جامعه‌شناسی هنر

کتاب «آشنایی با برتراند راسل»، از مجموعۀ «آشنایی با فیلسوفان» است که توسط پل استراترن نوشته و به‌همت نشر مرکز ترجمه شده است. این مجموعه سعی دارد تا با ارائۀ مدخلی از زندگی و ایده‌های اصلی هر فیلسوف، باب ورودی باشد برای آشنایی و مطالعۀ بیشتر راجع‌به آنان. کتاب «آشنایی با برتراند راسل» نیز‌ که ذیل همین مجموعه به‌چاپ رسیده است، شامل بررسی زندگی‌نامه و نظریات مهم راسل، یکی از بزرگترین متفکران قرن بیستم‌ است. این کتاب جنبه‌هایی از زندگی و فلسفۀ راسل را پوشش می‌دهد: 1. زندگی اولیه و تحصیلات او و مشارکت او در حواریون کمبریج و عضویتش در انجمن مخفی روشنفکران؛ 2. بررسی تلاش‌ها و پژوهش‌های پیشگامانه‌ی راسل در منطق و ریاضیات، به‌ویژه نظریه‌ی «انواع» او، همکاری او با آلفرد وایتهد در کتاب اصول ریاضیات‌ و کشف پارادوکس مجموعه‌ها؛ 3. فلسفۀ زبان او و نظریه‌ی توصیفات راسل‌ که توضیح می‌دهد چگونه می‌توانیم در مورد چیزهایی که وجود ندارند، مانند «پادشاه کنونی فرانسه» صحبت کنیم؛ 4. معرفت‌شناسی و متافیزیک راسل و دفاعش از تجربه‌گرایی، واقع‌گرایی و اتمیسم منطقی، که به‌طور کلی ادعاهای راسل دربارۀ اینکه «تمام دانش ما از تجربه ناشی می‌شود»، «واقعیتی عینی مستقل از ادراک ما وجود دارد» و «جهان متشکل از واقعیت‌های بسیط و غیرقابل تقسیم است که می‌تواند با منطق تحلیل شود»‌ را توضیح می‌دهد؛ 5. اخلاق و فلسفه‌ی سیاسی راسل و حمایت او از جنبش‌های مختلف اجتماعی و سیاسی، مانند صلح‌طلبی، خلع سلاح هسته‌ای، دموکراسی و حقوق بشر. همچنین این کتاب، در آخر، فهرستی از منابع برای افرادی که می‌خواهند مطالعات بیشتری دربارۀ این فیلسوف داشته‌ باشند ارائه می‌کند. با توجه به حجم کم و موجز بودن و از طرف دیگر، خصلت مقدماتی بودن، این کتاب می‌تواند هم برای خوانندگان عمومی که قصد آشنایی کلی با نظریات راسل را دارند مفید افتد و هم برای دانشجویانی که قصد ورود به اندیشۀ راسل را دارند کاربرد داشته باشد.

نقد ویرانگر کارل مارکس از سرمایه داری و پیشنهاد او درباره ی کمونیسم به عنوان پاسخی به شکست های نظام سرمایه داری، بزرگترین ثمرات خود را در قرن بیستم با تشکیل دولت کمونیستی در اتحاد جماهیر شوروی به بار آورد. این سرمایه گذاری بزرگ اکنون به طور کامل شکست خورده است. با این حال، نیروی باور کمونیستی چشم انداز «عدالت در این زمین» را به تعداد بی شماری ارائه کرد. و نقد مارکس بر نسل‌های متفکری که خود را مارکسیست می‌نامند، تأثیر گذاشته است. پل استراترن در کتاب «آشنایی با مارکس» گزارشی مختصر و تخصصی از زندگی و عقاید مارکس ارائه می‌کند و تأثیر آن‌ها را بر مبارزه ی انسان برای درک وجودش در جهان توضیح می‌دهد. این کتاب همچنین شامل گزیده هایی از نوشته های مارکس است و همچنین فهرست مختصری از کتاب های پیشنهادی برای کسانی که می‌خواهند ادامه دهند. و گاهشماری هایی که مارکس را در عصر خودش و در طرح وسیع تر فلسفه قرار می دهد. این کاوش‌های مختصر و روشنگرانه ی بزرگ‌ترین متفکران ما، ایده‌های آن‌ها را به شیوه‌ای سرگرم‌کننده و قابل دسترس زنده می‌کند. اندیشه ی فلسفی در این مجموعه کتاب ها رمزگشایی شده و تقریبا برای همه جامع و جالب می شود. هر کتاب به دور از تازگی، ارزیابی بسیار دقیقی از فیلسوف و آثار او است، و معتبر و به وضوح ارائه شده است. هر یک از این کتاب‌های کوچک این مجموعه که باب آشنایی را فلاسفه باز می کنند شوخ طبع و دراماتیک هستند و حس زمان، مکان و شخصیت را ایجاد می‌کنند. Katherine A. Powers, Boston Globe در مورد این مجموعه می نویسد: «.. من نمی‌توانم به راه بهتری برای معرفی کسی به تمدن غرب بیاندیشم.»

در سالهای اخیر ، ایران بیشتر به دلایل منفی - دولت استبدادی مذهبی خود ، برنامه هسته ای مورد مناقشه و نقش جنجالی در خاورمیانه - مورد توجه قرار گرفته است.اما داستان این سرزمین کهن بسیار بیشتراست از آنچه می توان از این اخبار کسب کرد. این تاریخ معتبر و جامع ایران ، نوشته ی هما کاتوزیان که یک متخصص معتبر در این زمینه است ، تاریخ کل منطقه را از امپراتوری باستان فارسی تا دولت ایران امروز پوشش می دهد. کاتوزیان با نوشتن از منظر ایرانی و نه اروپایی ، تاریخ فرهنگی و ادبی قابل توجه ایران را با تاریخ سیاسی و اجتماعی آن ادغام می کند. برخی از بزرگترین شاعران تاریخ بشر به فارسی نوشتند - از جمله مولوی ، عمر خیام و سعدی - و کاتوزیان درباره ی آنها بحث می کند و گاه نقل قول هایی از آنها می آورد. کاتوزیان در تحلیل متفکرانه خود از جامعه ایران اظهار می دارد که قدرت مطلق و خودسرانه ای که ناشی از وجود حاکمان ایرانی بوده است به جامعه ای ناپایدار منجر شده که ترس و سلطه بر افکار بر آن حاکم بوده است. این کتاب یک تاریخچه جادویی است. همچنین زمینه ای عالی برای درک نقش ایران در جهان معاصر را فراهم می کند. موضوع این کتاب هم "چیستی" تاریخ ایران و هم "چگونگی" و "چرایی" آن است. کاتوزیان با انجام ملاحظات تطبیقی میان تاریخ ایران و تاریخ اروپا به تفاوت های مهمی که بین آنها بوده اشاره کرده است.