جناب گورکن 1/ جناب گورکن و غافل‌گیری بزرگ

معرفی کتاب راه دور...

سید علی صالحی یکی از بزرگ‌ترین شاعران ایرانی در دوران معاصر است. او در کتاب راه دور... که اتوبیوگرافی‌ای خواندنی است، زندگی خویش را از نخستین روزهای کودکی تا زمان حاضر، به تصویر کشیده است.

درباره کتاب راه دور...

«من این کتاب را برای چه کسانی نوشته‌ام؟ برای هر کسی که رؤیایی دارد!»... حکایت غریبی‌ست. شاعری که عمری در سودای شعر و در معیت آن زیسته، این بار دست به قلم برده و در عرصه‌ی نثر خودنمایی کرده. با این همه او نیک می‌داند که پیش و بیش از هر چیز، شاعری است شوریده‌سر. و کیست که نداند، رابطه‌ی شاعر با کلمات، همچون رابطه‌ی نثرنویس با کلمات نیست. شاعر برخلاف نثرنویس کلمات را برای بیان مقصودی خاص به کار نمی‌برد؛ برای او کلمات به خودی خود واجد ارزش‌اند. چنان‌که نت‌های موسیقی برای موسیقی‌دان، و رنگ‌ها برای نقاش. شاعر با کلمات عشق‌بازی می‌کند. او از اینکه واژگان را به سطح ابزاری برای انتقال معنا تنزل دهد، ابا دارد. کلمات برای او هویتی مستقل دارند؛ مستقل از آنچه بیان می‌کنند. گویی کلمه در گوش شاعر، بیشتر با موسیقی و هجاهایش می‌نشنید، تا معنا و مفهومش. و شاعر همیشه شاعر است؛ حتی هنگامی که نثر می‌نویسد. این داستان سید علی صالحی‌ست؛ شاعری که در کتاب راه دور...، در مقام نثرنویس ظاهر شده و داستان زندگی پرفرازونشیب خویش را، از ایام کودکی تا کهنسالی، روایت نموده است. باری، او از آن‌جا که شاعر است، و این شاعر بودن هویتش را می‌سازد، در نثر نیز شاعرانه قلم زده است. بدین معنا که کلمات خود را از صافی نگاه شاعرانه‌ی خویش عبور داده، و این‌چنین، اتوبیوگرافی‌ای خاص و بی‌مانند پدید آورده. اتوبیوگرافی‌ای که خواندن آن، به خواندن یک شعر منثور بلند می‌مانَد... گفتنی است که کتاب راه دور... توسط نشر چشمه در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

بن تاملین، تنها فرزند خانواده، از دست پدرش بسیار عصبانی است. آن‌ها از تورنتو به جزیره‌ی ویکتوریا در استان دیگری نقل مکان کرده‌اند تا پدرش که یک دانشمند رفتارشناس است، در این‌جا کار کند. به این ترتیب بن باید تولد سیزده‌سالگی‌اش را تنها و دور از دوستانش در یک شهر و خانه‌ی جدید بگذراند. اما در همین روز اتفاق دیگری هم می‌افتد که او را عصبانی‌تر می‌کند و البته بر زندگی‌اش تأثیر مهمی می‌گذارد. مادرش با یک شامپانزه‌ی هشت روزه به خانه می‌آید. پدر بن در حال تحقیق روی موضوع آموزش زبان اشاره به شامپانزه‌هاست و به همین دلیل تصمیم می‌گیرد شامپانزه‌ای را از نوزادی به خانه بیاورد و بزرگ کند و مادرش دستیار این تحقیق است. همه از بن انتظار دارند که زان را به عنوان عضوی از خانواده بپذیرد و در بزرگ کردن و آموزش به او کمک کند. اما این کار برای بن غیرممکن است. به تدریج بن عاشق زان می‌شود و او را به عنوان برادر کوچک‌ترش می‌پذیرد. اما پروژه‌ی یاد دادن زبان اشاره به شامپانزه‌ها شکست می‌خورد. حالا زان باید به مراکز نگه‌داری حیوانات تحویل داده شود. بن حاضر نیست این موضوع را قبول کند و دیگران درک نمی‌کنند چرا او چنین واکنشی از خودش نشان می‌دهد. آن‌ها نمی‌فهمند چرا بن به یک شامپانزه چنین وابسته شده است. داستان از زاویه‌ی دید و زبان بن بیان می‌شود و حرف‌ها و نظرها و نوع نگاه بیانگر تفکر یک نوجوان سیزده‌ساله است. کتاب دو داستان موازی دارد که هم‌گام با هم پیش می‌روند. تعامل بن و زان و تعامل بن و دوستانش. بن چالش بزرگ دیگری هم دارد؛ کنار آمدن با پدر کنترل‌گر و سخت‌گیرش. خط اصلی داستان ساده است، اما در این خط ساده‌ی داستانی اتفاق‌های بسیاری می‌افتد و خواننده با پرسش‌هایی درباره‌ی ارتباط انسان و حیوان، حقوق حیوانات و اخلاق روبرو می‌شود.

