تاریخ فلسفه‌ی راتلج (جلد دوم): از ارسطو تا آگوستین

«محمد حسن شهسواری» جاده‌ی مه‌آلود نویسندگی و تمام فراز و نشیب‌های آن را در کتاب «حرکت در مه» روشن کرده است. هدف اصلی این کتاب، آموزش نویسندگی به کسانی است که نابغه‌ی نویسندگی نیستند، اما شیفته‌ی خلق اثری ماندگار و تاثیرگذار هستند.

در این کتاب، علاوه‌بر تجربیات نویسنده، از نظریات و منابع قابل استناد غربی هم استفاده شده است. حتی رد پای نظریات «ارسطو»، «رابرت مک کی» و «جمال میرصادقی» هم در کتاب حرکت در مه دیده می‌شود. با این که نویسنده کوشیده است تا اثری جامع از مفاهیم و اصطلاحات نویسندگی ارائه دهد، خودش در مقدمه‌ی این اثر گفته که نزدیک به دوهزار و پانصد سال است که بزرگ‌ترین مغزهای جهان درباره‌ی معنای دقیق این مفاهیم به نتیجه نرسیده‌اند.

با این حال، شهسواری تمام تلاشش این بوده تا کتابی روان و کاربردی برای تمام کسانی بنویسد که دنبال روشن‌ترین مسیر برای نویسندگی هستند. حرکت در مه حتی برای علاقه‌مندان به نقد کتاب و فیلم هم مطالب مفید و آموزنده‌ی زیادی دارد.

معرفی کتاب درک و دریافت موسیقی

راجر کیمی ین یکی از برجسته‌ترین استادان موسیقی در زمانه‌ی ماست. کتاب درک و دریافت موسیقی او که امروزه به متنی کلاسیک در حوزه‌ی آموزش موسیقی بدل شده، حاوی اطلاعاتی پایه‌ای در باب تاریخ و اصول هنر موسیقی است. با مطالعه‌ی این اثر، در یک کلام، می‌آموزیم که مخاطبی خوب برای آثار بزرگ موسیقایی باشیم.

