تاریخ تحلیلی شعر نو: 1349 – 1341 ه‌. ش. (جلد 4)

تاریخدانان و باستانشناسان از میان همه تمدن‌های گمشده درباره روم بیش از دیگران آگاهی دارند. آن هم به این علت است که فرهنگ رومی‌ها بسیار دیرپا بود. دست کم از قرن هفتم پیش از میلاد، دولتشهر کوچکی به نام رم در نزدیکی ساحل غربی ایتالیا وجود داشت، قلمرو کوچکی که در آغاز شاهان بر آن فرمان می‌راندند و سپس در قرن ششم پیش از میلاد شکل حکومتی جمهوری در آن بنا نهاد‌ه شد. جمهوری روم طی چندین قرن بعدی به شکلی تهاجمی بسیار فراتر از مرزها‌ی ایتالیا گسترش یافت و با آمیزه‌ای از چیرگی، هراس‌‌افکنی و سیاست همه سرزمین‌های اطراف دریای مدیترانه را به کام کشید. سرانجام در قرن‌های پنجم و ششم میلادی این امپراتوری فرو پاشید با این حال بخشی از امپراتوری روم به حیات خود ادامه داد. چرا که این تنها بخش غربی امپراتوری بود که سقوط کرده بود، بخش شرقی آن با نام امپراتوری بیزانس تقریباً یک هزار سال دیگر دوام آورد. کتاب رومیان باستان، حوادث مربوط به نحوه شکل گیری و اضمحلال این امپراتوری را پی می‌گیرد.