تسلی‌ناپذیر

رمان « داستان من » حدیث آدم‌هایی همسان است که با قرار گرفتن در گره‌گاه‌های زندگی راه از همدیگر جدا می‌کنند . نه که حدیث تازه‌ای باشد ، دیگرگون شدن آدم‌های همگون با گذر زمان و شرایط زیستن ، اما ، نگاه به آن می‌تواند تازه باشد . رمان « داستان من » حدیث آدم‌هایی همسان است که با قرار گرفتن در گره‌گاه‌های زندگی راه از همدیگر جدا می‌کنند . پخته‌مردی – به گونه همه‌مان – گذشته را به دید می‌آورد : دید اکنونش . شاید به امید بهانه‌ای برای زیستن . سه چهار دانش‌آموز را می‌بیند که می‌بالند با هم و زندگی را چون همه‌مان آزمون می‌کنند ، اما . . . اما امواج قَدَر سال ١٣٥٧ از راه می‌رسند و اینجاست که آن سه چهار یار به ظاهر همسان راههایی نه به یک شکل برمی‌گزینند . نه که گزیری نباشد ؛ گاه انتخاب است . آنچه در وجودشان جوانه زده پس پشت رفتارها و در باهم بودنشان رشد کرده به یکباره و بی‌تعارف رو می‌شود . راه‌هاشان به صورت هم چنگ می‌زنند . رمان « داستانِ من » گویه‌های خاموش مرد میانسالی است از آن روزها ، آن سال‌ها . انتخابی که آشکارا قد برافراخته و ستیز ناگزیر آن‌ها را رو می‌کند . حدیث بودن آدم‌هایی چند بر آناتی از گردش این کره خاکی که بسیار آدم دیده و فراوان رویارویی . رمان « داستانِ من » ناخنکی است به حافظه پیر این کره خاکی . جمشید طاهری شاعر و نویسنده‌ای است که بیش از ده رمان نگاشته اما در این دهه آرام آرام از آن‌ها فاصله گرفته ابتدا با رمان « شبانه‌های پدرم » با ژانر پیشین خداحافظی کرده و اکنون با این رمان راه جدیدی را می‌آغازد. دیگر او به خوانندگان خاص ادبیات می‌اندیشد .

 داستان‌های این کتاب همراه با پیش داستان و پس داستان طوری کنار هم قرار گرفته‌اند که خوانش آن به صورت جداگانه و حتی پیوسته به کلیت کتاب لطمه‌ای نمی‌زند. یعنی شخصیت‌ها و روایت‌های داستان‌های کوتاه به صورت کاملاً مستقل از هم شروع می‌شوند و پایان می‌یابند اما اعمال، رفتار و گفتار هر شخصیتی از داستان به داستان دیگر منتقل می‌شود و بر سرنوشت داستان‌ها و دیگر شخصیت‌های آن اثر می‌گذارد. نویسنده این کتاب اعتقاد دارد نیمی رمان و نیمی داستان کوتاه نوشته است. «بشردان» داستان زندانی بیچاره‌ای است در زندانی پیشرفته و شکنجه‌هایی که او و همه با هم تحمل می‌کنیم. داستان مادری که دیوانه وار به درد عشق می‌ورزد. در داستان ملاقات با سوسک منتقد و مقاله نویس یکی از مجلات و روزنامه‌های هنری خودش را برای ملاقات و شاید خواستگاری از همسر بعدی‌اش آماده می‌کند اما به ناگهان به ملاقات یک سوسک می‌رود و ... «چون خوش قیافه نیستیم مارو می‌کشید، یعنی اگه ما خوش قیافه بودیم ولی آدم می‌خوردیم یا مثل شما خوش لباس و خوش چهره بودیم ولی دزد، ریاکار، بی‌شرف، هزاررنگ و بد صفت بودیم شما ما را نمی‌کشتید؟ کاری به کارمون نداشتید؟ همان طوری که کاری به کار خودتون ندارید.»