معرفی کتاب ترمینولوژی تحلیلی فیلمنامه

کتاب ترمینولوژی تحلیلی فیلمنامه نوشته‌ی شاهپور شهبازی یک مرجع آموزنده و قابل‌استناد برای روشن ساختن مفاهیم تخصصی فیلم‌نامه و اصطلاحات مربوط به آن است. این کتاب با توجه به ضعف ساختاری نظام آموزشی هنر درباره‌ی اصطلاح‌شناسی می‌کوشد تا تعریفی واحد از اصطلاحات رایج فیلم‌نامه‌نویسی به مخاطب ارائه کند.

درباره‌ی کتاب ترمینولوژی تحلیلی فیلمنامه

ترمینولوژی یا اصطلاح‌شناسی دانشی است که می‌کوشد معنایی واحد از چند واژه یا مفهوم تخصصی در یک رشته به‌ دست بدهد. به این ترتیب ترمینولوژی یکی از مهارت‌های مهم در زبان‌شناسی است که به کمک فنون، علوم و حوزه‌های مطالعاتی مختلف آمده تا از پراکندگی تعریف درباره‌ی مفاهیم و مضامین تخصصی جلوگیری کند و خوانش و فهمی آسان‌تر برای مخاطب فراهم آورد. این دانش در زمینه‌های فلسفه، علوم و هنر کاربرهای فراوانی دارد و می‌تواند در ترجمه‌ی متون نیز به مترجمان کمک‌های فراوانی کند. کتاب ترمینولوژی تحلیلی فیلم‌ نامه نوشته‌ی شاهپور شهبازی (Shahpour Shahbazi) کتابی است که تلاش می‌کند یک اصطلاح‌شناسی واحد در حوزه‌ی فیلم‌نامه‌نویسی را برای مخاطب فارسی‌زبان فراهم کند. این کتاب مفاهیم تخصصی فیلم‌نامه‌نویسی را از منظر نظریه‌پردازان مختلف بررسی می‌کند و سپس با توجه به امکانات زبانی و کاربردی در سینما، تعریفی واحد از آن‌ها ارائه می‌دهد. بنابراین از این منظر یک کتاب مهم و حیاتی در حوزه‌ی فیلم‌نامه‌نویسی است که می‌تواند در دانشگاه‌های هنر مورد استفاده‌ی استادان و دانشجویان قرار گیرد. نویسنده‌ی کتاب سعی کرده تا با توجه به ضعف‌ها و پراکندگی تعریف‌ها در زمینه‌ی تخصصی فیلم‌نامه‌نویسی بحث درباره‌ی گفتمان واحد فیلم‌نامه آغاز شود؛ او در تألیف خود این پرسش را مطرح می‌کند که از اساس آیا می‌توان برای فیلم‌نامه‌نویسی ترمینولوژی واحد داشت یا نه و اگر این ترمینولوژی ساخته و پرداخته شود، تا چه میزان مورد استقبال و مراجعه‌ی افراد و متخصصان این حوزه قرار خواهد گرفت. بنابراین نویسنده، هدف خود در این کتاب را اجماع‌سازی بر سر مفاهیم مختلف ندانسته و می‌گوید هدف نهایی‌اش این است که «گفتمان فیلم‌نامه» به رسمیت شناخته شود. کتاب ترمینولوژی تحلیلی فیلم‌ نامه نوشته‌ی شاهپور شهبازی می‌کوشد تا در گام نخست دیدگاه و زاویه‌ی دید نظریه‌پردازان حوزه‌ی زبان‌شناسی و فیلم‌نامه‌نویسی را مطرح کند و در گام بعد با ایجاد تردید در صحت و سقم آن دیدگاه‌ها، امکان نقدشان را فراهم کند؛ در این مسیر و در خلال نقد و تفسیری که بر دیدگاه تئوریسن‌ها مطرح می‌شود، پیشنهادهای تازه‌ای به مخاطب ارائه می‌شود که به زعم نویسنده می‌تواند مجاب‌کننده باشد یا برعکس، مجاب نکند؛ اما به‌عنوان گامی نو در جهت تحلیل ترمینولوژی عمل می‌کند و می‌تواند راه را برای نقدها، تفسیرها و دیدگاه‌های بعدی فراهم آورد.