بحران آگاهی تکوین و روشنفکری در ایران

معرفی کتاب ایران از آغاز تا اسلام مولف در این کتاب کوشیده است که گذشته ایران را از حدود پانزده هزار سال قبل از مسیح تا حمله عرب شرح دهد. وی دست خواننده را می گیرد و به درون غارها، اعماق طبقات زیرزمینی، بالای تپه ها و پشتهها می برد، فرهنگ و تمدن اقوام و ملل - ایرانی و غیرایرانی را بدو نشان می دهد. از سادگی نخستین جوامع بشری شروع می کند و تا دوران تجمل شاهانه اقوام را در اوج قدرت آنان، پرده به پرده از نظر خواننده | می گذراند. مولف کتاب ایران از آغاز تا اسلام شالوده کار خود را بر شش موضوع گذاشته است: ماقبل تاریخ، ورود ایرانیان، شرق ضد غرب، غرب ضد شرق و عکس العمل مشرق، توسعه تمدن ایرانی، نتیجه. وی در زمینه کار خود از اقوام و خاندان های آریایی: سکاییان، مادها، پارسیان، پارتیان، ساسانیان، کوشانیان و هندوان بحث می کند و در حاشیه تصنیف خویش از اقوام و ملل غیرآریایی: شومریان، اکدیان، بابلیان، آشوریان، عیلامیان، یهودیان، یونانیان، رومیان و چینیان در عرض اقوام نخستین سخن می راند، مع هذا هدف اصلی او اقوام آریایی ایرانی است و بالاخص ۔ چنان که در دیباچه خود بر متن فرانسوی یادآوری کرده . قوم پارس است. استاد مالوان، این کتاب را «تلویزیون عهد باستان» نامیده و گوید که این کتاب نقاشان ظروف سفالین باکون در عهد ماقبل تاریخ، ورود نخستین سواران آریایی به نجد ایران، کاخهای تخت جمشید، داریوش سوم در حال فرار از برابر اسکندر، شکست امپراتور روم از شاهنشاه ساسانی و مناظر بسیار دیگر را یکی بعد از دیگری از نظر خواننده می گذراند. نویسنده همان گونه که پیروزی های ملتها را با علل آنها شرح می دهد، شکست های آنان را هم با سیب های آنها بیان می کند. مزیت دیگر کتاب حاضر آن است که تنها به ذکر پادشاهان و جنگهای آنان قناعت نورزیده است، بلکه در هر مبحث از: ادیان، هنرها، ادبیات و علوم، زندگانی سیاسی و اقتصادی و اجتماعی بحث می کند. خواننده از اصول آیین های زرتشتی، مسیحی، مانوی و مزدگی آگاهی می یابد. انواع هنرها از ظروف سفالین، ابزارهای ضروری زندگی و لوازم آرایش گرفته تا نقاشی، مجسمه سازی و معماری در طی قرون مورد بحث قرار می گیرد. مولف جای جای از ظهور انواع خطوط و ترویج علوم گفتگو می کند. زندگانی طبقات اجتماعی در هر دوره و روابط کارگر با کارفرما و طبقه سوم با طبقه اول همواره از نظر خواننده می گذرد.

معرفی کتاب حدیث نو اندیشان دینی این کتاب شرح آرا برخی از متفکرانی است که بر آنند تا رحمت دینداری را به تصویر کشند. افرادی که می کو شند تا نه تصلبی به برداشت های گذشتگان نان دهند و نه به تمامه پشت پا بر آن نهند؛دین و دینداری را نه زنجیری به پای دینداران،که نردبانی برای عروج به آسمان معرفی کنند.یکی ابوالقاسم فنائی است که اخلاق را بر کشیده و از تقدم آن بر فهم دینی سخن به میان آورده است . او ه تصویر کشیده که اگر به زیور اخلاق مزین نیستی و گام در وادی دین نهاده ای ثمرات مبارکی به ارمغان نخواهی آورد.دیگری آرش نراقی است که نشان داده است در زمانه ای که از چرخ فلک سنگ پرسش های ایمان سوز می بارد و کمتر موضعی از دین است که به کلوخی حوالت داده نشود، می توان دل قوی داشت و به هر سوال و پرسشی خانه ویران نکرد و بنای دینداری را در همین جهان سرعت زده، همچنان استوار نگه داشت.و آن سوم سروش دباغ است.وی بر آن است که می توان به منظومه ای دل سپرد که هم سهم باورمها دینی را می نهد و هم خرد را پاس می دارد؛هم معنویت را وجهه همت ساخته است و هم می تواند رغبت دینی را در عصر مدرن به همراه آورد.این اندیشمندان متاخر اینک حدیث خویش را باز گفته اند. حدیثی که می توان آن را شنید و متاعش را سنجید حدیث نو اندیشان دینی،یک مسل پر از عبدالکریم سروش!