حرفه: داستان‌نویس 2

رمان پیشروی (The March) بیانگر تاریخ است، تاریخی که رنگ و بو دارد، حس می‌شود، صدا دارد و شنیده می‌شود. این تاریخ صرفا یک خطی روایی صاف و تک بعدی‌ و ساده که در کتاب‌های تاریخی دیده می‌شود نیست. پر از خانه‌های ویران شده و اسب‌های بر زمین افتاده است، بوی باران، گرد و خاک بعد از جنگ و خون‌های ریخته شده‌ای که در هیچ کتاب تاریخی دیده نمی‌شود. کتاب پیشروی مربوط به جنگ داخلی آمریکا برای از بین بردن سنت برده‌­داری است. داستان پر از شخصیت‌‌های مختلف است که هر کدام به نوعی درگیر جنگ شده‌اند، برخی سربازان جنوبی هستند و بعضی فرمانده­‌هان و سربازان شمالی. عده‌ای اصلاً علاقه‌­ای به شرکت در جنگ نداشتند و عده‌ای برده‌­های آزاد شده. بهترین اتفاقی که برای یک نویسنده می‌تواند بیفتد این است که درست وقتی همه فکر می‌کنند به پایان راه رسیده با نوشتن رمانی همه را شگفت زده کند. این اتفاقی‌ست که با انتشار این کتاب برای ای ال دکتروف (E. L. Doctorow) افتاده؛ آن هم بعد از هفتاد سالگی. رمانی که برنده جایزه سال انجمن منتقدان کتاب و جایزه پن فاکنر شد و در لیست نهایی جایزه پولیتزر هم قرار گرفت. ادگار لارنس داکترو را در ایران و جهان با رگتایم می‌شناسند. وی سال 1931 در نیویورک به دنیا آمد. اجدادش از مهاجران یهودی روس بودند. نخستین رمانش "به هارد تایمز خوش آمدید" نام داشت و از سال 1969 نویسنده‌ای تمام وقت شد و با رمان "دانیال" در سال 1971 به شهرت رسید. نقطه اوج کار او "رگتایم" بود که پس از انتشار برای او شهرت جهانی به همراه داشت و به زبان‌های بسیار ترجمه شد و همواره در فهرست مهم‌ترین رمان‌های قرن بیستم قرار دارد. داکترو تا امروز یازده رمان و سه مجموعه داستان منتشر کرده است. نویسنده در کتاب پیشروی، برای خلق رمانی ماندگار سراغ یکی از مهم‌ترین برهه‌های تاریخ آمریکا رفته؛ روزگار جنگ‌های داخلی. دوره‌ای که درباره آن کتاب‌های مختلفی نوشته شده اما چیزی که رمان داکترو را از آن دیگر آثار جدا کرده و در زمره‌ی رمان‌های انگشت شمار تاریخی قرار می‌دهد، بیان این موضوع است که چگونه جنگ‌های داخلی آمریکا توانستند این کشور را دگرگون کنند و از دل آن آمریکای جدیدی بیرون بیاورند؛ با بنیان‌های ارزشی جدید که ستون‌های آمریکای امروز بر آن استوارشده است. نسبتی که رمان ای ال دکتروف با تاریخ امریکا برقرار می‌سازد این است که نویسنده با بیانی زنده و قدرتمند بسیار هنرمندانه و جذاب، چگونگی وقوع یک اتفاق بزرگ تاریخی را روایت می‌کند که نزدیک به صد و پنجاه سال از آن گذشته؛ ماجرای پیش‌رویِ لشکر شصت هزارنفری ژنرال شرمن که از شمال آمریکا به سمت جنوب آن می‌رود تا جدایی طلبان ایالات جنوبی را که به دلیل لغو قانون ‌برده‌داری توسط آبراهام لینکلن، منافع خود را در خطر دید‌ه و سر به شورش گذاشته‌اند، برجای بنشاند. کنار هم قرار گرفتن سربازان سفید و سیاه در طول این پیش‌روی، برخورداری آن‌ها از یک هویت واحد، نقشی که در دگرگون کردن سنت برده‌داری بازی می‌کنند و بدل شدن آن به سرآغاز شکل‌گیری جامعه‌ای جدید و مستعد برای پذیرفتن تغییراتی روبه جلو و... از جمله ایده‌هایی‌ست که در لایه‌های مختلف این اثر می‌توان ردیابی کرد.

در بخشی از کتاب لذتی که حرفش بود می‌خوانیم

بالاخره جوان دست از سر موبایل برداشت و همان بالا، روی بار، رو‌ به‌ آسمان دراز کشید. صمیمیت‌شان از همان فاصله‌ی دور هم حس می‌شد. آن یکی موبایل را گرفت. چند‌ باری موبایل بین‌شان رد‌ و‌ بدل شد، تا که فهمیدم یکی می‌خواهد از دیگری عکس بگیرد. جوان بلند شد و رفت سمت مبل استیل و روی آن لم داد. پیانو همچنان پخش می‌شد و او پشت به خورشید نارنجی تهران، غرق در صدای بوق ماشین‌ها و صدای خنده‌ای که شنیده نمی‌شد، مرتب روی آن مبل عجیب حالت عوض می‌کرد. به عنوان یک عکاس اگر جای آن مرد موبایل‌ به‌ دست بودم، حتمن جوری قاب را می‌بستم که کل ترافیک، بار کامیون، مرد افغان و مبل استیل را با‌هم داشته باشم. ولی موبایل آن جوان نمی‌توانست چنین لنز بازی داشته باشد. همانطور که به صدای پیانو گوش می‌دادم عکسی را که در موبایل ذخیره می‌شد تصور می‌کردم. عکسی که اگر او برای خانواده‌اش بفرستد، که بعید هم نیست، کاملن با چیزی که می‌دیدم در تضاد بود. بهترین حالتش را شرح می‌دهم؛ چرا که آن عکس بی‌تردید چیز دیگری بوده، چیزی که فعلا درباره‌ی آن سکوت می‌کنم. مرد افغان سوژه‌ی اصلی بود، مبل ممکن نبود حذف شود و مهم‌تر از همه، خورشید بود. آن مرد امکان نداشت که از خیرِ خورشیدی به آن زیبایی بگذرد. کل عکس او پُر می‌شد از این سه و باقی حذف می‌شد. مردم عاشق زوم کردن هستند. حق هم دارند، کار لذت‌بخشی‌ست. دورها نزدیک می‌شوند، غیر‌ قابل‌ دسترس را دسترس می‌کند. ولی در‌ عین‌ حال، حین عکاسی درست مثل بچه‌ها می‌شوند، همه‌چیز را دو قسمت می‌کنند؛ خوب‌ها و بد‌ها، و از بدها عکس نمی‌گیرند.