دانستنی های علمی جلد 11، آزمایشهای علمی با نور و آینه

محی‌الدّین ابن عربی چهره‌ی برجسته‌ی عرفان اسلامی که نامش به عنوان انسانی پاک و آسمانی ثبت شده است، در ادبیات عرفانی جنبه‌ای قدسی دارد. او در رساله‌ی «تهذیب اخلاق» تلاش می‌کند به مسائل اخلاقی بپردازد و برخلاف تصورات آرمانی و رمانتیکی که او را فراسوی نیک و بد قرار می‌دهد، اتفاقاً او در این رساله به وادی نیک و بد، پا می‌گذارد و بدون هیچ واسطه و خودسانسوری‌ای با ما سخن می‌گوید. بسیاری تصور می‌کنند آثار «ابن عربی» برای خواص نوشته شده است؛ اما کتاب «تهذیب اخلاق» خلاف این موضوع را به اثبات می‌رساند و نشان می‌دهد که به راحتی می‌توان با این عارف بزرگ ارتباط برقرار کرد. «ابن عربی» در کتاب حاضر تلاش نموده است تعاریف یونانی رایج در مفاهیم اخلاقی را کنار بگذارد و با ادبیات خاص خود، به این موضوع بپردازد. یکی دیگر از نکات بارز کتاب «تهذیب اخلاق» عدم ایجاد تمایز میان اخلاق فرادستان و فرودستان است؛ «ابن عربی»، زهد و پارسایی را با فقر و تهیدستی یکسان نمی‌داند و یا فرد ثروتمند را صرفاً به دلیل دارایی‌های دنیوی‌اش فاسد و تباه اعلام نمی‌کند. جالب اینجاست که «ابن عربی» برخلاف بسیاری از اخلاق‌پردازان، خود سانسور نیست و به روش خود، مشکلات اخلاقی را مداوا می‌کند و به شما اجازه می‌دهد تا با قوت و ضعفِ وی نیز آشنا شوید.

"شاعران حوزه ادبی خراسان" کتابی است به قلم یکی از اساتید دانشگاه شهید چمران، استاد "نصرالله امامی"، که به "سرایندگان عصر غزنوی" می پردازد. "نصرالله امامی" در این اثر ابتدا به اوضاع اجتماعی و سیاسی ایران در عصر غزنوی می پردازد و نحوه ی کشورداری و سیره ی سلطان محمود غزنوی را مورد بررسی قرار می دهد. وی در ادامه به رویداد فتح سومنات و تاثیرات آن بر ادبیات اشاره می کند و پس از بررسی اوضاع مذهبی در زمان سلطان محمود، پایان کار وی را بررسی می کند. نویسنده سپس با پرداختی گذرا به سلطنت سلطان مسعود غزنوی، شعر و شاعری در دوره ی غزنوی را زیر ذره بین می برد و ویژگی های سبکی و زبان شعر را در این عصر تجزیه و تحلیل می کند. از مسائلی که در کتاب "شاعران حوزه ادبی خراسان" به قلم "نصرالله امامی" مورد بررسی قرار می گیرد، می توان به محور صرفی و نحوی، عناصر ادبی، بدایع و تصاویر، قالب های شعری و معانی و اغراض در شعر عصر غزنوی اشاره کرد. همچنین توضیحاتی پیرامون مدح و ستایش، غزل و تغزل، مرثیه، شعر حکمی، هجو و هزل، لغز و چیستان و عناصر فکری در شعر دوره ی غزنوی در این کتاب ارائه شده است. بعد از ارائه ی مطالب ذکر شده، نویسنده یک به یک از "شاعران حوزه ادبی خراسان" نظیر قزداری، فرخی سیستانی، عنصری بلخی، لبیبی، ابولیث طبری، عسجدی، منوچهری دامغانی، عیوقی و مسعود سعد سلمان نام برده و به بررسی دقیق سبک شعری این "سرایندگان عصر غزنوی" پرداخته است. این کتاب با زمینه ی تحلیلی و انتقادی و نگاهی تاریخی و ادبی، یک اثر خواندنی و مفید برای علاقه مندان به حوزه ی شعر خواهد بود.