گویی که نشر در جامعۀ ما اکنون از کانون توجه واقعی یکسره بیرون وانده است.

راوی داستان، سرگشته از نسل جنگ، تاریخ زندگی جستجوگرانه‌اش را که آغازش مقارن با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است، به دنبال گمشده‌هایش تا زمان حال امروز ایران معاصر پی گرفته است. گمشده یا گم کرده‌هایش هم انسان‌هایی هستند که از او دور مانده‌اند و هم هویت خانه و زندگی جا مانده در کودکی و نوجوانی‌اش: «مدتی است احساس معلق شکست دارم، یک شکستِ بد و دور. انگار این احساس را از خیلی وقت پیش داشته‌ام. نمی‌دانم چرا گفتم «معلق». مثل حس‌هایی که برای همیشه در ذهنمان می‌مانند اما گاهی چون فراموششان می‌کنیم فکر می‌کنیم رفته‌اند و به محض تکرار حادثه‌ای، به سرعت برق و باد می‌ریزند توی ذهنمان، لابد همین نزدیکی‌ها بوده‌اند و جای دوری نرفته بودند...» سگ خارجی روایت روح شرحه شرحه آدم‌هایی است که در حیرت و تعلیقی ناشی از همان حیرت روزگار می‌گذرانند. دختر (راوی) که می‌خواهد خانواده‌اش را گردِ هم آورد و نجات دهد... تا دختری کُردِ عراقی که آوارگی‌اش سر آوارگان این سوی مرز خراب می‌شود... تا برادرانی که هر یک به شکلی می‌روند و دیگر بر نمی‌گردند، گم می‌شوند، حتی به زندگی برگرداندن برادری که به ظاهر هست، جایی نرفته، اما در حقیقت نیست... نوجوانی گُنگ که در ذهن و زبان خویش گم شده... تا دخترانی که بعد از جنگ تازه یادشان آمده می‌شود زیبا هم بود و شاد هم بود و دوست هم داشت و نخلستان‌ها و هورهای جنوب را از یاد برد و توأمان در یاد داشت تا حکایت مادری که پیراهن سیاه عزا، دیگر، پوستی است بر تن‌اش، بر موجودیت و بر زندگی بی اهمیتش... رمان سگ خارجی روایت بوکشیدن است. بوهای شیرین و شاد، تلخ و نوستالژیک و گاهی گس و سوزاننده و حیوانی! مثل بوی سوزان سگی که ذره ذره جان می‌کند و می‌خندید!