امپراتوری اینکا سرزمین‌هایی را در بر می‌گرفت که از نظر جغرافیایی و اقلیمی وضعی افراطی داشتند: یا سرد بودند یا به غایت گرم. سلسله کوههای آند که بلندترین رشته کوه قاره‌های آمریکای شمالی و جنوبی به شمار می‌روند، مشخص‌ترین سیمای سرزمین این قوم بودند. این امپراتوری ناهمگون از گروههای فراوانی از مردمانی گوناگون با فرهنگ‌های متفاوت تشکیل شده بود. بزرگ‌ترین قدرت آنان جذب و کسب بهترین عناصر فرهنگ‌های گذشته و جوش دادن آنها به فرهنگ خود بود. کتاب «امپراتوری اینکا» سنت ده هزار ساله اینکاها و برپایی امپراتوری آنان را برای خواننده بازگو می‌کند: از نخستین فرمانروای اینکا تا تشکیل ارتش توانمند آنها.

عکس‌های فوری مجموعه‌ای از تصاویر تک‌چهره‌هاست که در یک کادر و در یک لحظه و بر یک زمینه ثابت شده‌اند. برداشت‌هایی که سهیلا بسکی نویسنده و مترجم معاصر ایران آنها را در این کتاب گرد هم آورده تا خواننده را با ثبت آنی و لحظه‌ای از دقایق ماندگار این مکان‌ها آشنا کند. در ثبت لحظه‌های یک گل‌فروشی در امامزاده عبدالله «بسکی» نمونه کارت‌های یک گل‌فروشی را چنین به تصویر می‌کشد: در حسرت مادر، رفیق بی کلک مادر، مادر مرا ببخش و شاه بیت آن «دختری گفت پدر امروز – مدرسه حال دیگر داشت – امروز روز مادر بود – خوش به حال کسی که مادر داشت.» یا برداشت نویسنده از میدان انقلاب در سال‌ها قبل: «وقتی از میدان انقلاب رو به جنوب آن می‌روید شیب را زیر پاهای خود احساس می‌کنید، و پیش رو، هم در سطح و هم در ارتفاع، ساختمان‌ها کوتاه‌تر و ناهموارتر می‌شوند. پایین‌تر در میدان قزوین ازدحام مردان جوانی که اورکت و شلوار نظامی به تن دارند و صبح جمعه برای معامله خرده‌ریزهایی که معلوم نیست از کجا به دست آمده، سر در هم فرو برده و به هم فشرده ایستاده‌اند، رنگ سبز کدری بر میدان خاکی‌رنگ می‌پاشد و ... .» در کتاب عکس‌های فوری خواننده با چهره‌هایی مواجه می‌شود که نویسنده آنها را در لحظه‌ها نگاه داشته است: تصویرهای جمعی با چهره‌هایی که دیگر نیستند، گاهی نیز فقط طبیعت و منظره را مشاهده می‌کنید و گاهی چهره یک آدم که جزئی از زمینه طبیعت است. همچنین مکان‌هایی چون بازار تهران، خیابان منوچهری، میدان راه‌آهن، میدان ولیعصر، انستیتو پاستور، بازار ارز، باجه بلیت فروشی و ... از جمله اماکنی است که نویسنده سعی کرده با برش‌های کوتاه تصویری خواننده را با واقعیت‌های تهران آشنا کند. «سهیلا بسکی» فارغ التحصیل مدرسه عالی مدیریت گیلان تا کنون داستان بلند «در محاق»، رمان‌های «گذشته‌ای هست که نمی‌گذرد»، «ذره» و ... و نیز ترجمه «زندگینامه ویرجینیا وولف» نوشته «کوئنتین بل» و دیگر مقالات ادبی گوناگون را منتشر کرده است. مجموعه داستان «پاره‌کوچک» این نویسنده در سال ١٣٨١ برنده جایزه گلشیری شد و نیز در سال ١٣٨٥ مجموعه‌ای دیگر با نام «بی‌بی پیک» نامزد همین جایزه گردید.