تاريخ‌نگاري و عكاسي (جستارهايي پيرامون عكس به‌مثابه سندي تاريخي)

«فرانک هول»، که سال ها به حفاری و پژوهش در محوطه باستانی غرب ایران پرداخته است، در این اثر ارزشمند، 11 مقاله از خود و هفت باستان شناس دیگر را گرد آورده است. این کتاب دوره زمانی از حدود هزاره هفتم ق.م تا پایان دوره ساسانی را دربرمی گیرد و بر داده های به دست آمده از بررسی های سطحی تکیه دارد که بیشتر به الگوهای استقرایی غرب و جنوب غرب ایران مربوط می شوند. این مجموعه را که مدارک فراوانی اعم از اطلاعات گاه نگاری و نقشه برداری بسیار سودمند در بر دارد، پس از اینکه «هول» با دقت و ظرافت فراهم آورد، توسط «جانسون» به روشنی خلاصه شد.  باید به ناشر، ویراستار و نویسندگان کتاب تبریک گفت که بدون دوری جستن از مباحث نظری، شیوه شناختی و مفاهیم تاریخی، مجموعه ای غنی و مهم از داده های تجربی را در قالب این اثر به مخاطبان ارائه داده اند. مترجم نیز با بهره جستن از دانش علمی و زبردستی، ترجمه ای روان از این اثر ارائه داده است و با ارتباط علمی با نویسنده، کتاب را مزین به مقدمه ای به قلم وی نموده است.

منابع فارسی مربوط به باستان شناسی آسیای مرکزی یا آسیای میانه (که در زمان های قدیم خراسان بزرگ و ماوراءالنهر نام داشت)، انگشت شمارند. ازاین رو دکتر سیدمنصور سیدسجادی اقدام به نگارش اثری با مضمون کلیات تاریخ فعالیت های باستان شناسی این منطقه کرده که حاصل سال ها تحقیق و پژوهش وی است. جلد اول این کتاب در قالب هشت فصل به مباحثی چون حدود و ثغور آسیای مرکزی و جغرافیای تاریخی آن، خصوصیات طبیعی و اکولوژیک، تاریخچه پژوهش های باستان شناسی در غرب آسیای مرکزی و تطورات فرهنگی این منطقه، دوره های پارینه سنگی، میانه سنگی، نوسنگی، انئولیتیک و مفرغ می پردازد که همراه با تصاویر، نقشه ها و جدول های مرتبط توضیح داده شده اند.

نور از جمله عناصر هنری و تخصصی تئاتر است که به نظر نویسنده کتاب تا کنون به راستی و به جد در ایران به آن پرداخته نشده است. نویسنده معتقد است نقش نور بسیار گسترده و قدرتمند است.کتاب یادشده حاصل سی سال تجربه عملی و نیز مطالعه و تحقیق نویسنده درباره تئاتر و نور است. سهم شناخت تحلیلی و مفهومی و نیز طراحی نور و هنر نورپردازی نسبت به سهم نگاه فناورانه و فنی بسیار زیاد است. می توان در پیشگفتار کتاب با انگیزه هایی که نویسنده را به نگارش متن برانگیخته آشنا شد. شناخت تئاتر به صورت آکادمیک و شناخت نور در تئاتر به صورت علمی و عملی شرایط مناسبی برای نویسنده فراهم آورده  است تا بتواند به درستی پاسخهای جامعی برای پرسشهای کنجکاوانه دانشجویان، کارگردانان؛ نویسندگان، طراحان تئاتر و بازیگران داشته باشد. وجود پیوستها، فهرست منابع و واژه نامه از جمله مزایای این کتاب به حساب می آید. پیوستها شامل پیوست اول گفتگـو با دکتـر علی رفیعی، کارگـردان و طراح صحنـه، پیرامـون نورپردازی در تئاتر، است. این گفتگــو درخصوص اهمیت انسان و تفکر و احساس او در مقابل اهمیت تکنولوژی و پیشرفت آن است. پیوست دوم به تصاویر و جلوه های ویژه و شابلونهای نورپردازی و فرمهای مخصوص نورپردازی می پردازد و پیوست سوم صحنه هایی از اجراهای گوناگون است که در آن تصاویر رنگی از نورپردازیهای مختلف با تفسیرهای تحلیلی و مفهومی و شرح کامل نورپردازی برای هر تصویر آورده شده است. سخن پایانی نویسنده همه صداقت و عشق او را به نور و نورپردازی در تئاتر به نمایش می گذارد.