درباره کتاب درک و دریافت موسیقی

فرانتس کافکا، نویسنده‌ی بزرگ آلمانی‌زبان، جمله‌ای با این مضمون دارد: «من از موسیقی بیش از هر چیز دیگر در این دنیا می‌هراسم. چرا که هرگز نمی‌دانم موسیقی احساسات مرا به کجاها هدایت می‌کند.» بینش عمیق نهفته در این جمله را، بیش‌وکم تمام مخاطبین عام موسیقی درمی‌یابند. کافکا ویژگی‌ای را به موسیقی نسبت داده که به زعم بسیاری، بنیادی‌ترین خصیصه‌ی این هنرِ شگرف و عمیق به شمار می‌رود. در توضیح این ویژگی، می‌توانیم بگوییم که موسیقی، بهتر و بیشتر از تمام دیگر مدیوم‌های هنری، رابطه‌ای مستقیم با عمیق‌ترین لایه‌های احساسات و عواطف ما برقرار می‌کند. این امر از این روست که موسیقی، فرمِ محض است، و علی‌الاصولْ خالی از محتوای فکری و مفهومی. برای روشن‌تر شدن مطلب، بیایید موسیقی را با ادبیات مقایسه کنیم. ابزار اصلی ادبیات زبان است. چنان‌که می‌دانیم، زبان خاصیتی ارجاعی دارد؛ بدین معنا که نشانگان زبانی، یعنی واژگان، به اموری بیرون از خود -به مفاهیم ذهن و به اشیاء جهان خارج- ارجاع می‌دهند. از این رو، ادبیات ذاتاً خصلتی تأملی دارد، زیرا زبان که ابزار اصلی آن به شمار می‌رود، ذاتاً ما را به تأمل در باب جهان فرا می‌خواند. البته این بدین معنا نیست که ادبیات با احساسات ما سروکار ندارد. اما پرواضح است که ادبیات، احساسات را به طور ثانویه و از طریق تأملاتی که برمی‌انگیزد، متأثر می‌سازد. در مقابل، موسیقی را داریم، که نشانگان و ابزار اصلی آن، یعنی آواها (به زبان تخصصی: نت‌ها)، به هیچ موضوع بیرونی‌ای ارجاع نمی‌دهند. بلکه درخودکامل و قائم‌به‌ذات‌اند. و از آن‌جا که نشانگان موسیقایی، مستقیماً با حواس ما سروکار دارند، می‌توانیم مدعی شویم که موسیقی به طور بی‌واسطه احساسات ما را متأثر می‌سازد. از همین روست که بسیاری از زیبایی‌شناسان و نظریه‌پردازان هنری، قائل به این فرض بوده‌اند که کمال هر هنری، در نزدیکیِ آن به موسیقی نهفته است. حالا با این توضیحات، بهتر معنای گفته‌ی کافکا، و این ادعای او را که موسیقی احساسات ما را به مرزهای ناشناخته نزدیک می‌کند، درمی‌یابیم. هدف از طرح این مقدمه‌ی نه چندان مفصل، معرفی کتاب درک و دریافت موسیقی (Music: An Appreciation)، اثر درخشان راجر کیمی ین بوده است. این اثر به ما یاد می‌دهد که به شنوندگانی قابل و حرفه‌ای برای آثار بزرگ هنر موسیقی بدل شویم و سلیقه و شمّ موسیقایی خود را ارتقا دهیم. کتاب درک و دریافت موسیقی از بسیاری جهات اثری غیرتخصصی و مقدماتی به شمار می‌رود؛ متنی که هدف اصلی از نگارش آن، آشنا ساختن مخاطب عام با اصولِ زیبایی‌شناختیِ موسیقی بوده است. با این حال، وسعت دانش نویسنده‌ی کتاب، شیوه‌ی نگارش جذاب و ترغیب‌کننده‌ی او، و البته، وسعت و گستره‌ی دید وی در طرح موضوعات مربوط به موسیقی، سبب شده که کتاب درک و دریافت موسیقی نظر مثبت بسیاری از صاحب‌نظران و متخصصان حوزه‌ی موسیقی را نیز به خود جلب کند، و برای این گروه هم خواندنی و آموزنده به شمار رود. از کتاب درک و دریافت موسیقی هر آنچه را که می‌بایست درباره‌ی هنر موسیقی بدانید، خواهید آموخت؛ از تاریخچه‌ی این هنرِ محبوب و پرطرفدار گرفته، تا ساختار زیبایی‌شناسانه‌ی حاکم بر موسیقی، و معنای دقیق اصطلاحات تخصصیِ رایج در دنیای موسیقی. اینجا لازم است اشاره کنیم که بخش مفصل و جذابی از این کتاب، به مرور زندگی و کارنامه‌ی هنریِ برخی از برجسته‌ترین موسیقی‌دانان و آهنگسازان تاریخ، اختصاص یافته است. کتاب درک و دریافت موسیقی توسط حسین یاسینی به زبان فارسی ترجمه شده و از سوی نشر چشمه در اختیار مخاطبین علاقه‌مند قرار گرفته است.

در نکوداشت کتاب درک و دریافت موسیقی

• کتاب درک و دریافت موسیقی، امروزه به یکی از متون کلاسیک در زمینه‌ی آموزش موسیقی بدل شده است. در این اثر بی‌نظیر، دوره‌های زمانی متناوب در تاریخ موسیقی، و شرح حال آهنگسازان بزرگ، با دقتی خارق‌العاده مورد بحث قرار گرفته است. (آمازون)

معرفی کتاب سفر زمستانی

یک کمدی سیاه جذاب!... کتاب سفر زمستانی اثر املی نوتومب داستان مرد جوان پریشانی است که تصمیم گرفته بدون هیچ انگیزه‌ی جنایی یا تروریستی هواپیمایی را در فرودگاه پاریس بدزد و به برج ایفل بکوبد. نوزدهمین اثر نوتومب، رمانی کوتاه با روایتی جذاب، قصه‌ای پرکشش و شخصیت‌هایی عجیب و منحصربه‌فرد است.

