تراژدی

کتاب جنگنامه نادر (به زبان هورامی) اثری است منظوم که الماس‌خان کندوله‌ای آن را سروده است. در این کتاب، الماس‌خان اوضاع دوره نادرشاه به‌ویژه جنگ‌های نادر با عثمانی‌ها، هندی‌ها و ازبک‌ها را به تصویر می‌کشد. الماس‌خان که برخی از وی به عنوان سردار سپاه نادرشاه نام برده‌اند، در این جنگ‌نامه‌ها به‌ویژه جنگ با عثمانی‌ها حاضر بوده است. به این دلیل، توانسته تصویرهای واقعی و دقیقی از جنگ‌های نادر با عثمانی‌ها ارائه دهد. وی چون در جنگ‌های ایران و عثمانی خود حاضر بوده، توصیفات دقیقی ارائه می‌دهد. با وجود این کتاب حاضر، اثری مهم درباره دوره افشاریه است که در مقایسه با دوره‌های صفوی و قاجار، آثار و مکتوبات محدودی از آن دوره به جای مانده است. این کتاب در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول با عنوان «مقدمه مصحح» آمده که در آن داده‌ها و اطلاعات نسخه به صورت محدود معرفی شده است و سپس در مورد الماس‌خان سراینده اثر بحث شده و نسخه‌های جنگنامه بررسی و با هم مقایسه شده‌اند. در بخش دوم با عنوان «متن تصحیح‌شده جنگنامه به زبان هورامی»، ابیات هر عنوان از نسخه تصحیح شده و بلافاصله ترجمه ابیات آن بخش هم آورده شده است و سپس داده‌ها و اطلاعات همان بخش با منابع دوره نادری تطبیق و مقایسه شده است.

ایرانی‌ها غالباً، بسته‌ به‌ دیدگاهی‌ که‌ دارند، از درک‌ کلیت‌ امور غافل‌ می‌مانند. این‌ امر در مورد غربی‌ها نیز صادِق است‌. آنان‌ نیز تنها از دریچه‌ ایرانِ عصر پهلوی‌ یا ایرانِ عصر جمهوری‌ اسلامی‌ به‌ قضایا نگاه‌ می‌کنند. این‌ کتاب‌ ــ برخلاف‌ ایرانی‌ها و غربی‌ها ــ از ایرانِ پارسی‌ و اسلامی‌، از ایرانِ گذشته‌ و حال‌، از پیشرفت‌های‌ باشکوه‌ و غفلت‌زدگی‌های‌ نامیمون‌ سخن‌ می‌گوید. نویسنده‌ با ترسیم‌ رشته‌های‌ طولانی‌ تاریخ‌ و فرهنگ‌ ایرانی‌ کوشیده‌ است‌ کشوری‌ را بشناساند که‌ از بابت‌ موقعیت‌ جغرافیایی‌ برای‌ غرب‌ و از لحاظ‌ هویت‌ و عواطف‌ برای‌ تمام‌ ایرانی‌ها حائز اهمیت‌ است‌.