ترامپ

معرفی کتاب حکمرانی بر خود و دیگران: درس‌گفتارهای کولژ دو فرانس 1982 - 1983

ایده‌ی مرکزی کتاب حکمرانی بر خود و دیگران پیرامون رابطه‌ی فلسفه و سیاست شکل می‌گیرد. میشل فوکو می‌کوشد در این کتاب از خلال پژوهشی مهیج و بدیع، به بررسی شیوه‌های حقیقت‌گویی و آزادانه صحبت کردن در دموکراسی‌ها و حکومت‌های استبدادی باستانی بپردازد و دیدگاه جدیدی را درباره‌ی رابطه‌ی خاص فلسفه با سیاست ارائه دهد.

درباره‌ی کتاب حکمرانی بر خود و دیگران

انتشار سخنرانی‌های فوکو در کالج دوفرانس ما را با سیر حیرت‌انگیز تحولات فکری او آشنا می‌کند. کتاب حکمرانی بر خود و دیگران (The government of self and others) به ما نشان می‌دهد که فوکو چگونه رابطه‌ی بین خود و دیگران را در بستر سیاست درک می‌کرد، چطور مفهوم «پارزیا» را در مرکز این رابطه قلمداد می‌نمود و به چه صورت از خلال این ایده به تعریف کنش فلسفی می‌رسید. این کتاب که دربرگیرنده‌ی سخنرانی‌های میشل فوکو در کالج دوفرانس است، پژوهشی را پیرامون مفهوم پارزیا در بر می‌گیرد و بازخوانی فوکو را از فلسفه‌ی باستانی حول این ایده پوشش می‌دهد. فوکو از طریق بررسی این مفهوم می‌کوشد حقیقت‌گویی، آزادی بیان و حقوق شهروندی یونان باستان را واکاوی کند و نشان می‌دهد که به‌راستی اصول اخلاقی فراموش‌شده‌ی دموکراسی آتن را چه چیزی تشکیل داده است. فوکو این سخنرانی‌ها را برحسب تفسیر خود از برداشت کانت از نقد یا اخلاق انتقادی ایراد می‌کند و از خلال این تفاسیر به بررسی عمل حقیقت‌گویی به عنوان شکلی از خودسازی در فلسفه‌ی باستان می‌پردازد. فهم آراء و اندیشه‌های فوکو دشوار اما ضروری است. برای هرکسی که به دنبال سرآغازی برای مطالعه‌ی آثار میشل فوکو است، مجموعه‌ی سخنرانی‌های او در کتاب حکمرانی بر خود و دیگران می‌تواند انتخابی سنجیده و مناسب باشد. از آنجایی که این سخنرانی‌ها برای عموم مردم نوشته شده‌اند، مفاهیم عمیق و پیچیده‌ای که در این کتاب از آن‌ها سخن به میان می‌آید، با زبانی قابل‌درک و آسان‌تر از دیگر نوشته‌های فوکو بیان می‌شوند. فوکو در کتاب حکمرانی بر خود و دیگران عناصر اساسی قواعدی را که فرهنگ غربی به عنوان جنبه‌هایی از حقیقت قلمداد می‌کند، بررسی کرده و از گفتمان‌های متعارف دراین‌باره فراتر می‌رود. او از بررسی حقیقت به عنوان قِسمی از واقعیت، خواه تجربی، مطلق یا نسبی، عبور می‌کند و می‌کوشد آن را به مثابه نوعی خاصی از اعمال انسانی واکاوی کند.

یکی از جذاب‌ترین رمان‌های املی نوتومب که شاید در نگاه اول شباهت زیادی به کارهای دیگرش نداشته باشد. داستان‌های نوتومب هیچ‌وقت داستان‌های پیچیده‌ای نبوده‌اند. یعنی داستان‌ها را هیچ‌وقت به شکل پیچیده‌ای تعریف نکرده و برعکس ترجیح داده شخصیت‌های پیچیده و چندلایه‌ای را برای داستان‌هایش انتخاب کند که سر درآوردن از درونیات‌شان آسان نباشد. اما چیزی که باعث می‌شود «پدرکشی» ظاهرا شبیه داستان‌های دیگرش نباشد این است که شخصیت اصلی داستان‌های نوتومب بیشتر وقت‌ها خود او هستند یا دست‌کم شباهتی به نویسنده‌ای دارد که پیش از این شناخته‌ایم. البته این‌بار هم خود نوتومب در داستان حاضر است، اما بیشتر به عنوان نویسنده‌ای که دارد داستانی را برای‌مان تعریف می‌کند. داستانی که مثل داستان‌های دیگر او درباره‌ی حسادت و باقی خصوصیت‌های انسانی است. داستان پسری که به عنوان عنصر اضافه از خانه بیرونش می‌کنند و او هم روانه‌ی جایی دیگر می‌شود تا به آرزوی بزرگش برسد. به شعبده‌بازی که در همه‌ی این سال‌ها سعی کرده به کمک فیلم‌های آموزشی و خوب دیدن برنامه‌ها اجرایش کند و البته در این میان نیز تکنیک‌های قمار و کلک زدن در بازی را یاد می‌گیرد. از این نظر پدرکشی دقیقا در فاصله‌ی شعبده‌بازی و کلک زدن در قمار اتفاق می‌افتد. بچه‌ای که دارد بزرگ می‌شود و به خانواده‌ی جدیدش کلک می‌زند. طبیعی است که عنوان کتاب خواننده‌اش را یاد سرگذشت ادیپ بیندازد. اما این نوع پدرکشی واقعا از آن نوع نیست که پیش از این خوانده‌ایم. و خود این کشتن هم به قدم زدن روی خط باریک شعبده و کلک زدن در قمار شبیه است. این کتابی است که می‌شود خواندنش را به هر کتاب‌خوانی پیشنهاد کرد.