جای خالی سلوچ (جیبی)

معرفی کتاب رومن به روایت پولانسکی

زندگی‌نامه‌ای خودنوشت به قلم هنرمند تکرارناپذیر عرصه‌ی سینما! رومن پولانسکی، برنده‌ی جایزه‌ی اسکار، در کنار شماست تا به اتفاق یکدیگر، در کتاب رومن به روایت پولانسکی، لحظه‌لحظه‌ی زندگی‌اش را به نظاره بنشینید. زندگی شخصی و حرفه‌ای این کارگردان و بازیگر برجسته در اثر حاضر مورد موشکافی و تحلیل قرار می‌گیرد. در حقیقت، خاطرات نویسنده از سال‌ها زندگی پرتلاطم، و به زعم بسیاری از منتقدان یا طرفداران او، غیرعادی و نامعمولش، در کتاب حاضر برایتان بازگو می‌شود.

درباره‌ی کتاب رومن به روایت پولانسکی

با وجود جذابیت‌های هنرهای نمایشی، گویا سر درآوردن از زندگی شخصی اهالی سینما، بیش از خود فیلم‌ها برای مخاطبان جذابیت دارد. کافی‌ست سری به شبکه‌های مجازی، تیتر خبرهای روزنامه‌ها یا اخبار هنرمندان بزنیم تا ببینیم جویا شدن از رازهای نهفته‌ی بازیگران یا کارگردان‌ها تا چه حد برای مخاطبان وسوسه‌برانگیز است. در‌این‌بین‌، زندگی‌نامه‌‌هایی که به دست خود هنرپیشگان یا کارگردان‌ها نگاشته می‌شود، هرچند پدیده‌ی رایجی نیست، اما غنیمت بزرگی به حساب می‌آید. باید بپذیریم که تمامی هنرمندان حوزه‌ی سینما و تلویزیون به یک اندازه مورد توجه بینندگان و طرفداران هنرهای نمایشی نیستند. برخی به سبب محبوبیت، شهرت و یا زندگی عجیبشان بیش از سایرین زیر ذره‌بین رسانه‌ها قرار می‌گیرند یا به موضوع داغ مکالمات مردم بدل می‌شود. رومن پولانسکی (Roman Polanski) که از برترین‌های فیلم‌سازی به شمار می‌رود، کسی است که محبوبیت، شهرت و سرگذشت عجیب‌و‌غریب را یک‌جا تجربه کرده و اکنون اینجاست تا در کتاب رومن به روایت پولانسکی (Roman)، در کمال صداقت، جریان پرفرازوفرود زندگی‌اش را با شما به اشتراک بگذارد. مرز باریک خیال و واقعیت همان نقطه‌ای است که نویسنده باور دارد سراسر زندگی‌اش را بر فراز آن گذرانده و البته آثار فاخر هنری‌اش را نیز در چنین فضایی خلق کرده. از جنگ‌ جهانی تا کوچکترین خاطراتی که رومن در شهر کراکوف لهستان پشت سر گذاشته، در هاله‌ای از همین خیال و واقعیت سپری شده‌اند. کتاب رومن به روایت پولانسکی، علاوه‌بر اینکه در دسته‌ی زندگینامه‌ها و کتاب خاطرات خودنوشت قرار می‌گیرد، نوعی کتاب تاریخی نیز به شمار می‌رود. برای آشنایی با واقعیت‌های جنگ یا جریان‌های سیاسی، چه کسی بهتر از یک هنرمند دقیق، جزئی‌نگر و مبتکر که لحظه‌لحظه در کنارتان باشد و شما را به سفری ملموس و قابل‌درک در گذشته‌های دور ببرد؟! در خلال همین سفر است که به نخستین جرقه‌های فیلم‌سازی در ذهن رومن پولانسکی پی می‌برید و دنیایی را خواهید شناخت که او را به نمایش حقایق بر پرده‌ی دلفریب سینما سوق داد. زندگی پولانسکی همیشه با حواشی و اخبار ضدونقیضی همراه بوده. همچنین موضوع قضاوت‌های بسیاری قرار گرفته که چه توسط مقامات رسمی و قضایی و چه در اذهان عمومی، به حق یا ناحق علیه او انجام شده. برای اینکه به مقاصد درونی، اندیشه‌های او یا حتی ماجراهای اصلی خیلی از اتفاقات زندگی‌اش پی ببریم، می‌توانیم با راوی کتاب رومن به روایت پولانسکی همراه شویم. نویسنده درمورد نیش گزنده‌ی اتهاماتی که عوام یا رسانه‌ها روا داشته‌اند، کاملاً آگاه بوده و درصدد است چهره‌ی واقعی خود را به ما بنمایاند. چهره‌ای که نه او را اَبَر انسانی دست‌نیافتنی و نه فردی منفور و قهرمانی شکست‌خورده نشان دهد. کارگردان مشهور، این‌بار روبه‌روی دوربین خود نشسته تا نه از جهان شخصیت‌های خیالی، بلکه از سرگذشت پرتلاطم خود برایمان بگوید. داستانی تماماً واقعی، پیچیده‌شده در لایه‌های مه‌آلود اوهام و خیال. جالب است بدانید اثر حاضر، تحت عنوان مجموعه کتاب‌های مطالعات سینمایی به دوست‌داران هنر هفتم ارائه شده است. آزاده اخلاقی با نثر روان خود در برگردان این کتاب، به خوانش هرچه آسان‌تر آن کمک کرده. این اثر به‌یادماندنی را انتشارات چشمه به مشتاقان هنر و آثار زندگینامه‌ای عرضه نموده.

