درباره هنر و ادبیات-گفتگو حریری با شاملو

معرفی کتاب شعر زمان ما 7 سیاوش کسرایی شعر زمان ما نام عام کتاب هایی بود که آقای محمد حقوقی، به همّت انتشارات نگاه، هر فصل یکی از مجلدات آن را منتشر می کرد. شاعران بزرگ معاصر ایران که در این کتاب ها، شاخصه ها و چگونگی شعر آنان و به تقریب همه ی جوانب کار آنان را دربرگرفته بود، نیما، اخوان، شاملو، سپهری و فروغ فرخ زاد، بودند. مرگ تأثّرآور و نابهنگام آقای حقوقی، باعث توقف این مجموعه ها شد. شاید شش ماه پیش از این اتفاق غم انگیز بود که ایشان تلفنی از من خواست تا این کار را پی بگیرم. از آن جا که دکتر ایرج صف شکن از گفت وگوی نگارنده ی این واژگان با جناب حقوقی آگاهی داشت، این مطلب را با مدیریت انتشارات نگاه در میان نهادم و ایشان با توافقات و تفاهمات و تعهداتی که در قبال مجموعه های یاد شده دارند، پذیرفتند تا برای آشنایی بیشتر شاعران جوان و دانشجویان، شاعران دیگری که در ادبیات معاصر ایران تأثیر بلامنازعی داشته اند، مورد نقد و تحلیل و بررسی قرار گیرند. بر همین مبنا شاعرانی چون سیمین بهبهانی، نصرت رحمانی، نادرنادرپور، منوچهر آتشی، سیاوش کسرایی، سیدعلی صالحی و… که در پیوند با شاعران گروه اول بوده اند، در وهله ی اول در نقد و تحلیلی خطی و زمانی مورد بررسی قرار می گیرند. به معنی دیگر به جز چگونگی سرایش شعرها و زبان شعری، درون مایه، جهان بینی و تأثیرپذیری و تأثیرگذاری آنان، ساختار شعری وفضاهای ویژه و توانمندی های شاعرانه و ضعف های آنان، زمینه های سیاسی اجتماعی و تبیین و تشریح اشعار و دیدگاه شاعران و منتقدان و محققان در پایان کتاب مورد توجه قرار می گیرد. طبعا در نقد و بررسی آثار شاعران فوق الذکر، انتظار خواننده ی بیشینه خواه خلّاق آن است که نگارنده این سطور از نگره و نرم خود و نه کپی برداری از محقق قبلی، شاعر را در برابر دیدگان مخاطبان قرار دهد. بر همین مبنا، در این نوشتار، بازنمون های تصویری و بوطیقای هنجارین و وزن عروضی و موسیقی درونی شعر و سبک فرودین و میانه و فخیم و سنجه ها و سمفونی های رنگین کمانی و عقلانیت درونی و بیرونی و کرشمه سازی های هنرمندانه شاعر و همچنین کهن شیوگی، میانه میانی و مدرن گونگی شاعر هم در کانون نگاه نگارنده قرار گرفته است :بنابر همین مقدمات است که این کتاب ها به دو بخش تقسیم شده اند. . .

هدف این کتاب «توان عمل : آرنت با دلوز و گواتری» ایجاد یک مبنای نظری است که بر اساس آن می‌توانیم گزارش‌هایی از کنش را در قالب گروه‌های ناهمگون متشکل از موجودات انسانی و غیر انسانی ارائه دهیم. این گزارش‌ها تمایل به تصور کنش را صرفا برحسب انسانیت و فردیت، چه افراد انسانی یا گروه‌هایی از افراد انسانی را شامل میشود. اگرچه بیشتر نظریه‌های کنش این واقعیت را تصدیق می‌کنند که کنش‌ها به صورت مجزا اتفاق نمی‌افتند، نظریه کمی به توسعه جنبه‌های غیرفردگرایانه کنش اختصاص داده شده است، با در نظر گرفتن عناصر موقعیت‌هایی که ما می‌توانیم در آنها عمل کنیم. گرایش به تمرکز فکر در مورد عمل بر جنبه های ارادی و عمدی آن به این دلیل است که این موارد الزامات لازم برای ارتباط اخلاقی و سیاسی یک عمل تلقی می شوند. اهمیت ظرفیت‌های ما برای تحت تأثیر قرار گرفتن و ویژگی‌های غیرارادی که به کنش کمک می‌کنند، زمانی که ما کنش را صرفا بر اساس فردیت مستقل که در بحث‌های اراده آزاد مطرح می‌شود، نظریه‌پردازی می‌کنیم، نادیده گرفته می‌شوند. بنابراین، این تز تلاش می‌کند نشان دهد که وقتی کنش به شیوه‌ای انسان‌گرا و فردگرایانه نظریه‌پردازی می‌شود، ویژگی‌های مهم اخلاقی و سیاسی موقعیت‌های زیسته نادیده گرفته می‌شوند. در تبیین برخی از راه‌هایی که ظرفیت‌های کنش توسط ظرفیت‌های تأثیرپذیری تشکیل می‌شوند، می‌توان جایگاهی فراتر از انسان و غیر از عناصر انسانی در فلسفه‌های عمل ایجاد کرد. . .