در ستایش تمدن اسلامی – مسیحی

کنشگران سیاسی در دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت در شیراز شامل روسای ایلات قشقایی و خمسه و خاندان های اداری- سیاسی پر نفوذ چون نمازی و حکنت بوده اند. علاوه بر آن دو خانواده دیر پای مذهبی یعنی خاندان محلاتی و فال اسیری در بسیج مردم و ایفای نقش سیاسی کوشا بودند. سید نور الدین الحسینی الهاشمی دیگر رهبر مذهبی است که در عرصه فعالیت سیاسی آن زمان نقش موثری داشته است.احزاب سیاسی و تشکل های صنفی و همچنین روزنامه نیز در سال های میانه اردیبهشت 133 تا کئدتای 28 مرداد 1332 در شیراز بسیار فعال ظاهر شدند.علاوه بر تشکل های صنفی و دو تشکل مطبوعاتی در کنار احزاب سراسری که شعب آنها در شیراز فعال بوده است به تلاش سیاسی مبادرت می ورزیدند.دو قطبی جدی در شیراز در این ایام شکل گرفته بود و منویات آنها را نشریاتی که تعداد آنها به عدد باور نکردنی 104 می رسیدبازتاب می دادند. ایمن در حالی است که شیراز آن زمان کمتر از ده درصد جمعیت کنونی یعنی 150000 نفر را شامل می شد و جز دانشکده پزشکی که دو سال از عمر ان می گذشت فاقد هر نوع موسسه آموزش عالی بود و فقط چهار چاپخانه در شهر بود.کتاب پیش رو به فعالیت های رقابت آمیز مجموعه های یاد شده در دوران حکومت دکتر مصدق می پردازد و نوع فعالیت موافقان و مخالفان آن دولت را در حوادث مهم منطقه و کشور از جمله کودتای 28 مرداد به تصویر می کشد مخالفانی که در میان آنها شخصیت های کشوری چون سردار فاخر حکمت به عنوان نماینده شیراز در مجلس شورای ملی در مقام ریاست مجلس دوره شانزدهم قرار داشته است.

معرفی کتاب ایران از آغاز تا اسلام مولف در این کتاب کوشیده است که گذشته ایران را از حدود پانزده هزار سال قبل از مسیح تا حمله عرب شرح دهد. وی دست خواننده را می گیرد و به درون غارها، اعماق طبقات زیرزمینی، بالای تپه ها و پشتهها می برد، فرهنگ و تمدن اقوام و ملل - ایرانی و غیرایرانی را بدو نشان می دهد. از سادگی نخستین جوامع بشری شروع می کند و تا دوران تجمل شاهانه اقوام را در اوج قدرت آنان، پرده به پرده از نظر خواننده | می گذراند. مولف کتاب ایران از آغاز تا اسلام شالوده کار خود را بر شش موضوع گذاشته است: ماقبل تاریخ، ورود ایرانیان، شرق ضد غرب، غرب ضد شرق و عکس العمل مشرق، توسعه تمدن ایرانی، نتیجه. وی در زمینه کار خود از اقوام و خاندان های آریایی: سکاییان، مادها، پارسیان، پارتیان، ساسانیان، کوشانیان و هندوان بحث می کند و در حاشیه تصنیف خویش از اقوام و ملل غیرآریایی: شومریان، اکدیان، بابلیان، آشوریان، عیلامیان، یهودیان، یونانیان، رومیان و چینیان در عرض اقوام نخستین سخن می راند، مع هذا هدف اصلی او اقوام آریایی ایرانی است و بالاخص ۔ چنان که در دیباچه خود بر متن فرانسوی یادآوری کرده . قوم پارس است. استاد مالوان، این کتاب را «تلویزیون عهد باستان» نامیده و گوید که این کتاب نقاشان ظروف سفالین باکون در عهد ماقبل تاریخ، ورود نخستین سواران آریایی به نجد ایران، کاخهای تخت جمشید، داریوش سوم در حال فرار از برابر اسکندر، شکست امپراتور روم از شاهنشاه ساسانی و مناظر بسیار دیگر را یکی بعد از دیگری از نظر خواننده می گذراند. نویسنده همان گونه که پیروزی های ملتها را با علل آنها شرح می دهد، شکست های آنان را هم با سیب های آنها بیان می کند. مزیت دیگر کتاب حاضر آن است که تنها به ذکر پادشاهان و جنگهای آنان قناعت نورزیده است، بلکه در هر مبحث از: ادیان، هنرها، ادبیات و علوم، زندگانی سیاسی و اقتصادی و اجتماعی بحث می کند. خواننده از اصول آیین های زرتشتی، مسیحی، مانوی و مزدگی آگاهی می یابد. انواع هنرها از ظروف سفالین، ابزارهای ضروری زندگی و لوازم آرایش گرفته تا نقاشی، مجسمه سازی و معماری در طی قرون مورد بحث قرار می گیرد. مولف جای جای از ظهور انواع خطوط و ترویج علوم گفتگو می کند. زندگانی طبقات اجتماعی در هر دوره و روابط کارگر با کارفرما و طبقه سوم با طبقه اول همواره از نظر خواننده می گذرد.