بحران آگاهی تکوین و روشنفکری در ایران

نژادپرستی، از آن قسم پدیده‌هایی است که به سبب اهمیت فراوان و جنبه حساسی که دارند، توجه اندیشمندان بسیاری را از حوزه‌های مختلف به خود جلب نموده و آن‌ها را به تألیف آثارشان در این زمینه واداشته است. کتاب «مقدمه‌ای کوتاه بر نژادپرستی» به قلم علی راتانسی، نویسنده و متفکر اهل کنیا، و ترجمه شهرام بهرامی، یکی از بهترین نمونه‌های این مکتوبات است. در کتاب حاضر، نویسنده کوشیده در پژوهش و نوشتن در حوزه‌ی نژادپرستی، مجادلات حول این مبحث را از تعاریف شتاب‌زده، تعمیم‌های سست و تحلیل‌های سرسری فراتر ببرد. او معتقد است، در بحث‌های علمی و عمومی، مخصوصا باید از کوشش‌های ساده‌ا‌نگارانه برای تفکیک نژادپرست از غیر نژادپرست و نژادپرستی از غیر نژادپرستی پرهیز کرد. شاید اغراق‌آمیز به نظر آید؛ اما از دیدگاه او یکی از موانع اصلی پیشرفت در شناخت نژادپرستی، تمایل همه‌ی طرف‌های درگیر به ارائه‌ی تعاریف کوتاه و ظاهرا بی‌چون‌وچرا از نژادپرستی است تا به‌سرعت و با قطعیتی تقریبا تام مشخص شود چه کسی واقعا نژادپرست است و چه کسی نیست. در ادامه‌ی کتاب، او درباره‌ی پاره‌ا‌ی از تعاریف، ازجمله فرمول‌هایی چون «پیش‌داوری + قدرت = نژادپرستی» بحث خواهد کرد که در میان بسیاری از مخالفان نژادپرستی رایج و بسیار مبهم و ناکارآمد است. همچنین در این باره بحث خواهد کرد که چرا انگاره‌ی نژادپرستی نهادی سودمندی خویش را از دست ‌داده است. هرچند این کتاب فقط مقدمه‌ا‌ی بسیار کوتاه است، اما در آن تلاش می‌شود فهمی دقیق‌تر از نژادپرستی به دست داده شود. همچنین این کتاب به دلیل پرداختن به احساسات ضد یهودی و ضد ایرلندی، در حکم عناصر مهم هر شرحی درباره‌ی نژادپرستی، با بیشتر مقدمه‌های دیگر درباره‌ی این موضوع تفاوت دارد و زیر بار این امر نمی‌رود که نژادپرستی صرفا خاص سفیدپوستان و فرهنگ آن‌هاست و شناخت درخوری از این واقعیت به دست می‌دهد که نژادپرستی همیشه به تقسیم‌بندی‌های گوناگون دیگری چون طبقه و جنسیت عمیقا وابسته بوده است. البته نویسنده بسیاری از واقعیات دردناک و بی‌رحمانه‌ا‌ی را که موضوع مزبور، ما را وادار می‌کند با آن‌ها مواجه شویم دست‌کم نمی‌گیرد. میلیون‌ها نفر در نتیجه‌ی اعمال آشکارا نژادپرستانه کشته شده‌ا‌ند. آزارها و بی‌عدالتی‌هایی که به سبب آن روی می‌دهد همچنان ادامه دارد. هرچند، امروزه بیشتر مردم مایل‌ا‌ند نژادپرستی را انکار کنند. .

"مترو" کتابی است که توسط رمان نویس ژاپنی "هاروکی موراکامی" در مورد حمله ی تروریستی با گاز سارین که در سال 1995 در "مترو" توکیو انجام شده است ،نوشته شده است. این کتاب از یک سری مصاحبه با افرادی که تحت تأثیر این حملات قرار گرفته اند ، تشکیل شده و همچنین شامل مصاحبه با اعضای" آوم "، فرقه ی مذهبی مسئول حملات است. "هاروکی موراکامی" امیدوار بود که از طریق این مصاحبه ها ، بتواند بخشی از تاثیرات این حملات را، که رسانه های مهم ژاپن نادیده گرفته اند ، بیان کند و بر تاثیر گذاری این واقعه بر شهروندان معمولی تاکید کند. این مصاحبه ها تقریبا یک سال به طول انجامیده و از ژانویه 1996 شروع شده و در دسامبر همان سال به پایان می رسد و بسیاری از جنبه های جذاب روانشناسانه ی جامعه ی ژاپن را برجسته می کند.او در می یابد که کار، برای بیشتر مصاحبه شوندگان، اولویت بالا و یا اصلی را دارد و همچنین جداسازی ، فردگرایی و عدم ارتباط نیز ، از مضامین قدرتمندی بودند که در بسیاری از مصاحبه ها رایج بود. بسیاری از مصاحبه شوندگان ابراز سرخوردگی از ماتریالیسم در جامعه ژاپن و رسانه ها را کردند و همچنین به ناکارآمدی سیستم واکنش اضطراری در برخورد با حمله اشاره کردند. این کتاب همچنین شامل مقاله ی شخصی "هاروکی موراکامی" در مورد این حملات است. وی در مقاله ی "کابوس کور: ما ژاپنی ها به کجا می رویم؟" ، از عدم موفقیت ژاپنی ها در عبرت گرفتن از این حملات انتقاد می کند و اعتقاد دارد که ژاپنی ها ترجیح می دهند به جای تحلیل علل واقعی و جلوگیری از وقوع حوادث مشابه در آینده ،حمله ی تروریستی را به عنوان یک عمل افراطی توسط گروهی از دیوانگان بدانند.