داستان‌های زیر آب: خرچنگ دست و پا چلفتی

معرفی کتاب در عمق صحنه

چهارده نمونه از داستان󠀠‌های اجتماعی ادبیات معاصر ایران، در کتاب در عمق صحنه گردآوری شده󠀠‌اند. فریبا وفی در هر یک از این داستان󠀠‌ها، به چالشی اجتماعی می󠀠‌پردازد و اگر نگاهی کلی󠀠‌تر به آن󠀠‌ها بیفکنیم، می󠀠‌بینیم که گویی رشته󠀠‌ای نامرئی این چهارده اثر را به یکدیگر مرتبط می󠀠‌سازد.

درباره󠀠‌ی کتاب در عمق صحنه

نخستین مجموعه داستان یکی از پرآوازه󠀠‌ترین نویسندگان معاصر ادبیات ایران، اکنون پیش روی شما قرار دارد. فریبا وفی کتاب در عمق صحنه را در سال 1375 و در 34 سالگی منتشر کرد. این مجموعه دربرگیرنده󠀠‌ی چهارده داستان مجزاست که اگرچه می󠀠‌توان هر یک را به تنهایی خواند و از مطالعه󠀠‌ی آن لذت برد، اما گویی نخ تسبیحی از میان این چهارده اثر رد شده است و خط و ربطی انکارناشدنی را میان آن󠀠‌ها برقرار نموده است. فریبا وفی در نثر تیزبینانه و شفاف خود، با روایتی منحصر به فرد به سراغ موضوعات اجتماعی گوناگون رفته و هر یک از آن󠀠‌ها را در ساختار داستانی مستقل و در عین حال تکمیل󠀠‌کننده󠀠‌ای با دیگر آثار مجموعه، به کار می󠀠‌گیرد. موضوعاتی که وفی در این چهارده اثر به آن󠀠‌ها پرداخته است، چالش󠀠‌های اجتماعی کوچک و بزرگی را در بر می‌گیرند که ممکن است هر یک از ما در طول زندگی خود آن󠀠‌ها را تجربه کنیم و یا پیش از این به طریقی با آن‌ها درگیر بوده باشیم. مسائلی که از میان آن󠀠‌ها می󠀠‌توان به مواردی از جمله فقر، محرومیت، رنج و نابرابری󠀠‌های جنسیتی و طبقاتی و… اشاره کرد. نهادهای اجتماعی کوچک و بزرگی که فریبا وفی در داستان󠀠‌های کتاب در عمق صحنه ترسیم می󠀠‌کند، همگی به نحوی در شرف فروپاشی و انهدام قرار دارند. وضعیتی که با توجه به سال نگارش اثر، می󠀠‌توان آن را پیش󠀠‌بینی قریب󠀠‌الوقوعی از وقایع پیش روی جامعه از نگاه هنرمندی آگاه قلمداد کرد. یکی از دیگر نکاتی که این مجموعه داستان را به کتابی منحصر به فرد تبدیل می󠀠‌کند، این است که نویسنده به گونه󠀠‌ای شخصیت󠀠‌های متنوع اثر را ساخته و پرداخته است، که مخاطب حتی با منفی󠀠‌ترین آن󠀠‌ها نیز احساس همذات󠀠‌پنداری و نزدیکی می󠀠‌کند.

کتاب «باران سیاه» رمانی بر اساس واقعیات تاریخی درباره فاجعه هیروشیمای ژاپن و نوشته‌ماسوجی ایبوسه نویسنده معاصر ژاپنی، سال‌ها درباره‌ی فاجعه‌ی هیروشیما سخن نگفت اما بعد از انتشار رمان «باران سیاه» اثرش را شفاف‌ترین و عمیق‌ترین تصویری که از فاجعه‌ی هیروشیما در ذهن ادبیات نقش بسته دانستند. این رمان زندگی یک خانواده روستایی را که از فاجعه‌ی انسانی هیروشیما آسیب دیده‌اند را روایت می‌کند. زندگی دختری به اسم یاکوسو که با عمه‌اش زندگی می‌کند و شیزوما شوهر عمه، سرپرستی او را به عهده دارد. در ده شایعه شده که یاکوسو بیماری بمب اتم دارد و خانواده‌اش آن را مخفی می‌کنند؛ حتی خواستگاران یاکوسو هم به خاطر این شایعه پا پس می‌کشند تا این که پای یک خواستگار مناسب و ثروتمند به میان می‌آید؛ اما شایعات بازهم کار خود را می‌کنند تا این که شیزوما و یاکوسو برای اثبات بیمار نبودن یاکوسو مجبور به شخم زدن گذشته و زیر رو کردن مدارکی مثل دفترچه خاطرات روزانه و مرور خاطرات جنگ می‌شوند و این تازه شروع فاجعه‌ای است. در بخشی از رمان می‌خوانیم: «وقتی به ستون کناری تکیه دادم تا استراحت کنم، یکی از افراد شرکت به نام تاناکا آمد و گفت: سربازها برای گرفتن آذوقه آمدند. آذوقه را به آن‌ها دادم. - به‌هرحال چاره‌ای نداشتی. کِی دادی؟ - یک ساعت قبل. - سربازان کجا آمدند؟ آذوقه را کجا بردند؟ - سرباز پیاده‌نظام بودند. فکر کردم از واحد نظامی شماره‌ی دوِ غربی آمده‌اند، پس آذوقه را دادم.»