خانواده‌ای‌ محترم‌

تاریخ اجتماعی خاورمیانه ، در مقایسه با دیگر شاخه‌های تاریخ‌نگاری ، حوزه‌ای است که هنوز جای زیادی برای کاوش دارد . تاریخ‌نگاری خاورمیانه ، همچون تاریخ‌نگاری اروپا ، تا پیش از قرن بیستم تحت سلطه تاریخ‌نگاری سیاسی ، سلسله‌ای و نسب‌شناسانه و روایت‌های زندگی و زمان نخبگان بود . اما با رشد چشمگیر و جهانی جامعه‌شناسی به عنوان موضوع دانشگاهی ، بخصوص در پنجاه سال اخیر ، بسیاری از مورخان به تدریج تاریخ اجتماعی جوامع خاورمیانه را رشته دانشگاهی مقبولی دانستند . در بررسی اجرای مدرن‌سازی در خاورمیانه به طور اعم و ترکیه و ایران به طور اخص با نقصان‌های بسیار جدی در روایات و تحلیل‌های تاریخی در مورد پذیرش و مقاومت در برابر تغییراتی مواجهیم که جوامع ایران و ترکیه در ٢٠٠ سال گذشته با آن روبرو بوده‌اند . گرچه مطالعه مدرن‌سازی در ترکیه و ایران موضوع پژوهش‌های دانشگاهی متعددی بوده است ، اما این پژوهش‌ها تنها اجرای مدرن‌سازی از بالا را برمی‌رسند ، یعنی اقداماتی را که نظام‌های سیاسی برای تغییر جوامع ، وضع قوانین و مقررات جدید و بنیان نهادن نهادهای اجتماعی و سیاسی جدید برمی‌گزینند . اما آنچه هنوز در این پژوهش‌ها غایب است این است که جامعه به این اصلاحات و تغییراتی که از بالاست چه واکنشی نشان داد . مدرن‌سازی طرحی جهانی بود که تقریباً به طور همزمان ، گرچه با سرعت‌های مختلف در مناطق ، وارد جهان ما شد . در حیطه سیاسی ، مدرن‌سازی با تولد جامعه مدنی و ظهور فردگرایی و خودمختاری فردی همگام بود . سازش و مقاومت در برابر مدرن‌سازی ، رابطه بین مرم عادی و دولت در ترکیه و ایران و واکنش جامعه به اصلاحات و تجدد آمرانه در این کشورها موضوعی است که مقالات مندرج در این کتاب به آنها پرداخته است . « تورج اتابکی » پیش از این کتاب‌های « تجدد آمرانه – جامعه و دولت در عصر رضا شاه » و « ایران و جنگ جهانی اول » را نوشته است .

« کارلوس فوئنتس » نویسنده نامداری است که در این کتاب چهار داستان را از چهار شخصیت روایت می‌کند . داستان‌ها در فضای شهر مکزیکو رخ می‌دهد . شادی‌ها و غم‌های این شخصیت‌ها همگی در پس‌زمینه زندگی در بزرگترین پایتخت دنیا اتفاق می‌افتد . ژنرالی که هنوز با یاد انقلاب مکزیک زندگی می‌کند و از نسل اول انقلاب شناخت بسیاری دارد . طبقات فرودست و نقش آنها در زندگی و اینکه چگونه لمپنی تبدیل به جلاد طبقات مرفه و متنفذ مکزیک می‌شود از نکات جالب رخدادهای داستانهاست . « آب سوخته » حاصل پیوند روایت زندگی این چهار تن است از جامعه مکزیک : ژنرال پیری که هنوز خاطراتش را از انقلاب مکزیک فراموش نکرده است ، پیرزنی فراموش شده ، ساکن محله‌های قدیمی شهر و رابطه مبهمی که با پسر افلیج همسایه دارد ، پیرپسری ثروتمند که هیچگاه طعم فقر را نچشید و بیهوده تلاش می‌کند گذر زمان را منکر شود و به همین دلیل از درک واقعیتی که احاطه‌اش کرده عاجز است و پسری ساکن حاشیه‌نشین‌های محروم شهر که سرانجام حوادث روزگار او را به محافظ جلاد خویش بدل می‌کند . « مکزیکو » این عرصه اسطوره‌ای ، ناشناخته و در عین حال دلفریب ، صحنه وقوع تمامی این ماجراهاست . در این فضاست که تجارب تلخ و شیرین شخصیت‌های داستان به هم پیوند می‌خورد.