درباره‌ی کتاب سفر زمستانی

مردی جوان در فرودگاهی در پاریس منتظر است سوار هواپیما شود، آن را برُباید و با تمام مسافرانش به برج ایفل بکوبد. او که زوییل نام دارد و به‌اندازه‌ی اسمش عجیب‌وغریب است، هیچ انگیزه‌ی سیاسی، جنایی یا تروریستی‌ای پشت کارش ندارد. او حین عبور از گیت و سوارشدن به هواپیما زندگی‌اش را مرور می‌کند تا انگیزه‌ی فاجعه‌ای که قرار است رقم بزند، لااقل برای خودش شفاف شود. شغل زوییل بررسی وضعیت برق یا گاز و تأسیسات ساختمان‌هاست و باید به خانه‌ها سر بزند و شرایطشان را وارسی کند. در یکی از این بازرسی‌ها به خانه‌ای می‌رود که دو دختر جوان ساکنش هستند. این دو کاملاً با هم فرق دارند: یکی از آن‌ها دختری زیبا و سرزنده است و دیگری زنی دیوانه و زشت. زوییل عاشق دختر زیبا می‌شود ولی این دو زن رابطه‌ی عجیبی با هم دارند و همیشه با هم هستند. زوییل علیرغم تلاشش نمی‌تواند از هم جدای‌شان کند... سفر زمستانی (The Winter Journey) نوزدهمین رمان املی نوتومب (Amelie Nothomb)، نویسنده‌ی پرکار بلژیکی است که در سال 2009 منتشر شده. او هرسال حتماً یک رمان منتشر می‌کند و طرفدارانش همیشه منتظر کتاب جدیدش هستند. در این رمان، همانطور که شرح دادیم، او داستان مرد شوریده‌ای را بازگو می‌کند که اتفاقات غریبی که برایش رخ‌داده باعث شده تصمیم بگیرد دست‌به‌کاری فاجعه‌بار بزند. داستان به‌صورت اول‌شخص و از زبان زوییل روایت می‌شود. او از زمان حضور در فرودگاه و آماده شدن برای پرواز شروع به صحبت در مورد زندگی‌اش می‌کند و هر آنچه از کودکی بر سرش آمده را می‌گوید. اما ماجرای اصلی داستان آشنایی او با دو زن و عشق او نسبت به یکی از آن‌هاست. قصه‌ی عاشقانه‌ای نامتعارف که او را به جنون می‌کشاند. کتاب سفر زمستانی رمانی کوتاه محسوب می‌شود و خیلی سریع داستانش را تعریف می‌کند. املی نوتومب راوی چیره‌دستی است و بدون اضافه‌گویی و حاشیه رفتن، داستان کمدی سیاه و خوش‌خوانی ارائه می‌دهد. شخصیت‌های او باوجود منحصربه‌فرد بودنشان قابل‌درک هستند و می‌توان با آن‌ها ارتباط برقرار کرد. آدم‌ها این داستان، از خانواده گرفته تا آدم‌های پیرامون زوییل، همگی به‌نوعی دیوانه هستند و دیوانگی و نامتعارف بودن صفت مشترک همه‌ی آن‌هاست زوییل در میان آن‌ها چاره‌ای ندارد، جز اینکه خودش هم‌دست به جنون‌آمیزترین کار ممکن بزند. عنوان رمان به قطعه‌ی موسیقی سفر زمستانی (به آلمانی: Winterreise) ساخته‌ی فرانتس شوبرت ارجاع می‌دهد. زوییل برای اینکه بر ترسش در هنگام هواپیماربایی غلبه کند دائماً به این سیکل آوازی فکر می‌کند. املی نوتومب نه فقط در کشورهای فرانسوی زبان که در دنیا هم نویسنده‌ی محبوبی به‌حساب می‌آید و کتاب‌هایش تا حالا به بیش از چهل زبان ترجمه‌شده‌اند. او در ایران هم مشتاقان زیادی دارد. ترجمه‌ی فارسی رمان سفر زمستانی او را بنفشه فریس‌آبادی به انجام رسانده و نشر چشمه منتشر کرده است.