معرفی کتاب تاریخ فرودستان: جستارهایی در تاریخ اجتماعی کارگری و ملی ایران

تورج اتابکی با جستارهایی که در کتاب تاریخ فرودستان ارائه کرده، در تلاش بوده با ترسیم جایگاه اجتماعی طبقه‌ی کارگر در دوران معاصر و نقشی که این قشر از جامعه در تحولات سیاسی-اجتماعی ایران داشته‌، تصویری دقیق از تاریخ ملی ایران به مخاطبانش عرضه کند. اثرگذاری طبقه‌ی کارگر در مهم‌ترین خیزش‌های سیاسی دوران معاصر، ظهور تاریخ‌نگاری برای قشر کارگر در مطالعات مورخان ایرانی و موضوعاتی از این‌دست، مباحث کتاب حاضر را دربرمی‌گیرند.

درباره‌ی کتاب تاریخ فرودستان

تاریخ‌نگاری در نخستین مراحل آن با شرح اقدامات شاهان سلسله‌های گوناگون و توصیف کشورگشایی‌های آن‌ها آغاز شد. از آن‌جایی که تا پیش از ورود انسان‌ها به دوران مدرن، کتاب و کتاب‌خوانی در زندگی عموم مردم جایی نداشته، طبیعتاً کتاب‌های تاریخی هم چندان مورد توجه مردم طبقه‌ی متوسط و ضعیف واقع نمی‌شدند. تنها شاهان و حاکمان بودند که هم سرمایه‌ی تهیه و نگهداری از کتاب‌های تاریخی را داشتند و هم انگیزه‌ای که آن‌ها را وامی‌داشت مورخانی را برای ثبت و ضبط فتوحات خود به خدمت بگیرند. بنابراین، اصولاً در چنین دورانی هرگز کتابی نخواهیم یافت که به احوال و زمانه‌ی طبقه‌ی فرودست جامعه پرداخته باشد. تاریخ‌نگاری برای فرودستان قدمت زیادی ندارد و نقطه‌ی شروع آن به زمانی برمی‌گردد که مورخان هندی در دوران پسااستعماری، این نوع از نگارش تاریخ را در برابر تاریخ‌نگاری نخبه‌گرا ابداع کردند. به‌تدریج مورخان اروپایی و آمریکای لاتین نیز راه نوین آن‌ها را دنبال کردند و تاریخ‌نگاری برای فرودستان به سبکی رایج در مطالعات تاریخی بدل شد. کتابی که پیش روی شماست، از بهترین نمونه‌های این نوع از تاریخ‌نگاری است که تورج اتابکی (Touraj Atabaki) نگارش آن را به عهده داشته. نویسنده در کتاب تاریخ فرودستان، به شرح حضور و اقدامات سیاسی-اجتماعی کارگران در سال‌های معاصر می‌پردازد و دورنمایی از تاریخ‌نگاری فرودستان را در میان پژوهشگران تاریخ معاصر ایران به نمایش می‌گذارد. کتاب حاضر یک مقدمه و چندین جستار را شامل می‌شود که هر کدام گوشه‌ای از تاریخ طبقه‌ی کارگری ایران را به‌تصویر می‌کشند. با مقدماتی که نویسنده در ابتدای کتاب بیان کرده، کلیت تاریخ‌نویسی برای فرودستان و نحوه‌ی بروز و گسترش آن برای خوانندگان شرح داده خواهد شد. بخش نخست، روش‌ تاریخ‌نگاری مورخان ایرانی را در سده‌‌ی بیستم به بحث گذاشته و ابعاد گوناگون آن را مورد واکاوی قرار می‌دهد. در بخش دوم، شاهد تحلیل‌های نویسنده از دوران مشروطه و وقایع مربوط به آن هستیم. همان‌طور که می‌دانید، جنبش مشروطه سرآغازی بود برای این‌که اقشار متوسط و ضعیف جامعه نیز به پا خیزند و در مقابل اشراف و حکومت ایران، به دفاع از حقوق خود بپردازند. مشروطه، جنبشی بود برای عامه‌ی مردم که به دست خود ایشان شکل گرفت و رهبری شد.