برزخ اما بهشت

آن‌ طور که‌ پیداست‌ اولین‌ کسی‌ که‌ زال‌ را توی‌ خانه‌ سید دیده‌، همان‌ زنِ صیغه‌ای‌ بوده‌ که‌ از بس‌ با ناخن‌ها پوست‌ صورت‌ و سینه‌اش‌ را کنده‌ حالا دست‌هایش‌ را بسته‌اند. صبح‌ که‌ می‌رود به‌ عادت‌ هر روز تا غذایی‌ چیزی‌ درست‌ کند، برعکس‌ هر روز درِ خانه‌ را بسته‌ می‌بیند. در که‌ می‌زند به‌ جای‌ سید زال‌ را می‌بیند.

تلقی‌ کتاب‌ «ریخت‌ شناسی‌ قصه‌ های‌ قرآن‌» از عبارت‌ «ریخت‌ شناسی‌» فرم شناسی‌ اثر است‌ با توجه‌ به‌ مضمون‌ در قالب‌ یک‌ شکل‌ هندسی‌ ترسیم‌ شده‌ به‌ گرد هسته‌ ای‌ مشخص‌. شناسایی‌ ریخت‌ کهن‌ الگویی‌ قصه‌، معرفی‌ قصه‌ در عهد عتیق‌ و عهد جدید، استخراج‌ آیات‌ مربوط‌ به‌ هر قصه‌ در قرآن‌ مجید، طبقه‌ بندی‌ اطلاعات‌ هر قصه‌ و بررسی‌ محتوایی‌ ـ فرمی‌ قصه‌ های‌قرآن‌ از ویژگی‌ های‌ این‌ کتاب‌ است‌. در این‌ کتاب‌ دوازه‌ قصه بلند قرآنی‌ از منظر فرم‌ و مضمون‌ بررسی‌ شده‌ اند؛ بررسی‌ ای‌ که‌ می‌ تواند خوانشی‌ محسوب‌ گردد، که‌ ساختار را نیز در خدمت‌ تاویل‌ متن‌ می‌ شناسد و بر آن‌ است‌ که‌ متن‌ را با یاری‌ گرفتن‌ از فرم‌ بازخوانی‌ کند.

این مجموعه ١٥ داستان را در بر می‌گیرد. در داستان "کسی برای کشتن" جوان بی‌استعدادی که تن به درس خواندن نمی‌دهد، از جوان نازیبایی که استعداد و حافظه‌ بالایی دارد، متنفر است و می‌خواهد به هر نحو شده شاهد نابودی او باشد. در داستان "عنفوان دوشیزه لودمیلا گراسیمووا" موضوع نابودی در میان نیست و جوانی که مقامی در دستگاه حزب حاکم دارد، فقط می‌خواهد لودمیلا، دختر مورد علاقه‌اش را با استفاده از امکانات قدرت به تملک خود درآورد این که چقدر موفق می‌شود به شخصیت لودمیلا برمی‌گردد که نویسنده با واکنش‌های او دست به قرینه‌سازی روی شخصیت جوان زده است. در "سمت غبارآلود شهر" دختر نازیبایی دل به افسری جوان می‌دهد و به خاطر او تمام پس‌اندازش را از بانک بیرون می‌کشد؛ پولی که ممکن است آینده او را رقم بزند. در "راپسودی روی تمی از پاگانی‌نی" موضوع به خود برحق‌بینی ایدئولوژیک افرادی مربوط می‌شود که دیر به خود می‌آیند؛ زمانی که در آستانه باخت قرار می‌گیرند. در داستان "درسی به اسم زیست‌شناسی" که به شکل تو در تو نوشته شده است، محور روایت را غرق شدن یک زن و شوهر در کار و گرفتار شدن در دام مال‌اندوزی و تجمل شکل می‌دهد. که اما در نهایت می‌بینند از چیزهای بهتر زندگی غافل شده‌اند. در داستان "شؤون ذهن و عین" ناتوانی انسان در شناخت دیگران بازنمایی می‌شود و این حقیقت که رفتار به خودی خود ملاک کافی و جامعی برای قضاوت درباره انسان‌ها نیست و ساده‌ترین فرد هم در جایی و زمانی پیچیدگی‌هایی دارد کاملاً غیرقابل پیش‌بینی. همین نگاه را در داستان "همنشین آزرده" هم می‌بینیم؛ با این تفاوت که اینجا کانون روایت یک بچه است. در "زن‌های سوار بر اسب" نویسنده از تکنیک‌های بینامتنیت و کولاژ استفاده کرده است و پای دیوید دی. اچ. لارنس شاعر و نویسنده انگلیسی و تلمیحی از آثار او را به میان کشیده است.