داستان یک پلکان (۲)

ریچارد وستفال، نویسنده‌ی این کتاب، از برجسته‌ترین صاحب‌نظران در باب سده‌ی ۱۷ است، سده‌ای که علم جدید در آن زاده شد و شالوده‌های این علم در آن استوار گردید. پیدایش علم جدید در عین حال انقلابی اجتماعی بود با تأثیرهای چنان گسترده که هیچ یک از زمینه‌های تمدن بشر از نفوذ آن برکنار نماند. این کتاب از معتبرترین منبع‌ها به شمار می‌آید و مبتنی است بر پژوهش گسترده درباره‌‌ی چگونگی زایش، پیدایش و تحول و تکوین علم جدید (برای اطلاعات بیشتر، نگاه کنید به دیباچه و درآمد). کتاب «تاریخ پیدایش علم جدید» اثر ریچارد وستفال، استاد فقید تاریخ علم دانشگاه ایندیانا، نگاهی عمیق به تحولات علمی سده‌های شانزدهم و هفدهم میلادی دارد. وستفال در این کتاب ریشه‌های انقلاب علمی و ظهور علم مدرن را با تمرکز بر دو حوزه مکانیک و نجوم بررسی می‌کند. نویسنده سیر تحول تفکر علمی از ارسطو و بطلمیوس تا کپلر، گالیله و نیوتون را به تفصیل شرح می‌دهد. او نشان می‌دهد چگونه دانشمندان در این دوره تدریجا از تبیین‌های ارسطویی و قرون وسطایی فاصله گرفتند و به تدریج پارادایم مکانیکی جدیدی را بنا نهادند که بر ریاضیات و آزمایش استوار بود. وستفال توضیح می‌دهد که چگونه اندیشمندانی چون کپلر و گالیله با رد نظام بطلمیوسی و اتخاذ مدل خورشید‌مرکزی کوپرنیک، انقلابی در نجوم پدید آوردند. همچنین گالیله با تبیین فرمول‌های ریاضی حرکت و سقوط اجسام، مکانیک کلاسیک را بنیان نهاد که نیوتون آن را در قالب سه قانون حرکت و گرانش عمومی به کمال رساند. از دیگر موضوعات مهم کتاب، بررسی زمینه‌های فلسفی و متافیزیکی تحولات علمی است. وستفال استدلال می‌کند که گذار از جهان‌بینی ارسطویی-مسیحی به تصویر مکانیکی جهان، مستلزم تغییر در مفاهیم بنیادین فلسفی بود. برای مثال مفهوم فضای مطلق نیوتونی جایگزین عالم محدود و متناهی ارسطویی شد. این کتاب از دیباچه، درآمد و ۸ فصل (با نام‌های ۱. دینامیک آسمانی و مکانیک زمینی، ۲. فلسفه مکانیکی، ۳. علم مکانیکی، ۴. شیمی مکانیکی، ۵. زیست شناسی و فلسفه مکانیکی، ۶. پیدایش سازمانها و تشکلهای علمی، ۷. علم مکانیک، ۸. دینامیک نیوتنی) و همچنین بخش برای مطالعه بیشتر، تشکیل شده است. در نهایت می‌توان گفت، کتاب «تاریخ پیدایش علم جدید» با ژرف‌نگری در منابع دست اول، تصویری جامع و موشکافانه از ظهور علم مدرن در حوزه‌های مکانیک و نجوم ارائه می‌دهد. وستفال با تسلط کم‌نظیر خود بر تاریخ علم، به خصوص سده‌ی هفدهم که به باور بسیاری، علم جدید در این سده متولد شد، نشان می‌دهد که انقلاب علمی حاصل فرایندی تدریجی و طولانی بود که طی آن، مبانی فکری و روش‌شناختی علوم دگرگون شد. «تاریخ پیدایش علم جدید» با توجه به شهرت نویسنده و تسلط او بر موضوعات مورد بحث در این کتاب، از معتبرترین منابع در حوزه تاریخ علم به شمار می آید و به همین علت خواندن آن برای پژوهشگران تاریخ علم و علاقه‌مندان به فلسفه علم، مفید خواهد بود.