بازی معمایی پرونده بلک بریم 1876

تنبیه‌الأمة و مؤلف ارجمندش نماد مکتبی فقهی ـ سیاسی شد که بیان دینی از آزادی و دموکراسی در مذهب شیعه فراهم می‌کرد و یا حداقل مقدمات چنین مهمی را تدارک می‌دید. به همین دلیل است که تنبیه‌الأمة در مرکز مناقشات معاصر ما، درباره‌ی استبداد و مردم‌سالاری از یک‌سو، و نوگرایی مذهبی و سکولار از سوی دیگر نشسته و در این چهار سوق، همزمان مورد توجه علاقمندان به مذهب، سیاست، تاریخ و ملیت قرار گرفت و «جاذبه و دافعه‌ی» پردامنه‌ای برانگیخت. بحران اندیشه و سیاست در ایران معاصر، و اهتمام و توسعه‌ی علوم انسانی در سطوح آموزش عالی، موجب اقبال روزافزون به تاریخ اندیشه‌ی سیاسی معاصر گردید و باز هم تنبیه‌الأمة نائینی اهمیت مضاعفی از دیدگاه رابطه‌ی دین و دموکراسی پیدا کرد. اما ادبیات کتاب نائینی چنان فشرده و دشوار است که خواننده و پژوهشگر امروز را با مشکلات جدی مواجه می‌کند. در این کتاب مؤلف کوشیده است با توضیح واژگان در کنار متن و شرح و تحشیه‌ی تنبیه‌الأمة اندیشه‌ی مکنون در آن را بازنماید و امکانات و تنگناهای این اثر مهم را در راستای رابطه‌ی دین و دموکراسی، و به‌طور کلی، دین و دولت مدرن آشکار سازد.