توده و قدرت

کتاب « زمستان بی بهار» نوشته ابراهیم یونسی توسط انتشارات نگاه منتشر شده است. یونسی در این کتاب همان تماشاچی دانا و آگاهی است که صورتی دوگانه پیدا کرده است، او در حین این که داستان و وقایع زندگی خودش را بازگو می‌کند، کمی هم دورتر ایستاده و شاهد جریان زندگی در جهان اطرافش است. این کتاب با تولد این نویسنده آغاز می‌شود و با رهایی‌اش از زندان به پایان می‌رسد. او در زندگی خود بهاری نمی‌بیند. سودای آزادی و آزادگی زودتر از چیزی که فکرش را بکند، نابود می‌شود و بهای این آزادی‌خواهی هشت سال زندان است. هشت سال از گران‌بهاترین سال‌های مردی که فکرهای بزرگی داشت و کارهای بزرگ‌تری می‌کرد. تنها جوانه‌های بهار کم‌رمق زندگی او، خانواده‌اش هستند. کسانی که از ازل تا ابد با او بوده و خواهند بود. و اینجاست که در پایان کتاب اعتراف می‌کند که «تنها کسانی که انتظارمان را می‌کشند، افراد خانواده‌اند…». مسیر رشد فکری و شخصیتی نویسنده را به خوبی می‌توان در این کتاب دنبال کرد. واقعیت‌های رویانمایی که تا دیروز شالوده‌ی زندگی‌اش را می‌ساخت، یکی یکی روی سرش هوار می‌شود و تازه می‌بیند که دنیا آن‌قدرها هم جای قشنگی برای زندگی کردن و عشق ورزیدن نیست. «پس از پایان جنگ جهانی دوم از فرانسه برای معالجه به آلمان می‌رفتم، و چه خوشحال بودم که به آلمان می‌رفتم: ما آریایی، آن‌ها آریایی. برادری بودم که به خانه‌ی برادر می‌رفتم. غمی نداشتم» در کمتر از چند دقیقه تبدیل می‌شود به «فهمید که عربم» و تنها حسرتی باقی می‌ماند از این که چرا انگلیسی نمی‌داند تا خودش را کامل و روشن معرفی کند. زمستان بی‌بهار یکی از آثار تحسین شده در ادبیات معاصر ایران است. . . .

در این کتاب می‌خواهم درباره‌ی نظری بحث کنم که در بیش‌تر جوامع غربی به صورت «عقل سلیم» درآمده است: یعنی این‌که مرحله‌ی توسعه‌ی اقتصادی‌ـ‌سیاسی کنونی، پیشرفت بزرگی در تکامل بشر است و باید امکان‌های این مرحله را بستاییم. جامعه‌شناسان ادعا می‌کنند که ما وارد «مدرنیته‌ی دوم» شده‌ایم که در آن، افراد رهاشده از پیوندهای جمعی اکنون می‌توانند سبک‌های زندگی متنوع خودشان را، که از قید وابستگی‌های قدیمی آزاد هستند، به وجود آورند. «جهان آزاد» بر کمونیسم پیروز شده و با تضعیف هویت‌های جمعی، جهانی «بدون دشمن» اکنون امکان‌پذیر شده است …می‌خواهم این دید «پساـ‌‌سیاسی» را به چالش بکشم … با موشکافی برخی از نظریه‌های رایج که «روح زمان» پساـ‌‎‌سیاسی را در مجموعه‌ای از حوزه‌ها جامعه‌شناسی، نظریه‌ی سیاسی و روابط بین‌الملل تأیید می‌کنند، استدلال خواهم کرد که این رویکرد به‌غایت اشتباه است و، به جای این‌که به «دموکراتیک‌سازی دموکراسی» کمک کند، خودش منشأ بسیاری از مشکلاتی است که نهادهای دموکراتیک اکنون گرفتار آن‌ها هستند. . .