تابستان زاغچه

کتاب «برسد به دست لیلا حاتمی» نوشته‌ی سعید محسنی است. محسنی متولد سال 1355 در اصفهان، نویسنده، طراح، کارگردان و بازیگر است. کتاب «برسد به دست لیلا حاتمی» بعد از «نهنگی که یونس را خورد و هنوز زنده است» و «دختری که خودش را خورد»، سومین کتابی است که از این نویسنده منتشر می‌شود. داستان با یک نامه شروع می‌شود. اسماعیل به یک دوست نامه می‌نویسد تا او را از وصیت دوست مشترکشان مطلع کند. دوستی که خودکشی کرده و وصیتش رساندن یک بسته به دست لیلا حاتمی است. ورود شخصیت‌های دیگر ریتم سریع‌تری به ماجراها می‌دهد. اتفاقات پشت سر هم رخ می‌دهند و هر اتفاق به اتفاق دیگر مربوط می‌شود. کتاب چهار بخش دارد که با قرار گرفتن در کنار یکدیگر شاکله‌ی رمان را می‌سازند. سعید محسنی در مورد انگیزه‌ی نوشتن این رمان گفته است: «اصل قصه به دوازده سال پیش برمی‌گردد، زمانی که خبر درگذشت دوست شاعرم علی اخگر به من رسید. پس از ته‌نشین شدن این خبر در ذهنم، بر مبنای اتفاق دیگری که با این جریان هم‌زمان شده بود، جرقه‌ای در ذهنم ایجاد شد و فکر کردم که ممکن است با نوشتن این داستان بتوانم به خودم کمک کنم.» در بخشی از کتاب آمده است: «وقتی کف دستش را می‌کشید روی سرش یعنی نمی‌تواند راحت حرف بزند. یعنی دارد پی کلمه می‌گردد. گفتم نجو این قدر این سبیل را، تمام می‌شود. بی سبیل خنده‌دار می‌شوی. گفت مسئولیتش سنگین است. گفتم بله. من هم برای همین می‌گویم. از قدیم گفته‌اند سروسامان. سروسامان دادن کار سختی است. یک چیزهایی گفت راجع‌به نمی‌دانم این که جامعه هم هست و مسئولیت ما در مقابل جامعه چه‌طور می‌شود تکلیفش و از این حرف‌ها. گفتم من و تو چه کار به کار جامعه داریم، رفیق؟ خیلی زور بزنیم کلاه خودمان را بچسبیم که باد نبرد.»

در بخشی از کتاب فیلم کوتاهی درباره دیگران می‌خوانیم

بعد از فیلم کپی برابر اصل طرحی در ذهنم شکل گرفت؛ بنا به این ایده که یک بار دیگر به سراغ ژولیت بینوش و ویلیام شیمل بروم و آن‌ها را کنار هم قرار دهم. این طرح براساس شعری از لا فونتِن بود؛ همان منظومه‌ای که دارد از پرنده‌ای حرف می‌زند که پرنده‌ی دیگر از او جدا می‌شود و لانه را ترک می‌کند. آن پرنده نگران است بچه‌ها جفتش را با سنگ بزنند. بالاخره به لانه برمی‌گردد تا از جفتش مراقبت کند. این قصه‌ی قدیمی فرانسوی را به‌خصوص برای کار کردنِ دوباره با ویلیام، مردِ فیلمِ کپی برابر اصل، در نظر گرفتم. وقتی خواستم فیلم‌نامه را بنویسم، به نظرم رسید برای نوشتن این فیلم‌نامه همکاری با ژان‌کلود نتیجه‌ی لذت‌بخشی خواهد داشت. در این آداپتاسیونِ‌ ذهنِ ایرانی در ارتباط با یک داستان فرانسوی، نویسنده‌ای فرانسوی مثل کری‌یر می‌توانست برای بهتر شدن فیلم‌نامه کمک بسیار مؤثری باشد. با همه‌ی تفاوت‌ها در نحوه‌ی نوشتن فیلم‌نامه همکاری مفیدی را پیش‌بینی می‌کردم. در کافه‌ای نشستیم و حرف زدیم. ژان‌کلود گفت حالا همه‌چیز را کاملاً در ذهن دارم. بارِ دیگر که دیدمش، گفت: «نوشتمش؛ قصه‌ی خوبی هم از آب درآمده…» و دوستش داشت. متأسفانه حالا که در تهرانم قصه‌های دیگری ذهنم را برای ساختن اشغال کرده. فیلم بعدی را هم که قرار است در ژاپن بسازم، اما هنوز فکر می‌کنم این فرصت وجود دارد که بعد از آن با کری‌یر کار را به جایی برسانیم. آن جهان اخلاقی قرن‌نوزدهمی که در قصه‌ی لا فونتِن وجود دارد هنوز هم روح ما را به ارتعاش می‌آورد. من مطمئن نیستم؛ یعنی حافظه‌ام یاری نمی‌کند، ولی به نظرم اولین‌بار این داستان را در کتاب‌های درسی زمان دبستانم دیدم و هنوز امیدوارم من و ژان‌کلود به سراغش برویم.